Niewirków (obwód rówieński)

Niewirków

Невірків

Kościół św. Trójcy w Niewirkowie
Państwo	Ukraina
Obwód	rówieński
Rejon	korecki
Populacja  • liczba ludności	1124
Nr kierunkowy	+380 3651
Kod pocztowy	34721
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego Niewirków
Położenie na mapie Ukrainy Niewirków
50°42′19″N 26°50′22″E

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Niewirków

Niewirków^[1] (ukr. Невірків) – wieś na Ukrainie w rejonie koreckim obwodu rówieńskiego.

Historia

Wieś włości międzyrzeckiej, własność kniazia Joachima Koreckiego w 1577 roku^[2].

W 1789 roku w Niewirkowie nocą zamordowani zostali rotmistrz kawalerii narodowej Ignacy Wyleżyński wraz z żoną Anną z Bierzyńskich i pięciorgiem osób. Zbrodni tej dopuścili się dwaj służący – lokaj i rymarz^[3]. Zbrodnia ta poruszyła nawet posłów podczas Sejmu czteroletniego^[4].

W latach 1924–1939 w Niewirkowie stacjonowały kolejno pododdziały kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza: 4 Szwadron Kawalerii KOP, Szkolny Szwadron Kawalerii KOP „Niewirków” i Dywizjon Kawalerii KOP „Niewirków”^[5].

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca tutaj ukraińska rodzina Ribaczoków ukrywała Żydów. W 1994 roku Instytut Jad Waszem uhonorował za to tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Warwarę Ribaczok, jej córkę Oksanę Ribaczok i synową Wirę Ribaczok^[6][7].

Architektura

• dom mieszkalny - w środku wsi pod koniec XIX w. znajdował się dom mieszkalny, otoczony pięknym ogrodem. Niegdyś była to wiejska siedziba Doroty ze Steckich (1785-1854)^[8] i ks. Józefa Lubomirskiego (1785-1870)^[9], właściciela dóbr Dubno, senatora-kasztelana Królestwa Polskiego w l. 1825-31^[9]. Pod koniec XIX w. dom, jak również domki znajdujące się w ogrodzie były zaniedbane; ogród również był opuszczony^[1].
• kościół pw. św. Trójcy - dawny kościół oo. dominikanów znajduje się w centrum wsi. W 1698 r. w tym samym miejsce Mikołaj Rokszycki, podczaszy trocki zbudował drewniany klasztor dominikański. W 1807 r. na jego miejscu Jan Kazimierz Stecki (zm. 1820)^[10], ojciec Doroty, zbudował nowoczesny kamienny kościół w stylu klasycystycznym. Portyk tworzą cztery kolumny zwieńczone tympanonem. Nad wejściem do świątyni znajduje się napis w języku polskim: Z darów Twoich Boże, Tobie ofiaruję. 1807 Jan Stecki. Po powstaniu listopadowym w 1831 r. klasztor został zlikwidowany, a świątynia została przekształcona w kościół Bożego Ciała. Obecnie obiekt jest zamknięty i wymaga renowacji.

• 
• 
• 
• 

Przypisy

1. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII. Warszawa: 1880-1902, s. 136-137.
2. Zbigniew Anusik, Latyfundium Koreckich w XVI i XVII wieku, w: Zbigniew Anuisik, Studia i szkice staropolskie, Łódź 2011, s. 558.
3. Władysław A. Serczyk, Hajdamacy, Wydawnictwo Literackie 1972, s. 416
4. Stanisław Wasylewski, Sprawy ponure. Obrazy z kronik sądowych wieku Oświecenia. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1963.
5. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
6. Ribachok Varvara ; Daughter: Oksana. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-23]. (ang.).
7. Ribachok Vira. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-23]. (ang.).
8. Dorota Stecka, genealogia.grocholski.pl [zarchiwizowane 2013-10-30] .
9. Józef Lubomirski, genealogia.grocholski.pl [zarchiwizowane 2013-10-29] .
10. Jan Kazimierz Stecki, genealogia.grocholski.pl [zarchiwizowane 2013-10-30] .

Bibliografia

• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.

Linki zewnętrzne

• Niewirków, powiat rówieński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 136 .
• Niewirków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 383 .
• Niewirków (parafia). wolhynia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-25)].