Ludmiła Popiel (ur. w 1929 w Zarówniu, zm. w 1988 w Warszawie) – polska artystka, wybitna przedstawicielka nurtu awangardowego i konceptualnego. Autorka prac wizualnych, akcji, instalacji, projektów konceptualnych. Związana życiowo i artystycznie z Jerzym Fedorowiczem była współinicjatorką i uczestniczką Międzynarodowych Spotkań Artystów, Naukowców i Teoretyków Sztuki w Osiekach, uczestniczką najważniejszych dla polskiej sztuki awangardowej lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w sympozjów (min: Puławy 1966, Wrocław'70, Opolno 1971) a w latach osiemdziesiątych akcji artystycznych w galerii „Piwna” w Warszawie
Jej prace znajdują się w zbiorach m.in. Muzeum w Koszalinie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie.
Twórczość
Cykl obrazów „Bramy ciszy”
Cykle obrazów zobiektywizowanych „Labirynty” – obrazy monochromatyczne, budowane na zasadach rygorów geometrycznych, stwarzające przestrzeń iluzoryczną, prowokowały złudzenie przestrzeni poza obrazem.
Obrazy zobiektywizowane „Podwójne”, „Potrójne” – identycznie malowane obrazy zestawione razem.
1970 – „A-B Metr Osieki 1970 (Akcja) – Obraz metra, jako obraz pojęcia (rekwizyty w Muzeum w Koszalinie) (wspólnie z Jerzym Fedorowiczem)
1970 – „Linia falista” (Projekt), Sympozjum Wrocław 1970. Projekt umieszczenia linii falistej długości 285m wzdłuż ul. Powstańców Śląskich we Wrocławiu.
1971 – „NIĆ” – Sympozjum Opolno 1971 projekt przeciągnięcia przędzy bawełnianej nad kopalnią odkrywkową Turów 1 w Turoszowie (wspólnie z Jerzym Fedorowiczem)
1972 – „Przekształcenie” (Akcja), Osieki 1972. Próba zapisu prostych działań w przestrzeni w postaci wzoru i dalsza nim manipulacja.(wspólnie z Jerzym Fedorowiczem)
1972 – „Communication paper” (system) – list obiegowy do Edynburga (Mailart) (Galeria sztuki kreatywnej Wrocław).
1973 – „I matrimonii fatti a Roma” – informacja o faktach z potocznej realnej rzeczywistości. Rzym – Wrocław
1974-1975 – Zbiory „Przedmiotów niepotrzebnych” i „Przedmiotów znalezionych” – Rzym
1977 – „Synchron” (Akcja) Dłusko 77, Trzy niezależne grupowe decyzje wyboru kierunku w przestrzeni przecięte w wybranym punkcie (model synchroniczny). (wspólnie z Jerzym Fedorowiczem)
1978 – „Bielszy niż śnieg” (Akcja) Jankowice 1978, – Próba zderzenia mitu z rzeczywistością.(wspólnie z Jerzym Fedorowiczem)
„Międzynarodowe Spotkania Artystów, Naukowców i Teoretyków Sztuki w Osiekach” – IX Plener
1972
Sztuka Pojęciowa, BWA, Lublin
Kontrapunkt, Wrocław, 1972-1973, I MATRIMONI FATTI A ROMA ROMA-WROCŁAW
1972
„Communication Paper” (SYSTEM) – m.in. list obiegowy do Edynburga (mailart -akcja) Galeria Demarco Edynburg, Galeria Sztuki Kreatywnej Wrocław
1972
„Międzynarodowe Spotkania Artystów, Naukowców i Teoretyków Sztuki w Osiekach” – X Plener, Przekształcenie, Próba zapisu prostych działań w przestrzenie w postaci wzoru i dalsza nim manipulacja
1973
„Międzynarodowe Spotkania Artystów, Naukowców i Teoretyków Sztuki w Osiekach” – XI Plener
Mapy/Maps (Art cartography in the centre of Europe 1960-2011) Bratysława, Słowacja
2016
Ludmila Popiel – wystawa indywidualna (Fundacja Arton), Warszawa
2017
Inny Trans-Atlantyk Sztuka kinetyczna i op-art w Europie Wschodniej i Ameryce Łacińskiej w latach 50. – 70. MSN, Warszawa, São Paulo, Moskwa
2018
„Formy Nikłe” Ludmiły Popiel & Jerzego Fedorowicza (Fundacja Arton), Warszawa
2019
IN / Ludmiła Popiel i Jerzy Fedorowicz Galeria „EL”, Elbląg
Teksty
Popiel, L. (1978), „Czas aktualny sztuki i cywilizacji pośpiechu, czy istnieje więź bezkolizyjna?”, W.A. Matuszewski, red. SytuARTacje, Jankowice 2–11 lutego 1978
Popiel, L. (1978), „Kicz” (manuskrypt)
Ludmiła Popiel, Jerzy Fedorowicz (1972), „Definicja Sztuki”
Sztuka niczemu nie służy. Nie jest poznaniem w takim rozumieniu jak nauka. Nie jest przekazem przeżywanych uczuć, ani obrazem wyimaginowanej rzeczywistości. Nieistotne są te jej cechy na podstawie których, dokonuje się wartościowania „dzieł sztuki”. Nieistotna jest forma materialna lub rodzaj zapisu. Sztuki nie należy utożsamiać z aktywnością działania. Sztuka może zaistnieć jedynie jako przebłysk wyizolowanej świadomości i do takiej się odwołuje.
Spotkania artystów, naukowców i teoretyków sztuki w Osiekach
W 1962 Jerzy Fedorowicz i Ludmiła Popiel poznali w Koszalinie Mariana Bogusza i w wyniku wielu spotkań w ich mieszkaniu narodził się pomysł spotkań artystów w Osiekach[1].
Plenery okazały się niezwykle udanym wydarzeniem artystycznym. W spotkaniach tych uczestniczyli najwybitniejsi artyści i intelektualiści tamtych czasów, m.in. Tadeusz Kantor, Julian Przyboś, Henryk Stażewski, Artur Sandauer i Henryk Berlewi. Jerzy Ludwiński nazwał Ludmiłę Popiel i Jerzego Fedorowicza „twórcami epoki plenerów”[2]. Spotkania w Osiekach, które Julian Przyboś nazywał „letnią stolicą sztuki polskiej”, weszły do kanonu polskiej sztuki nowoczesnej.
Prace projektowe
Głównie w latach 70. wraz z mężem wykonała wiele projektów w dziedzinie sztuki użytkowej. Były to głównie projekty wnętrz nadmorskich ośrodków sanatoryjnych i wczasowych (Wystawa[3] – Słupsk), urzędów stanu cywilnego, mebli. Autorka wielu znanych ex librisów.
Życiorys
Dzieciństwo spędziła w Chorzelowie, gdzie od 1933 ojciec kierował szkołą. W 1949, po ukończeniu gimnazjum i liceum w Mielcu, rozpoczęła studia na wydziałach architektury wnętrz Akademii Sztuk Plastycznych w Krakowie oraz filologii angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego (wydział rozwiązany w 1951). W 1954 ukończyła Krakowska Akademię Sztuk Plastycznych na wydziale architektury wnętrz.
Jako stypendystka Ministerstwa Kultury, wraz z mężem Jerzym Fedorowiczem i pierwszą grupą artystów przyjechała do Koszalina. Ze względu na brak jakichkolwiek organizacji zrzeszających artystów, założyli lokalny oddział ZPAP[4], co zapoczątkowało utworzenie środowiska artystycznego.
Kolejno mieszkała i tworzyła w Koszalinie, Rzymie i Warszawie. Lata 50–60 w jej twórczości, to głównie sztuka o charakterze poszukiwań wizualnych.
W latach 70. XX w. związała się ze światowym nurtem sztuki pojęciowej, prekursorka konceptualizmu w Polsce[5].
Autorka prac wizualnych, akcji, instalacji, projektów konceptualnych.
↑Kultura Koszalińska Almanach 2008, ISSN 1896-5504, Andrzej Ciesielski str 167.
↑Marczak I. (1982). Działalność społeczna i twórczość artystyczna Ludmiły Popiel i Jerzego Fedorowicza. Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. (niepublikowana praca magisterska pod kier J. Boguckiego) str 10.
↑Kultura Koszalińska Almanach 2008, ISSN 1896-5504, Andrzej Ciesielski str 166.
↑Magazyn SZUM, ISSN 2300-3391, str 150, Piotr Policht
Bibliografia
JanuszJ.BoguckiJanuszJ., Sztuka Polski Ludowej, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1983, ISBN 83-221-0092-2, OCLC830225483. Brak numerów stron w książce
Ciesielski, A (2009). Kultura Koszalińska Almanach 2008, ISSN 1896-5504.
Fedorowicz, J.(1993). Krzywe Koło – Koszalin – Osieki 1960-1963. Katalog wystawy: Osieki 1963–1981. Wystawa Dokumenta. Muzeum Okręgowe w Koszalinie, Dział sztuki współczesnej, Koszalin.
Fedorowicz, J.(1995). Czas przeszły dokonany.40 lat Związku Polskich Artystów Plastyków na Pomorzu Środkowym. Koszalin
Fedorowicz, J.(2008). Słowo wstępne. W: J. Chrobak, M. Rogalski i M. Wilk: Panoramiczny happening morski i Tadeusz Kantor w latach 1964–1968.Cricoteka:Kraków, 2008, str 7-13
Gutkowski, B (2000). Najwybitniejsi twórcy i artyści Koszalina 1945-2000. Millenium, Koszalin
Groh K „Aktuelle Kunst in Osteuropa” – ČSSR, Jugoslawien, Polen, Rumänien, UdSSR, Ungarn. DuMont Schauberg, Köln 1972, ISBN 3-7701-0617-2.
Kołowska M. (2008). Jubileusze w kręgu sztuk pięknych. Jerzy Fedorowicz. W: Kultura Koszalińska. Almanach 2008. Koszalińska Biblioteka Publiczna. Koszalin
Kowalska B. (1988). Polska awangarda malarska 1945-1980; Szanse i mity.” PWN Warszawa 1988
Kowalska B. (red) (1984). Język geometrii: marzec 1984, Warszawa, Zachęta. [Katalog wystawy]. Warszawa, Wydawnictwo Centralnego Biura Wystaw Artystycznych
Polich P. (2018) Magazyn SZUM nr 23. Formy Nikle. Warszawa, Fundacja Kultura Miejsca ISSN32300-3391
Popiel A.(2018) Czy sztuka jest nieustającą polemiką? O twórczości w świetle badań psychologicznych i poznawczo-behawioralnej koncepcji psychicznego funkcjonowania człowieka. W: A. Wincencjusz-Patyna (red.).Sztuka jest nieustającą polemiką.Wokół refleksji teoretycznej i praktyki artystycznej Wandy Gołkowskiej. ASP we Wrocławiu, Wrocław, 2018 ISBN 978-83-65638-63-2
Nader L. (2009) Konceptualizm w PRL, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Awangarda w plenerze: Osieki i Łazy 1963–1981. Polska awangarda II połowy XX wieku w kolekcji Muzeum w Koszalinie, wyd. Muzeum w Koszalinie, Koszalin 2008
Szeląg M. (2005) Kolekcja Osiecka – Nie do przecenienia. W: Kultura Koszalińska. Almanach 2005. Koszalińska Biblioteka Publiczna. Koszalin (s. 71–80)