Mistrzostwa Azerbejdżanu w piłce nożnej mężczyzn

Mistrzostwa Azerbejdżanu w piłce nożnej (azer. Azərbaycan Milli Futbol Çempionatı) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Azerbejdżanie.

Historia

Mistrzostwa Azerbejdżanu w piłce nożnej oficjalne rozgrywane są od 1992 roku. Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Premyer Liqası, Birinci Divizionu, Həvəskarlar Liqası oraz niższych klasach regionalnych.

W 1905 roku powstał pierwszy azerski klub piłkarski, potem następne. Zespoły te reprezentowały przeważnie główne firmy naftowe w Baku. Wśród tych zespołów były: "Circle of Football Players of Surakhany", "Stela", "Friends of Sport", "Sportsman", "Congress", "Unitas", "Belaya", "Senturion", "Progress" itp. W 1911 roku po raz pierwszy rozegrane mecze o tytuł mistrza Baku na terenie Azerbejdżanu. Początkowo mistrzostwa miasta odbywały się w spontanicznym porozumieniu między kapitanami drużyn. W pierwszej edycji najsilniejszym został zespół British Club, a mistrzostwa trwały do rozpoczęcia rewolucji październikowej w 1917. W kwietniu 1920 Azerbejdżan został zajęty przez Armię Czerwoną. 28 kwietnia 1920 została utworzona Azerbejdżańska SRR, która była częścią państwa radzieckiego przed powstaniem ZSRR 30 grudnia 1922, w latach 1922–1936 razem z Gruzją i Armenią wchodziła w skład ZSRR jako część Zakaukaskiej Federacyjnej SRR, a 5 grudnia 1936 weszła w skład ZSRR bezpośrednio. Pierwszym klubem na terenie Azerbejdżańskiej SRR został İnşaatçısı Baku założony w 1931.

Pierwsza edycja mistrzostw Zakaukaskiej FSRR startowała w sezonie 1924, w której 3 drużyny z republik zakaukaskich walczyły o tytuł mistrza. Jednak w pierwszej edycji mistrz nie został wyłoniony. W kolejnych dwóch edycja 1926 i 1927 właśnie reprezentacja Azerbejdżańskiej SRR zdobyła mistrzostwo Zakaukaskiej FSRR. Następnie rozgrywki z przerwami organizowane były do 1935 roku. W 1934 po raz pierwszy startowały mistrzostwa wśród klubów. Potem od 1936 mistrzostwa Azerbejdżańskiej SRR rozgrywane spośród drużyn towarzystw sportowych pomiędzy azerskimi zespołami, które nie uczestniczyli w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR. W sezonie 1941 mistrzostwa Azerbejdżańskiej SRR zostały zawieszone tak jak w końcu czerwca nastąpiła okupacja niemiecka. W 1944 ponownie startują mistrzostwa Azerbejdżańskiej SRR. W latach 1990–1991 mistrzem Azerbejdżańskiej SRR zostawał klub, który zwyciężał w Drugiej Ligie, strefie azerskiej Mistrzostw ZSRR. To nie były pełnowartościowe mistrzostwa tak jak najlepsze kluby kraju uczestniczyły w mistrzostwach ZSRR.

30 sierpnia 1991 – po puczu Janajewa Azerbejdżan ogłosił niepodległość, która została formalnie uznana dopiero 18 października 1991.

Po założeniu azerskiej federacji piłkarskiej – AFFA w 1992 roku, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych rozgrywek o mistrzostwo Azerbejdżanu. W sezonie 1992 startowała pierwsza edycja rozgrywek o mistrzostwo kraju. W Yüksək Liqa (Wyższa Liga) 26 drużyn walczyło systemem ligowym w dwóch grupach o tytuł mistrza kraju. W sezonie 2001/02 z powodu konfliktu między AFFA a klubami mistrzostwo zostało zawieszone, a wyniki nie zostały uwzględnione. UEFA nałożyła dwuletni zakaz w odpowiedzi na długotrwały konflikt między Federacją Azerbejdżanu a większością najlepszych klubów w kraju. Następny sezon 2002/03 również nie rozgrywano, a najlepsze kluby uniemożliwiły ich graczom grę dla reprezentacji narodowej. Dopiero w sezonie 2003/04 rozgrywki o mistrzostwo kraju zostały wznowione.

W 2007 utworzono zawodową ligę piłkarską w Azerbejdżanie (AFL - Azərbaycan Premyer Liqası). Rozgrywki zawodowej Premyer Liqası zainaugurowano w sezonie 2007/08[1].

Mistrzowie i pozostali medaliści

Nieoficjalne

Mistrzostwa Baku

1911–1917 Imperium Rosyjskiego


Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Mistrzostwa Baku w piłce nożnej (azer. Bakı Milli Futbol Çempionatı)
1911     1 British Club Baku ? ? ? ? ? klubów
1912     2 British Club Baku ? ? ? ? ? klubów
1913     1 İdmançı Baku ? ? ? ? ? klubów
1914     3 İdmançı Baku ? ? ? ? ? klubów
1915     3 İdmançı Baku ? ? ? ? ? klubów
1916     1 Balaxanı Futbol Cəmiyyəti ? ? ? ? ? klubów
1917     1 Sokol Baku ? ? ? ? ? klubów

Mistrzostwa Zakaukaskiej FSRR oraz Azerbejdżańskiej SRR

1922–1991 Mistrzostwa ZSRR


Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Mistrzostwa Zakaukaskiej FSRR w piłce nożnej (ros. Чемпионат Закавказской СФСР по футболу)
1924     nie wyłoniono, 3 drużyny
1925     nie rozgrywano
1926     1 Azerbejdżańska SRR ? ? ? ? 3 drużyny
1927     2 Azerbejdżańska SRR ? ? ? ? 3 drużyny
Mistrzostwa Azerbejdżańskiej SRR Zakaukaskiej FSRR w piłce nożnej (azer. Azərbaycan SSR Zaqafqaziya SFSR Milli Futbol Çempionatı)
1928     1 Proqres-2 Baku ? ? ? ? ? klubów
1929–1933     nie rozgrywano
1934     1 Həmkarlar İttifaqı Baku ? ? ? ? ? klubów
1935     1 Cənub İnşaatçısı Baku Temp Kirowabad ? ? ? ? klubów
1936     2 Cənub İnşaatçısı Baku ? ? ? ? ? klubów
Mistrzostwa Azerbejdżańskiej SRR w piłce nożnej (azer. Azərbaycan SSR Milli Futbol Çempionatı)
1937     1 Lokomotiv Baku ? ? ? ? ? klubów
1938     2 Lokomotiv Baku NKAO Stepanakert Temp Kirowabad ? ? ? klubów
1939     3 Lokomotiv Baku ? ? ? ? ? klubów
1940     4 Lokomotiv Baku ? ? ? ? ? klubów
1941–1943     nie rozgrywano z powodu II wojny światowej
1944     1 Dinamo Baku Dinamo Kirovabad ? ? ? ? klubów
1945     1 Neftyannik Baku NKAO Stepanakert Potrebkooperaçı Baku ? ? ? klubów
1946     5 Lokomotiv Baku KKF Baku Spartak Tovuz ? ? ? klubów
1947     1 Əmək ehtiyatları Baku Pişçevik Baku KKF Baku ? ? ? klubów
1948     1 KKF Baku Əmək ehtiyatları Baku Qırmızı Bayraq Stepanakert ? ? ? klubów
1949     2 KKF Baku Dinamo Kirovabad Qırmızı Bayraq Stepanakert ? ? ? klubów
1950     1 Bolşevik Baku KKF Baku Dinamo Stepanakert ? ? ? klubów
1951     1 Orconikidzeneft Baku Nauka Kirovabad Qırmızı Bayraq Stepanakert ? ? ? klubów
1952     2 Orconikidzeneft Baku BODO Baku Dinamo Stpenakert ? ? ? klubów
1953     3 Orconikidzeneft Baku Dinamo Baku Iskra Quba ? ? ? klubów
1954     1 Budyonnı adına zavodu Baku KKF Baku Orconikidzeneft Baku ? ? ? klubów
1955     4 Orconikidzeneft Baku Budyonnı adına zavodu Baku BODO Baku ? ? ? klubów
1956     5 NPU Orconikidzeneft Baku BODO Baku Budyonnı adına zavodu Baku ? ? ? klubów
1957     6 NPU Orconikidzeneft Baku BODO Baku Spartak Kirovabad ? ? ? klubów
1958     7 NPU Orconikidzeneft Baku Burevestnik Baku ZBI zavodu Sumgait ? ? ? klubów
1959     1 Bakı yığması Naxçıvan yığması Kirovabad yığması ? ? turniej na Spartakiadę, ? klubów
1960     3 OİK Baku Neftyannik Quba Boru prokat zavodu Sumgait ? ? ? klubów
1961     1 Spartak Quba OİK Baku NKAO Stepanakert ? ? ? klubów
1962     4 OİK Baku Orconikidzeneft Baku Boru prokat zavodu Sumgait ? ? ? klubów
1963     1 Araz Baku Orconikidzeneft Baku Dinamo Zaqatala ? ? ? klubów
1964     1 Polad Sumgait Araz Baku Dinamo Baku ? ? ? klubów
1965     1 Vostok Baku OİK Baku Orconikidzeneft Baku ? ? ? klubów
1966     2 Vostok Baku NKAO Stepanakert Burevestnik Baku ? ? ? klubów
1967     2 Araz Baku OİK Baku Taksopark Baku ? ? ? klubów
1968     5 OİK Baku Apseron Xırdalan Dinamo Baku ? ? ? klubów
1969     3 Araz Baku Qarabağ Ağdam Suraxanılı Baku ? ? ? klubów
1970     6 OİK Baku Suraxanılı Baku Kimyaçı Salyan ? ? ? klubów
1971     1 Kimyaçı Salyan Suraxanılı Baku Araz Baku ? ? ? klubów
1972     8 Suraxanılı Baku Kimyaçı Salyan Araz Baku ? ? ? klubów
1973     4 Araz Baku SKIF Baku AzSHi Baku ? ? ? klubów
1974     5 Araz Baku SKIF Baku Lokomotiv Kirovabad ? ? ? klubów
1975     6 Araz Baku Suraxanılı Baku SKIF Baku ? ? ? klubów
1976     7 Araz Baku OİK Baku Suraxanılı Baku ? ? ? klubów
1977     1 Qarabağ Xankəndi FK Meliorator İmişli Xəzər Lenkoran ? ? ? klubów
1978     1 SKIF Baku Araz Baku Suraxanılı Baku ? ? ? klubów
1979     7 OİK Bakı SKIF Baku NBNZ Baku ? ? ? klubów
1980     1 Energetik Əli-Bayramlı Damdzily Qazax NBNZ Baku ? ? ? klubów
1981     1 Gənclik Baku Toxucu Baku Safag Ağdam ? ? ? klubów
1982     1 Toxucu Baku Gənclik Baku Metallurgist Kirovabad ? ? ? klubów
1983     1 Termist Baku Toxucu Baku Metallurgist Kirovabad ? ? ? klubów
1984     2 Termist Baku Pambıgçı Bərdə İnşaatçı Sabirabad ? ? ? klubów
1985     2 Xəzər Sumgait Şahdağ Qusar Viləş Masallı ? ? ? klubów
1986     1 Göyəzən Qazax FK Şəmkir Xəzər Sumgait ? ? ? klubów
1987     1 Araz Nachiczewan Pambıgçı Bərdə İnşaatçı Sabirabad ? ? ? klubów
1988     1 Qarabağ Ağdam Pambıgçı Bərdə İnşaatçı Sabirabad ? ? ? klubów
1989     1 İnşaatçı Sabirabad İnşaatçı Baku Araz Nachiczewan ? ? ? klubów
1990     2 Qarabağ Ağdam Xəzər Sumgait Araz Nachiczewan ? ? ? klubów
1991     3 Xəzər Sumgait İnşaatçı Baku Avtomobilçi Yevlax ? ? ? klubów
Oficjalne

Mistrzostwa Azerbejdżanu

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
1992     1 Neftçi Baku Xəzər Sumgait Turan Tovuz 39 Azerbejdżan Nazim Aliyev (Xəzər Sumgait) 25 klubów, 2 rundy
1993     1 Qarabağ Ağdam Xəzər Sumgait Turan Tovuz 16 Azerbejdżan Samir Alakbarov (Neftçi Baku) 2 grupy po 10 klubów, sys.puch.
1993/94     1 Turan Tovuz Qarabağ Ağdam Kapaz Gəncə 35 Azerbejdżan Musa Gurbanov (Turan Tovuz) 16 klubów
1994/95     1 Kapaz Gəncə Turan Tovuz Neftçi Baku 27 Azerbejdżan Nazim Aliyev (Neftçi Baku) 13 klubów
1995/96     2 Neftçi Baku Xəzri Buzovna Baku Kapaz Gəncə 23 Azerbejdżan Nazim Aliyev (Neftçi PFK/Qarabağ) 11 klubów, 2 rundy
1996/97     3 Neftçi Baku Qarabağ Ağdam Xəzri Buzovna Baku 25 Azerbejdżan Gurban Gurbanov (Neftçi Baku) 16 klubów
1997/98     2 Kapaz Gəncə FK Baku FK Şəmkir 23 Azerbejdżan Nazim Aliyev (FK Baku) 15 klubów
1998/99     3 Kapaz Gəncə FK Şəmkir Neftçi Baku 24 Azerbejdżan Alay Bahramov (Viləş Masallı) 14 klubów, 2 rundy
1999/00     1 FK Şəmkir Kapaz Gəncə Neftçi Baku 16 Gruzja Badri Kwaracchelia (FK Şəmkir) 12 klubów
2000/01     2 FK Şəmkir Neftçi Baku Viləş Masallı 12 Azerbejdżan Pasha Aliyev (Bakılı Baku) 11 klubów
2001/02     3 FK Şəmkir Neftçi Baku Qarabağ Ağdam 14 Azerbejdżan Kanan Karimov (FK Gəncə
Rosja Dmitrij Kudinow (Qarabağ Ağdam)
Rozgrywki zawieszone, a wyniki nie zostały uwzględnione. 12 klubów, 2 rundy
2002/03     nie rozgrywano
2003/04     4 Neftçi Baku FK Şəmkir Qarabağ Ağdam 20 Azerbejdżan Samir Musaev (Qarabağ Ağdam) 15 klubów
2004/05     5 Neftçi Baku Xəzər Lenkoran Karvan Yevlax 21 Azerbejdżan Zaur Ramazanov (Karvan Yevlax) 18 klubów
2005/06     1 FK Baku Karvan Yevlax Neftçi Baku 16 Wybrzeże Kości Słoniowej Yacouba Bamba (Karvan Yevlax) 14 klubów
2006/07     1 Xəzər Lenkoran Neftçi Baku FK Baku 20 Azerbejdżan Zaur Ramazanov (Xəzər Lenkoran) 14 klubów
2007/08     1 İnter Baku Olimpik Baku Neftçi Baku 19 Azerbejdżan Khagani Mammadov (İnter Baku) 14 klubów
2008/09     1 FK Baku İnter Baku Simurq Zaqatala 17 Urugwaj Walter Guglielmone (İnter Baku) 14 klubów
2009/10     2 İnter Baku FK Baku Qarabağ Ağdam 16 Azerbejdżan Farid Guliew (Standard Baku) 12 klubów, 2 rundy
2010/11     6 Neftçi Baku Xəzər Lenkoran Qarabağ Ağdam 18 Gruzja Giorgi Adamia (Qarabağ Ağdam) 12 klubów, 2 rundy
2011/12     7 Neftçi Baku Xəzər Lenkoran İnter Baku 16 Uzbekistan Bahodir Nasimov (Neftçi Baku) 12 klubów, 2 rundy
2012/13     8 Neftçi Baku Qarabağ Ağdam İnter Baku 26 Chile Nicolás Canales (Neftçi Baku) 12 klubów, 2 rundy
2013/14     2 Qarabağ Ağdam İnter Baku FK Qəbələ 22 Brazylia Reynaldo dos Santos Silva (Qarabağ Ağdam) 10 klubów
2014/15     3 Qarabağ Ağdam İnter Baku FK Qəbələ 15 Azerbejdżan Nurlan Novruzov (FK Baku) 9 klubów
2015/16     4 Qarabağ Ağdam Zirə Baku FK Qəbələ 15 Hiszpania Dani Quintana (Qarabağ Ağdam) 10 klubów
2016/17     5 Qarabağ Ağdam FK Qəbələ İnter Baku 11 Chorwacja Filip Ozobić (FK Qəbələ)
Azerbejdżan Rauf Əliyev (İnter Baku)
8 klubów
2017/18     6 Qarabağ Ağdam FK Qəbələ Neftçi Baku 13 Francja Bagaliy Dabo (FK Qəbələ) 8 klubów
2018/19     7 Qarabağ Ağdam Neftçi Baku Səbail Baku 16 Azerbejdżan Mahir Emreli (Qarabağ Ağdam) 8 klubów
2019/20     8 Qarabağ Ağdam Neftçi Baku Keşlə Baku 7 Peyman Babaei (Sumqayıt FK)
Francja Bagaliy Dabo (Neftçi Baku)
Azerbejdżan Mahir Emreli (Qarabağ Ağdam)
Francja Steeven Joseph-Monrose (Neftçi Baku)
8 klubów
2020/21     9 Neftçi Baku Qarabağ Ağdam Sumqayıt FK 19 Azerbejdżan Namiq Ələsgərov (Neftçi Baku) 8 klubów
2021/22     9 Qarabağ Ağdam Neftçi Baku Zirə Baku 12 Brazylia Kady (Qarabağ Ağdam) 8 klubów
2022/23     10 Qarabağ Ağdam Sabah Baku Neftçi Baku 22 Azerbejdżan Ramil Szejdajew (Qarabağ Ağdam) 10 klubów
2023/24     11 Qarabağ Ağdam Zirə Baku Sabah Baku 20 Brazylia Juninyo (Qarabağ Ağdam) 10 klubów

Statystyka

Klasyfikacja według klubów

W dotychczasowej historii Mistrzostw Azerbejdżanu na podium oficjalnie stawało w sumie 19 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Neftçi Baku i Qarabağ Ağdam, które zdobyły po 9 tytułów mistrzowskich.

Stan na po sezonie 2023/2024.

Lokalizacja drużyn mistrzowskich
10 i więcej mistrzostw Azerbejdżanu
Lp. Klub Miejsca na podium Zwycięskie sezony
1. Qarabağ Ağdam 11 4 3 1993, 2013/14, 2014/15, 2015/16, 2016/17, 2017/18, 2018/19, 2019/20, 2021/22, 2022/23, 2023/24
2. Neftçi Baku 9 5 7 1992, 1995/96, 1996/97, 2003/04, 2004/05, 2010/11, 2011/12, 2012/13, 2020/21
3. Kapaz Gəncə 3 1 2 1994/95, 1997/98, 1998/99
4. Keşlə Baku 2 3 4 2007/08, 2009/10
5. FK Baku 2 2 1 2005/06, 2008/09
FK Şəmkir 2 2 1 1999/00, 2000/01, 2001/02
7. Xəzər Lenkoran 1 3 0 2006/07
8. Turan Tovuz 1 1 2 1993/94
9. FK Qəbələ 0 2 3
10. Xəzər Sumgait 0 2 0
11. Karvan Yevlax 0 1 1
Xəzri Buzovna Baku 0 1 1
Zirə Baku 0 2 1
13. Olimpik Baku 0 1 0
Sabah Baku 0 1 2
15. Səbail Baku 0 0 1
Simurq Zaqatala 0 0 1
Sumqayıt FK 0 0 1
Viləş Masallı 0 0 1

Klasyfikacja według miast

Stan na po sezonie 2022/2023.

Miasto Liczba tytułów Kluby
Baku 13 Neftçi Baku (9), İnter Baku (2), FK Baku (2)
Ağdam 11 Qarabağ Ağdam (11)
Gandża 3 Kapaz Gəncə (3)
Şəmkir 2 FK Şəmkir (2)
Lenkoran 1 Xəzər Lenkoran (1)
Tovuz Turan Tovuz (1)

Uczestnicy

Są 59 zespołów, które wzięli udział w 33 sezonach Mistrzostw Azerbejdżanu, które były prowadzone od 1992 aż do sezonu 2024/25 łącznie[2]. Tylko Neftçi Baku i Qarabağ Ağdam były zawsze obecne w każdej edycji.

Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2024/25.

Uwagi:

  • klub Gənclik Navahı w sezonie 1992 startował w grupie A Yüksək Liqa, ale po 8.kolejkach zrezygnował z dalszych rozgrywek i został zdyskwalifikowany, wszystkie dotychczasowe wyniki zostały anulowane, a przyznane wszystkim przeciwnikom walkowery (+:-).
  • klub Xəzri Buzovna Baku w sezonie 1997/1998 startował w Yüksək Liqa, ale po 8.kolejkach zrezygnował z dalszych rozgrywek i został zamieniony na reprezentację Azerbejdżanu U-18 (az. U-18 Milli komandasi), która kontynuowała rozgrywki.
  • 6 kwietnia 2022 Keşlə Baku przyjąła nazwę Şamaxı Baku[3]

Zobacz też

Przypisy

  1. Azerbaijan – List of Champions – RSSSF.
  2. Azerbaijan1 - Clas Glenning Football. [dostęp 2020-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-01)].
  3. Peşəkar Futbol Liqasının məlumatı.. pfl.az, 2022-04-06. (azer.).

Bibliografia

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!