Max (Machgielis) Euwe (ur. 20 maja 1901 w Amsterdamie, zm. 26 listopada 1981 tamże) – szachista holenderski, piąty mistrz świata w szachach (w latach 1935–1937), prezydent Międzynarodowej Federacji Szachowej w latach 1970–1978[1]. Matematyk (doktor)[2].
Życiorys
Max Euwe studiował matematykę na amsterdamskim uniwersytecie (studia ukończył w roku 1923), następnie uczył matematyki, początkowo w Rotterdamie, później w żeńskim liceum w Amsterdamie[3].
W roku 1926 uzyskał doktorat z matematyki na Uniwersytecie w Amsterdamie[2].
Przez wiele lat Euwe był najsilniejszym szachistą holenderskim. W 1921 roku został po raz pierwszy mistrzem Holandii[3], do roku 1955 zdobył łącznie 12 złotych medali w indywidualnych mistrzostwach kraju. 15 grudnia 1935 roku po rozegraniu trzydziestu partii w ciągu osiemdziesięciu dni w trzynastu różnych miejscowościach pokonał ówczesnego mistrza świata Aleksandra Alechina z wynikiem + 9 – 8 = 13[4]. To zwycięstwo spowodowało ogromny wzrost popularności szachów w Holandii. W przeciwieństwie do swoich poprzedników Euwe zgodził się dać Alechinowi szansę na rewanż[5]. W 1937 roku Euwe przegrał w meczu rewanżowym z Alechinem z wynikiem: + 4 – 10 = 11[4]. Po śmierci Alechina część środowiska szachowego przypisywała Euwemu prawo do tytułu mistrza świata, jednak Euwe zdecydował się na udział w turnieju, wyłaniającym kolejnego mistrza świata. Turniej z udziałem pięciu pretendentów odbył się w 1948 roku i zakończył zwycięstwem Michaiła Botwinnika, Euwe zajął ostatnie miejsce[6].
W latach 1970–1978 dr Euwe był prezydentem Międzynarodowej Federacji Szachowej (FIDE)[7]. Odegrał ważną mediacyjną rolę przy organizacji sławnego meczu Borys Spasski–Bobby Fischer (1972).
Według systemu Chessmetrics najwyższy ranking w karierze osiągnął w styczniu 1936 r., z wynikiem 2769 zajmował wówczas 1. miejsce na świecie[8].
Euwe był autorem wielu książek o tematyce szachowej, wśród których najsławniejsze to Oordeel en Plan (Licz i planuj) i seria poświęcona szachowym otwarciom. Miasto Amsterdam uhonorowało swojego sławnego mieszkańca nazywając jeden z placów jego imieniem. W pobliżu tego placu znajduje się Centrum Maxa Euwego, w którym mieści się szachowa biblioteka i muzeum. Pomiędzy 1987 a 1996 r. rozegrano 10 turniejów poświęconych jego pamięci[9].
Tworzył również kompozycje szachowe, oto przykładowa dwuchodówka:
| a | b | c | d | e | f | g | h | |
| 8 | | 8 |
| 7 | 7 |
| 6 | 6 |
| 5 | 5 |
| 4 | 4 |
| 3 | 3 |
| 2 | 2 |
| 1 | 1 |
| a | b | c | d | e | f | g | h | |
Max Euwe
mat w 2 posunięciach
Rozwiązanie: [1.Hd6!]
(zaznacz tekst pomiędzy nawiasami, aby zobaczyć rozwiązanie)
Mecze Euwego o mistrzostwo świata
| Rok
|
Przeciwnik
|
Wynik
|
| 1935
|
Alechin
|
wygrana (+9-8=13)
|
| 1937
|
Alechin
|
przegrana (+4-10=11)
|
| 1948
|
turniej
|
5. miejsce
|
| W nawiasach: liczba wygranych, przegranych i zremisowanych partii.
|
Publikacje
- Max Euwe – From My Games, 1920 – 1937 (Dover, 1975);
- Max Euwe – Euwe w serii Weltgeschichte des Schachs series (Verlag Dr. E. Wildhagen, 1959).
Przypisy
- ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 234.
- ↑ a b Machgielis Euwe (1901 – 1981) – Biography – MacTutor History of Mathematics (st-andrews.ac.uk)[1].
- ↑ a b W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 235.
- ↑ a b W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 236.
- ↑ Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021, s. 159.
- ↑ W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 237.
- ↑ http://en.euwetoernooi.nl/max-euwe/biography/.
- ↑ Chessmetrics Player Profile: Max Euwe. [dostęp 2009-08-02].
- ↑ Euwe Jubilee and Memorials. [dostęp 2009-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-21)].
Bibliografia
Linki zewnętrzne
| Niekwestionowani |
|
|---|
| Dwa systemy | |
|---|
Niekwestionowani
(po unifikacji) |
|
|---|
Identyfikatory zewnętrzne:
_en_D,_Bestanddeelnr_927-8489.jpg)
