Murmańsk (ros. Мурманск) – miasto w Rosji, w północnej części nasady Półwyspu Kolskiego. Niezamarzający port nad Zatoką Kolską (Morze Barentsa), w pobliżu granicy z Norwegią i Finlandią. Centrum administracyjne obwodu murmańskiego. Położony 1967 km od Moskwy. 6 maja 1985 otrzymało tytuł miasto-bohater (Город-герой)[2].
Główną arterią komunikacyjną miasta jest Prospekt Lenina. W jego pobliżu znajdują się pomnik Lenina i Muzeum Krajoznawcze. Zbiory przyrodnicze w muzeum dotyczą głównie tajgi.
W mieście znajduje się stacja kolejowa Murmańsk.
Historia
Miasto zostało założone 4 października 1916 roku (według obowiązującego wówczas w Cesarstwie Rosyjskim kalendarza juliańskiego był to 21 września) jako Romanow na Murmaniu (ros. Романов-на-Мурмане). Nazwa ta została nadana na cześć rządzącej wówczas Rosją dynastii Romanowów, zaś z kolei „Murmań” to ruska nazwa ziem położonych nad Morzem Barentsa (pierwotnie samych wybrzeży, następnie całego lądu, zwłaszcza Półwyspu Kolskiego), która powiązana jest etymologicznie z germańskim słowem Norman – człowiek północy, jak w średniowieczu nazywano Skandynawów. W 1917 roku po rewolucji lutowej i likwidacji monarchii nazwę miasta zmieniono na Murmańsk. W latach 1918–1920 miasto znalazło się we władaniu aliantów zachodnich, którzy tą drogą przybyli z pomocą białym. W tym okresie w rejonie miasta z bolszewikami walczyły polskie oddziały tzw. Murmańczyków, ewakuowane w połowie 1919 roku.
W ramach umowy podpisanej z III Rzeszą w roku 1940 Murmańsk stał się bazą dla niemieckich okrętów podwodnych w ich drodze na Morze Norweskie. Sowieci udostępnili swój port Niemcom w o wiele większym zakresie, niż to później robili wobec aliantów zachodnich. Kriegsmarine mogła być pewna, że znajdzie tu schronienie i przyjazne doki. W roku 1940 lodołamacze sowieckie pomogły przebić się na Pacyfik niemieckiemu krążownikowi pomocniczemu HSK Komet, który następnie zatopił siedem (i zdobył jeden) alianckich statków o łącznym tonażu 64 000 ton.
Po 22 czerwca 1941 roku Murmańsk stał się miejscem, do którego nawet zimą docierały alianckie konwoje z pomocą. Podczas zimnej wojny Murmańsk był bazą sowieckich atomowych okrętów podwodnych, nosicieli ładunków jądrowych. Dziś jest portem macierzystym rosyjskiej Floty Północnej.
Ludność
- 1926 r. – 9 tys.
- 1939 r. – 119 tys.
- 1959 r. – 222 tys.
- 1970 r. – 309 tys.
- 1979 r. – 382 tys.
- 1992 r. – 468,3 tys.
- 1996 r. – 399 tys.
- 2010 r. – 309,7 tys.
- 2020 r. – 287,8 tys.
Geografia i klimat
Murmańsk posiada niezamarzający przez cały rok port, położony w 50-kilometrowym fiordzie. Jest to największe miasto leżące na tej szerokości geograficznej.
Ze wzgórza za miastem roztacza się panorama na cały Murmańsk, jego porty morskie, stocznie remontowe, zakłady przemysłowe i osiedla mieszkaniowe. Za fiordem, aż po zachodni i północny horyzont rozciągają się lasy pokrywające pofalowany teren. Za wzgórzami znajduje się Morze Barentsa.
Miasto posiada także sztuczne jezioro i park, a także delfinarium[3].
Klimat umiarkowany chłodny. Średnie temperatury w styczniu –10 °C, w lipcu 13 °C. Opady około 800 mm na rok.
Galeria
-
Cerkiew Obrazu Chrystusa „Ludzką Ręką Nie Uczynionego”
-
Kościół św. Michała Archanioła
-
Cerkiew Wszystkich Świętych
-
Kompleks Soboru Katedralnego św. Mikołaja Cudotwórcy
-
Budynek portu morskiego
-
Centrum miasta
-
Prospekt Lenina
-
Pomnik św. Cyryla i Metodego
-
Miasta partnerskie
W przeszłości Murmańsk posiadał umowy partnerskie również ze Szczecinem (od 8 kwietnia 1993) oraz Rovaniemi (od 1962 roku). Umowy te zostały jednak wypowiedziane w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę (odpowiednio 28 lutego 2022[4] i 4 marca 2022[5]).
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Joanna i Stanisław Osikowie, Anna Wawrzkowicz: Puls Ziemi 1. Straszyn k. Gdańska: Nowa Era, 2009. ISBN 978-83-7547-190-8. Brak numerów stron w książce
Linki zewnętrzne
.jpg)
.jpg)
