Emanuel Lasker (ur. 24 grudnia1868 w Barlinku, zm. 11 stycznia1941 w Nowym Jorku) – niemiecki szachista pochodzenia żydowskiego[1][2], drugi mistrz świata w szachach. Tytuł zdobył w 1894 roku pokonując Wilhelma Steinitza w meczu, w którym wygrał 10 partii, 4 zremisował i 5 przegrał[3]. Tytuł mistrza świata zachował przez następne 27 lat, najdłużej w historii. Był również matematykiem, filozofem i brydżystą, przyjaźnił się z Albertem Einsteinem[4]. Jest autorem gry planszowej laska, opartej na warcabach.
Życiorys
Do największych osiągnięć Laskera w grze praktycznej należy zaliczyć zwycięstwa w wielkich turniejach w Londynie (1899), Petersburgu (1896 i 1914), Nowym Jorku (1924)[5]. W 1921 roku stracił tytuł mistrza świata w meczu przeciwko Capablance[6]. Rok wcześniej Lasker uznał swego przeciwnika za najlepszego szachistę świata, jednak Capablanca chciał pokonać Laskera w oficjalnym meczu.
W 1933 roku Lasker wraz z żoną Martą Koh, oboje będąc pochodzenia żydowskiego, musieli opuścić Niemcy. Przeprowadzili się do Anglii, a następnie do ZSRR. Jako szachista występował pod flagą radziecką. Oczarowany radziecką rzeczywistością pisał: „Związek Radziecki uczynił szachy, będące udziałem tylko nielicznych – dostępnymi dla szerokich mas. Znaczenie kulturowe tysiącletniej gry zostało wzbogacone twórczymi myślami. Nigdy i nigdzie wcześniej nie uczyniono podobnego doświadczenia. Droga, którą zaproponował Związek Radziecki – to droga przyszłości”[7][8]. Pod koniec 1937 roku osiedlił się w Nowym Jorku[9].
Lasker był znany ze swoich psychologicznych metod gry. Czasami wybierał posunięcia teoretycznie słabsze, które jednak miały zrobić wrażenie na przeciwniku. W sławnej partii przeciwko Capablance (Petersburg 1914) Laskerowi bardzo zależało na wygranej, jednak w celu uśpienia czujności przeciwnika wybrał wariant debiutowy uznawany za remisowy. W rezultacie Capablanca zagrał nieostrożnie i partię przegrał[10]. „Lasker analizował postępowanie i charaktery swych przeciwników – wyciągał odpowiednie wnioski, a następnie podczas gry wszystko to starał się wykorzystać”[10].
W nawiasach: liczba wygranych (+), przegranych (−) i zremisowanych (=) partii.
Upamiętnienie
Na cześć Emanuela Laskera w Barlinku organizowane są Międzynarodowe Festiwale Szachowe Pamięci Emanuela Laskera. Działa tam również miejscowy klub szachowy „Lasker” Barlinek. Jego imieniem nazwany jest także jeden z parków w tym mieście[13].
Emanuel Lasker – szachista, naukowiec, człowiek wielu talentów | Przegląd Dziennikarski (przegladdziennikarski.pl)[2]
Krzysztof Pytel: Emanuel Lasker. Bielsko Biała: Wydawnictwo Szachowe 1993;
Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021. Tłum. z angielskiego: Jerzy J. Malinowski; Rec. Historia szachów w 50 ruchach (omówienie) | Przegląd Dziennikarski (przegladdziennikarski.pl)[3].