Urodziła się w Poznaniu, w patriotycznej rodzinie powstańców wielkopolskich. Ojciec, Władysław Wiza, nie pozwalał swoim dwóm córkom uczyć się języka niemieckiego (w trosce o czystość ich polszczyzny) – bardzo wcześnie poznały język francuski i łacinę. Krystyna Wiza uczęszczała do szkoły Urszulanek. Od 14. roku życia (od śmierci ojca) zarabiała na życie korepetycjami. Działała w harcerstwie, kolejno jako zastępowa, przyboczna i drużynowa 17. Drużyny im. Wandy Malczewskiej. Zdała maturę w roku 1938[2] i rozpoczęła studia filologii romańskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (1938–1939)[7].
W lipcu 1945 roku Roman Łyczywek (mąż) wyjechał z Poznania do Szczecina, wraz z ekipą pierwszego polskiego prezydenta miasta, Piotra Zaremby. Jego żona dołączyła do niego w październiku, wioząc w koszyku na bieliznę ich trzyipółmiesięcznego synka[8]. W tym mieście zamieszkała na stałe[2][9][8]. Skończyła studia na Uniwersytecie w Poznaniu (1945–1946), wykonując pracę dyplomową na temat Maupassanta pt. La vie de Maupassant à travers ses contes. Do roku 1946 pracowała jako lektor języka francuskiego w szczecińskiej Wyższej Szkole Inżynierskiej, a w następnych latach podejmowała wiele różnych rodzajów działalności na rzecz upowszechnienia w Polsce kultury francuskiej i zacieśnienia kontaktów francusko-polskich[b]. Zajęła się też fotografiką, początkowo amatorsko, robiąc zdjęcia swojego synka. Wkrótce stała się ona jej życiową pasją[7][9].
Gdyby na liście konkurencji olimpijskich pojawiła się dyscyplina „aktywność życiowa”, Krystyna Łyczywek pobiłaby wszystkie rekordy i zdobyła złoty medal[12].
Była m.in. założycielką Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego (w latach 1963–1975 wiceprezesem i prezesem towarzystwa). W 1964 roku została członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. W latach 1970–2008 reprezentowała Polskę na kongresach Międzynarodowej Federacji Sztuki Fotograficznej (FIAP), na których pracowała w komisji audiowizualnej, statutowej i jubileuszowej, była referentem prasowym Światowej Komisji ds. młodzieży w dziedzinie fotografii, organizatorką pięciu Sympozjonów poświęconych historii fotografii polskiej, siedemnastu Dialogów interdyscyplinarnych oraz seminariów międzynarodowych w Polsce, członkiem lub przewodniczącą jury w 132 konkursach i wystawach fotograficznych w kraju i za granicą. W latach 1977–2002 pełniła funkcję prezesa oddziału szczecińskiego ZPAF[8][13][14].
Twórczość
Tematem jej prac fotograficznych jest przede wszystkim człowiek (Ludzie na ulicach miast, Dzień powszedni Francji, Podróże, Dzieci tego świata, Niepełnosprawni) oraz krajobraz (Szczecińskie fascynacje, Chińskie impresje, Maroko, Bretania wczoraj i dziś, Krajobrazy morskie, Szczecin i Paryż inaczej, Dziennik prywatny 2004, Jeden dzień w Warszawie)[8][13].
W latach 1948–2009 wzięła udział w ok. 150 wystawach zbiorowych w Polsce i w innych krajach, gdzie otrzymała nagrody i wyróżnienia. W latach 1957–2009 jej prace były eksponowane na ok. 160 wystawach indywidualnych w Polsce, Finlandii, Francji, Grecji, Holandii, Japonii, Niemczech, Rumunii, Stanach Zjednoczonych i we Włoszech. Około 1700 zdjęć Krystyny Łyczywek zostało opublikowanych w folderach turystycznych, czasopismach, książkach i albumach[8].
Opublikowała około 1400 artykułów w prasie polskiej i zagranicznej (czeskiej, francuskiej, bułgarskiej, hiszpańskiej, holenderskiej, niemieckiej, szwajcarskiej, węgierskiej, włoskiej). Wydała książki autorskie, m.in. Diaporama, Od kropli wody do oceanu, Rozmowy o fotografii (3 tomy). Przetłumaczyła na język polski 5 książek swojego ulubionego autora, Maupassanta, w tym m.in. Prawdziwa Miłość (zbiór nowel, 1949), Topielec (i inne opowiadania) (1993), W Bretanii (1996), Kroniki (które uważa za najciekawsze[16], wyd. 2004), Sycylia (2008)[7][13][17].
Biogram Krystyny Łyczywek zamieszczono w Międzynarodowej Encyklopedii Fotografów od r. 1839 do czasów dzisiejszych (wyd. Auer-Auer, Szwajcaria) oraz w Antologii fotografii polskiej 1839–1989 (wyd. Lucrum; Polscy fotografowie)[8].
Zawarła małżeństwo w czasie powstania warszawskiego z Romanem Łyczywkiem (poznanym wcześniej w Poznaniu), później pierwszym powojennym szczecińskim prawnikiem – obrońcą w procesach członków NSZZ „Solidarność”. Mąż zmarł niedługo po 50. rocznicy ślubu. Syn Włodzimierz (ur. 1945) i dwoje wnuków zostali prawnikami. Fotografią zajmuje się dwoje młodszych dzieci Krystyny i Romana Łyczywków: syn Lech (ur. 1948) – amatorsko, a córka Ewa – profesjonalnie[9] (jest od roku 1983 członkiem ZPAF[24]).
Upamiętnienie
22 lutego 2022 roku skwerowi w Szczecinie nadano imię Krystyny i Romana Łyczywków (wcześniej patronem był wyłącznie Roman)[25][26].
Uwagi
↑W Encyklopedii Szczecina[1] podano nazwisko panieńskie Wiza; na stronie Powstańcze biogramy[2] (Archiwum Historii Mówionej publ. Muzeum Powstania Warszawskiego), prawdopodobnie omyłkowo zamieszczono nazwisko Wize.
↑Zakres działalności ilustruje m.in. program „Dni kultury francuskiej” w Szczecinie, 19–29 kwietnia 2010 (spotkania planowane na 13–18 kwietnia odwołano w związku z żałobą narodową po katastrofie pod Smoleńskiem)[10].
Przypisy
↑Tadeusz Białecki: Łyczywek Krystyna. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. A–O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 574. ISBN 83-87341-45-2. (pol.).
↑PAPC Lista członkowska. [w:] Strona internetowa Polsko-Amerykańskiego Klubu Fotografika w Nowym Jorku [on-line]. polishphotoclub.org. [dostęp 2015-10-25]. (pol.).
↑ abcdŻyciorys Krystyny Łyczywek. [w:] Strona internetowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, oddział Wrocław [on-line]. tppf.wroclaw.pl. [dostęp 2015-10-26].
↑ abcdefghPani Krystyna Łyczywek. [w:] Honorowi Obywatele Miasta Szczecin w: bip.um.szczecin.pl [on-line]. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 2015-10-25].