Nowodwór – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.
Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].
Gromadę Nowodwór z siedzibą GRN w Nowodworze utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[3] – w powiecie garwolińskim w woj. warszawskim, na mocy uchwały nr VI/10/2/54 WRN w Warszawie z dnia 5 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[5] Borki, Grabowce, Nowodwór i Zawitała ze zniesionej gminy Ułęż w tymże powiecie[6]. Dla gromady ustalono 20 członków gromadzkiej rady narodowej[7].
1 stycznia 1956 gromada weszła w skład nowo utworzonego powiatu ryckiego w tymże województwie[8].
31 grudnia 1959 do gromady Nowodwór przyłączono wsie Lendo Wielkie i Niedźwiedź oraz kolonie Kalinowy Dół i Zielony Kąt ze znoszonej gromady Walentynów w tymże[9] powiecie[10].
31 grudnia 1960 z gromady Nowodwór wyłączono kolonię Kalinowy Dół, włączając ją do gromady Wola Gułowska w powiecie łukowskim w woj. lubelskim oraz wieś Walentynów, włączając ją do gromady Łysobyki w powiecie radzyńskim, również w woj. lubelskim[11][12].
Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[13]. 1 stycznia 1973 w powiecie ryckim utworzono gminę Nowodwór[14] (od 1999 gmina leży ponownie w powiecie ryckim, lecz w woj. lubelskim).
Przypisy
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956. Brak numerów stron w książce
- ↑ Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959. Brak numerów stron w książce
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Uchwała Nr VI/10/2/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu garwolińskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-0/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 29 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67)
- ↑ Uchwała Nr XLIII/134 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Garwolinie z dnia 7 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 7 października 1954 r., Nr. 9, Poz. 41)
- ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 282
- ↑ Gromadę Walentynów przyłączono tego samego dnia do powiatu ryckiego w woj. warszawskim z powiatu łukowskiego w woj. lubelskim (Dz.U. z 1959 r. nr 70, poz. 442).
- ↑ Uchwała Nr IV-9/59 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 18 września 1959 r. w sprawie zmian granic niektórych gromad i przeniesienia siedzib niektórych gromadzkich rad narodowych w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 1959 r., Nr. 12, Poz. 438)
- ↑ Dz.U. z 1960 r. nr 60, poz. 335
- ↑ Wykreślenie dotyczy błędnego określenia przynależności wsi Walentynów do gromady Nowodwór, jako że należała ona od 31 grudnia 1959 do gromady Sobieszyn w powiecie ryckim.
- ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971. Brak numerów stron w książce
- ↑ Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim
