Oleh Hornykiewicz (ur. 17 listopada 1926 w Sichowie, zm. 26 maja 2020 w Wiedniu) – austriacki biochemik, pochodzenia ukraińskiego.
Oleh Hornykiewicz urodził się w Sichowie (obecnie część Lwowa), na terenie II Rzeczypospolitej w rodzinie popa. Po wybuchu II wojny światowej, kiedy miał 13 lat, wyjechał, wraz z rodziną do Austrii. Po wojnie podjął studia medyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim[1]. Ukończył je w 1951 roku i podjął pracę naukową na Wydziale Farmakologii, gdzie badał rolę białek przenoszących miedź w chorobie Wilsona[2].
W latach 1956–1958 Oleh Hornykiewicz przebywał, dzięki stypendium British Council, na Uniwersytecie Oksfordzkim w zespole Hermanna Blaschko, prowadzącym badania nad katecholaminami, monoaminooksydazą oraz karboksylazą DOPA[2].
Po powrocie do Wiednia Oleh Hornykiewicz, połączył swoje dotychczasowe zainteresowania jądrami podstawnymi oraz dopaminą i rozpoczął pomiary poziomu dopaminy w prążkowiu osób zmarłych na choroby neurologiczne. Zaobserwował niedobory dopaminy jedynie w jądrze ogonistym i skorupie osób cierpiących na chorobę Parkinsona[1].
Wraz z neurologiem, Waltherem Birkmayerem, Hornykiewicz prowadził próby podawania dopaminy pacjentom z chorobą Parkinsona, efekty, zwłaszcza w przypadku akinezji, były spektakularne[2]. Kolejnym etapem, było podawanie prekursora dopaminy lewodopy. Pacjenci, którzy dotychczas nie byli w stanie podnieść się z pozycji leżącej lub siedzącej zaczynali chodzić, poprawiała im się mowa, powracała mimika twarzy[2].
W latach 1967–1976 pracował na University of Toronto, a następnie wrócił do Wiednia, gdzie kierował Instytutem Farmakologii Biomedycznej[1].
W 1979 roku otrzymał, wraz z Rogerem Wolcottem Sperrym i Arvidem Carlssonem, Nagrodę Wolfa w dziedzinie medycyny. Gdy w roku 2000, Arvid Carlsson znalazł się wśród laureatów nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny, za „odkrycia dotyczące przekazywania sygnału w układzie nerwowym”, około 200 naukowców podpisało petycję z protestem przeciwko nie uwzględnieniu Hornykiewicza[3].
Wyróżnienia i nagrody
Przypisy
XX wiek |
- 1978: George D. Snell, Jean Dausset, Jon J. van Rood
- 1979: Roger Wolcott Sperry, Arvid Carlsson, Oleh Hornykiewicz
- 1980: César Milstein, Leo Sachs, sir James L. Gowans
- 1981: Barbara McClintock, Stanley N. Cohen
- 1982: Jean-Pierre Changeux, Solomon H. Snyder, sir James W. Black
- 1983/1984: nie przyznano
- 1984/1985: Donald F. Steiner
- 1986: Osamu Hayaishi
- 1987: Puedro Cuatrecasas, Meir Wilchek
- 1988: Henri-Gery Hers, Elizabeth F. Neufeld
- 1989: John Gurdon, Edward B. Lewis
- 1990: Maclyn McCarty
- 1991: Seymour Benzer
- 1992: M. Judah Folkman
- 1993: nie przyznano
- 1994/1995: Michael J. Berridge, Yasutomi Nishizuka
- 1995/1996: Stanley Prusiner
- 1997: Mary Frances Lyon
- 1998: Michael Sela, Ruth Arnon
- 1999: Eric Kandel
- 2000: nie przyznano
|
---|
XXI wiek |
- 2001: Awram Herszko, Alexander Varshavsky
- 2002/2003: Ralph L. Brinster, Mario Capecchi, Oliver Smithies
- 2004: Robert A. Weinberg, Roger Tsien
- 2005: Alexander Levitzki, Anthony Rex Hunter, Anthony J. Pawson
- 2006/2007: nie przyznano
- 2008: Howard Cedar, Aharon Razin
- 2009: nie przyznano
- 2010: Axel Ullrich
- 2011: Shin’ya Yamanaka, Rudolf Jaenisch
- 2012: Ronald M. Evans
- 2013: nie przyznano
- 2014: Nahum Sonenberg, Gary Ruvkun, Victor Ambros
- 2015: John Kappler, Philippa Marrack, Jeffrey V. Ravetch
- 2016: Lewis C. Cantley, C. Ronald Kahn
- 2017: James P. Allison
- 2018: nie przyznano
- 2019: Jeffrey M. Friedman
- 2020: Emmanuelle Charpentier, Jennifer Doudna
- 2021: Joan Steitz, Lynne Elizabeth Maquat, Adrian Krainer
|
---|