Muzeum realizuje swoją misję poprzez prace badawcze, konserwację zabytków, organizację wystaw i uczestnictwo w stowarzyszeniach muzealniczych. Muzeum stara się skupić wokół siebie ludzi, instytucje, urzędy i firmy związane z gospodarką morską, tak aby móc przy ich wsparciu realizować swoje cele i wypełniać wyznaczoną misję.
W 2022 wszystkie oddziały Muzeum zwiedziło 385 431 osób[2], a w rekordowym 2017 – 469 836[3].
Historia
W 1958 powołane zostało Towarzystwo Przyjaciół Muzeum. Z jego inicjatywy, z udziałem Przemysława Smolarka (pracownika Muzeum Narodowego w Szczecinie), w Dworze Artusa zorganizowano wystawę „Od wiosła do napędu atomowego”. Przemysław Smolarek zabiegał o utworzenie Muzeum Morskiego i jego zabiegi zakończyły się sukcesem. W 1959 odpowiednie ministerstwa oraz Muzeum Techniki i Przemysłu NOT zadecydowały o utworzeniu takiego muzeum w Gdańsku i zleciły P. Smolarkowi prace przygotowawcze. Oficjalnie muzeum powołano 1 stycznia 1962, a Przemysław Smolarek został mianowany jego dyrektorem w marcu tego roku. Na tym stanowisku pozostał do swej śmierci w 1991[4][5].
Spichlerze na Ołowiance (Gdańsk) – siedziba Muzeum; w głównym budynku Muzeum można zwiedzić trzy wystawy stałe: „Polacy na morzach świata”, „Archeologia Morska i Nurkowanie”, „Galerię Morską” (ekspozycja malarstwa marynistycznego) oraz wystawy czasowe; oprócz wystaw znajdują się tam m.in. archiwum, biblioteka z czytelnią i sala konferencyjna[12].
Żuraw (Gdańsk) – w budynku dawnej bramy miejskiej z dźwigiem (zbudowanej w XV wieku, w latach 50. XX wieku odbudowanej po zniszczeniach wojennych) prowadzone są obecnie prace remontowo-modernizacyjne wraz z instalacją nowej wystawy stałej[13].
Ośrodek Kultury Morskiej (Gdańsk) – powstały w 2012 oddział jest nowoczesnym centrum edukacji morskiej, w którym na szeroką skalę prowadzone są zajęcia edukacyjne dla grup szkolnych; znajdują się tam dwie wystawy stałe: „Ludzie – statki – porty” (wystawa interaktywna o tematyce morskiej)[14] i „Łodzie ludów świata” (kolekcja egzotycznych łodzi z różnych stron świata)[15] oraz wystawa czasowa,
Statek-muzeumSołdek (Gdańsk) – pierwszy statek pełnomorski zbudowany w Polsce po II wojnie światowej (1949); zwiedzający mogą poznać konstrukcję i wyposażenie statku oraz warunki życia i pracy marynarzy w połowie XX wieku[16].
Statek-muzeumDar Pomorza (Gdynia) – trójmasztowa fregata zbudowana w 1909; od 1930 statek szkolny polskich szkół morskich; na statku można oglądać wystawę stałą prezentującą historię jednostki, w tym m.in. postać Karola Olgierda Borchardta, który w latach 1938–1939 służył na Darze Pomorza jako starszy oficer oraz wystawy czasowe[19].
Muzeum Wisły (Tczew) – oddział znajduje się w XIX-wiecznym budynku przemysłowym; można w nim oglądać wystawę stałą „Wisła w dziejach Polski”, ukazującą znaczenie Wisły dla polskiej gospodarki w okresie XVI-XX w., w tym różne typy łodzi, tratw i statków rzecznych używanych na Wiśle[20][21] oraz wystawę czasową.
Centrum Konserwacji Wraków Statków (Tczew) – w Magazynie Studyjnym zwiedzający mogą oglądać m.in. fragmenty wraków statków odkrytych na dnie Bałtyku, pradawne łodzie z terenów Polski, kolekcję egzotycznych jednostek z różnych stron świata oraz historyczne polskie jachty – Opty, Dal, Kumka IV[22]; wydzieloną częścią budynku (dostępną dla zwiedzających z poziomu antresoli) jest pracownia konserwatorska, w której obiekty archeologiczne poddawane są konserwacji i rekonstrukcji[23].
Muzeum Rybołówstwa (Hel) – oddział znajduje się w budynku XV-wiecznego kościoła ewangelickiego; można w nim oglądać wystawę stałą „Dzieje rybołówstwa na wodach Zatoki Gdańskiej”, ukazującą tradycyjne rybołówstwo i szkutnictwokaszubskie, dzieje samego Helu, historię polskiego rybołówstwa morskiego, ekologię Bałtyku[24] oraz wystawę czasową; zwiedzający mogą również podziwiać panoramę Helu z tarasu wieży widokowej kościoła.
Dział Edukacji Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku organizuje różne działania o charakterze edukacyjnym. Są to oprowadzania z przewodnikiem po wystawach, lekcje muzealne dla grup szkolnych[27], zajęcia dla rodzin z dziećmi[28], warsztaty plastyczne dla seniorów, a także warsztaty dla osób niepełnosprawnych[29]. Edukatorzy prowadzą również zajęcia sezonowe w czasie ferii zimowych[30] i wakacji letnich[31]. W Muzeum odbywają się imprezy edukacyjne o charakterze masowym, np. promujące wystawy czasowe lub będące częścią wydarzeń ogólnopolskich, takich jak Noc Muzeów, Europejskie Dni Dziedzictwa, czy Weekend seniora z kulturą.
