W 1948 zdała egzamin dojrzałości[1]. Studiowała na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując magisterium w 1951[5], jej promotorem był Marian Małowist[1]. Według jednego z opracowań w trakcie studiów pracowała w archiwum w Gdańsku[1]. Z pewnością w latach 1951–1953 przebywała w Gdańsku[3][5]. W 1953 została zatrudniona w Instytucie Historii PAN, gdzie pracowała do 2004 (formalnie przeszła na emeryturę w 1998[3]) i przez kilkadziesiąt lat kierowała Zakładem Dziejów Nowożytnych[1][5].
W IH PAN uzyskiwała kolejne stopnie naukowe[3]. W 1955[5] (lub 1956[1]) obroniła doktorat, przedkładając pracę Gdańskie rzemiosło tekstylne od XVI do połowy XVII w. (wydano drukiem rok później)[6]. Habilitowała się w 1961[5] (praca Gdańsk jako ośrodek produkcyjny od XIV do połowy XVII wieku, wydana w 1962[6]). Od 1971 profesor nadzwyczajny, a od 1981 profesor zwyczajny[5][6]. Od 1994 do 2010 pracowała jako profesor na Wydziale Filologicznym Akademii Humanistycznej im. Gieysztora w Pułtusku[1][3]. Z racji wieloletniego zatrudnienia w PAN, jednostce badawczej, nie miała okazji wychować szerszej grupy uczniów. Do grona jej wychowanków należeli m.in. Tomasz Wiślicz, Andrzej Karpiński i Edward Opaliński[3].
Wielokrotnie podróżowała do Holandii, Francji, Niemiec i innych krajów jako realizatorka stypendiów naukowych oraz w ramach współpracy międzynarodowej naukowców[1][3].
Zapoczątkowała w latach 70. nowy nurt badawczy, formułując m.in. tematykę gestu jako znaku przynależności do określonej grupy społecznej[1]. Rolę gestu w życiu dawnych społeczeństw przedstawiła w czasie konferencji IH PAN w 1981[8]. Brała też czynny udział w dyskusjach toczących się w tym czasie w Münster, gdzie historycy niemieccy (H. Teuteberg, P. Borscheid), pracujący nad historią rodziny i związkami międzypokoleniowymi i genderowymi podjęli także studium „codzienności”, tworząc szybko rozwijający się nowy kierunek badań: Studia zur Geschichte des Alltags(inne języki). Bogucka swoje zainteresowanie „codziennością” zaczęła od zbudowania teoretycznych podstaw tego zjawiska, formułując w 1996 roku definicję „życia codziennego” i jego odrębności[9]. Była jedną z pionierek nurtu badań skupionych na historii kobiet, oraz popularyzatorką tegoż nurtu poprzez liczne popularne biografie władczyń, m.in. Bony i Marii Stuart[1][5]. Należała do grona badaczy czerpiących z dorobku szkoły historiograficznej Annales i nawiązujących doń w swojej twórczości[3][5].
Zbudowała też alternatywny wobec Norberta Eliasa model procesu cywilizacyjnego opartego nie o odgórne dyscyplinowanie społeczeństwa, lecz o system obyczajów, w warunkach słabości aparatu państwowego przez samo społeczeństwo egzekwowanych. Stosowanie w badaniach historycznych metod zaczerpniętych z psychologii społecznej i socjologii zaowocowało wysunięciem tez dotyczących mentalności społecznej (stosunek do czasu, do choroby i śmierci, relacje między kobietą i mężczyzną, czyli tzw. gender relations).
Ukoronowaniem studiów szczegółowych było opracowanie dziejów kultury polskiej od zarania aż po rok 1989[10], oraz teoretycznych rozważań pt. Kategorie i funkcje społeczne kultury w perspektywie historycznej (2013).
Bogucka ostro krytykowała szkołę historiograficzną swojego dawnego promotora Mariana Małowista[3], podobnie jak innych polskich historyków; polskie środowisko historyczne oskarżała o „feudalizm” i kumoterstwo[11].
Jest autorką ponad 2000 publikacji[5][6] (wg innych opracowań ponad 1300 lub ponad 1500[1][3]), w tym kilkudziesięciu książek, które tłumaczono na języki obce. Popularyzowała historię w publikacjach książkowych, czasopismach, w radiu i telewizji, m.in. w teleturnieju Wielka Gra[3].
Publikacje (wybór)
Szkice gdańskie, XVI–XVIII w., Warszawa 1955,
Gdańskie rzemiosło tekstylne od XVI do połowy XVII w., Wrocław 1956,
Opowieści wiślane, Warszawa 1957,
Żelazny Książę i żebracy. Z dziejów rewolucji w Niderlandach, Warszawa 1961,
Gdańsk jako ośrodek produkcyjny w XIV–XVII w., Warszawa 1962,
„Zboże rosyjskie na rynku amsterdamskim w pierwszej połowie XVII w.”, [w:] Przegląd Historyczny, z. 4, 1964, s. 611–28,
Dzieje Polski do roku 1795, Warszawa 1964,
Życie codzienne w Gdańsku, XVI–XVII w., Warszawa 1967,
Handel zagraniczny Gdańska w pierwszej połowie XVII w., Wrocław 1970,
„Książka jako element kultury masowej w Gdańsku w pierwszej połowie XVII w.”, [w:] Polska w świecie, Warszawa 1972, s. 267–76,
Ziemia i czasy Kopernika, Wrocław 1972,
Nicholas Copernicus. The Country and Times, Wrocław 1973,
Dawna Polska. Narodziny, rozkwit, upadek, Warszawa 1974 (wyd. II), 1985 (wyd. III), 1989 (wyd. IV i V),
Historia Holandii, Wrocław 1976, 1989 (wyd. II) – wspólnie z J. Balickim,
Kazimierz Jagiellończyk i jego czasy, Warszawa 1981,
Das alte Danzig. Alltagsleben vom 15 bis 17 Jh., Leipzig 1980, 1987 (wyd. II), München 1988 (wyd. IV),
Hołd pruski, Warszawa 1982, 1985 (wyd. II),
Das alte Polen, Leipzig 1980, 1983,
Gdańscy ludzie morza, XVI–XVIII w., Gdańsk 1984,
Die Preussische Huldigung, Warszawa 1986,
Dzieje kultury polskiej do roku 1918, Wrocław 1987, 1991 (wyd. II), ISBN 83-04-03282-1
Bona Sforza, Wrocław 1989, wyd. II: Wrocław 2004, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 312, ISBN 83-04-04705-5
Maria Stuart, Wrocław 1990, wyd. II uzup., Wrocław 2009, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 304, ISBN 978-83-04-05002-0
↑BoguckaB.MBoguckaB., Kultura – naród – trwanie. Dzieje kultury polskiej od zarania do 1989 r., Warszawa 2009, Wydawnictwo Trio. Brak numerów stron w książce
↑Red. Karpiński K. OpalińskiR.K.K.O.ERed. Karpiński K. OpalińskiR.K.K.O., WisliczW.T.WisliczW., Bibliografia prac profesor Marii Boguckiej za lata 1949–2003, Warszawa Instytut Historii PAN, 2004. Brak numerów stron w książce
.JPG){kind=small}
_(Kiel_54.420).jpg)
