Mechanizm działania piracetamu nie jest do końca wyjaśniony. Prawdopodobnie działa poprzez wpływ na przemiany energetyczne w komórkach ośrodkowego układu nerwowego (OUN), zwiększa wykorzystanie tlenu i glukozy oraz poprawia ukrwienie mózgu zmniejszając lepkość krwi oraz usprawniając mikrokrążenie bez poszerzania naczyń ani zmiany ciśnienia krwi[2]. W wyniku tego ułatwia syntezę związków wysokoenergetycznych i zwiększenie rezerwy energetycznej. Między innymi poprzez usprawnienie syntezy neuroprzekaźników[potrzebny przypis] piracetam poprawia metabolizmneuronów ośrodkowego układu nerwowego. To działanie jest szczególnie widoczne w stanach zmniejszonej aktywności OUN. Skutkuje to usprawnieniem zapamiętywania i przypominania, koncentracji uwagi oraz poprawą sprawności psychofizycznej. Wykazano, że u chorych na niedokrwistość sierpowatokomórkową piracetam wpływa korzystnie na elastyczność błony komórkowej erytrocytów, zmniejsza lepkość krwi i zapobiega zlepianiu się krwinek czerwonych.
Nie należy stosować piracetamu w ciąży, chyba że istnieją wyraźne wskazania, ponieważ lek przenika przez barierę łożyskową i do mleka kobiecego. Unikać stosowania w okresie karmienia piersią.
Preparaty dostępne na polskim rynku w postaci roztworu doustnego[5] zawierają nipaginy. Są to środki konserwujące, które mogą wywoływać reakcje alergiczne. Zawierają również glicerol, który może powodować ból brzucha i biegunkę.
Niektóre preparaty w postaci roztworu doustnego oraz tabletek[5] zawierają sód, co należy wziąć pod uwagę w przypadku stosowania leku u pacjentów będących na diecie niskosodowej.
Preparat występujący w postaci granulatu do sporządzania roztworu doustnego[5] zawiera mannitol, który może mieć działanie lekko przeczyszczające oraz aspartam, który może być szkodliwy dla pacjentów z fenyloketonurią, gdyż jest źródłem fenyloalaniny.
Piracetam może niekorzystnie wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn[6].
Dawkę piracetamu ustala lekarz w zależności od stanu klinicznego chorego.
Zaburzenia czynności poznawczych: stosuje się maksymalną dawkę dobową 2,4 g, podzieloną na 2–3 dawki w ciągu dnia. Mioklonia pochodzenia korowego: leczenie rozpoczyna się od dawki 7,2 g na dobę, zwiększając co 3–4 dni o 4,8 g na dobę do dawki maksymalnej 24 g/dobę dzielonej na 2 lub 3 dawki[9]. Zaburzenia dyslektyczne: dawka wynosi 3,2 g/dobę w dwóch dawkach podzielonych. Zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego i obwodowego: leczenie prowadzi się, podając 2,4 g na dobę w 3 dawkach podzielonych przez 8 tygodni.
Ostatniej nie podaje się w godzinach wieczornych, ponieważ mogą wystąpić problemy z zasypianiem[10]. Tabletek nie należy rozgryzać.
Przedawkowanie
Odnotowano jeden przypadek biegunki krwawej i bólów brzucha u pacjenta, który zażył doustnie 75 gramów piracetamu[6]. W ostrym, znacznym przedawkowaniu należy opróżnić żołądek, stosując płukanie żołądka lub wywołując wymioty. Nie istnieje swoista odtrutka w przypadku przedawkowania piracetamu. Leczenie przedawkowania jest objawowe i może polegać na wykonaniu hemodializy.
Preparaty
W Polsce w roku 2016 do obrotu dopuszczone zostały[5]: Biotropil, Lucetam, Memotropil, Nootropil, Piracetam Espefa, Piracetam Medana, Piracetam Mylan, Piracetamum 123ratio i Recodium.
Dostępność
Piracetam w wielu krajach dostępny jest bez recepty, natomiast w Polsce tylko z przepisu lekarza lub w lecznictwie zamkniętym[5].
Przypisy
↑ abcdeDepartment of Chemistry, The University of Akron: Piracetam. [dostęp 2012-01-05]. (ang.).
↑Wojciech Kostowski, Zbigniew S. Herman: Farmakologia – podstawy farmakoterapii: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 1569. ISBN 83-200-3352-7.
↑NN. Zavadenko, SIu. Suvorinova. [Therapeutic efficacy of nootropil different doses in attention deficit hyperactivity disorder]. „Zh Nevrol Psikhiatr Im S S Korsakova”. 104 (3), s. 32-7, 2004. PMID: 15071842.
↑KarelK.SlaisKarelK. i inni, Could piracetam potentiate behavioural effects of psychostimulants?, „Medical Hypotheses”, 79 (2), 2012, s. 216–218, DOI: 10.1016/j.mehy.2012.04.041, ISSN1532-2777, PMID: 22607774 [dostęp 2018-06-17].
↑M.M.SansoneM.M., M.M.Ammassari-TeuleM.M., A.A.OliverioA.A., Interaction between nootropic drugs and methamphetamine on avoidance acquisition but not on locomotor activity in mice, „Archives Internationales De Pharmacodynamie Et De Therapie”, 278 (2), 1985, s. 229–235, ISSN0003-9780, PMID: 4096612 [dostęp 2018-06-17].
↑P.P.GentonP.P., R.R.GuerriniR.R., C.C.RemyC.C., Piracetam in the treatment of cortical myoclonus, „Pharmacopsychiatry”, 32 Suppl 1, 1999, s. 49–53, ISSN0176-3679, PMID: 10338109 [dostęp 2018-06-17].