Krokodyl gawialowy

Krokodyl gawialowy

Tomistoma schlegelii[1]
(Müller, 1838)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	krokodyle
Rodzina	gawialowate
Podrodzina	Tomistominae
Rodzaj	Tomistoma
Gatunek	krokodyl gawialowy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
narażony na wyginięcie
Zasięg występowania

Krokodyl gawialowy, krokodyl sundajski (Tomistoma schlegelii) – gatunek krokodyla z grupy Tomistominae.

Systematyka

Krokodyl gawialowy jest jedynym żyjącym współcześnie przedstawicielem rodzaju Tomistoma i grupy Tomistominae. Tradycyjnie zaliczany do rodziny krokodylowatych (krokodyli właściwych), co wspierają dane morfologiczne^[3], jednak badania molekularne sugerują, że należy do gawiali^[4]. Rozwój czaszki Tomistoma schlegelii, kształt całej głowy, jak również jej części rostralnej i postrostralnej bardziej przypominają tę występującą u Crocodylidae, co wspiera hipotezę o pokrewieństwie krokodyla gawialowego powstałą na podstawie danych morfologicznych^[5].

Morfologia

Osiąga do 5 m długości. Głowa wąska i znacznie wydłużona (ok. 4,5 razy dłuższa u podstawy niż szeroka). Podobny smukły kształt pyska ma gawial gangesowy i od niego pochodzi jego nazwa. Zęby długie, cienkie i ostre o jednakowej długości. Górna szczęka nie ma wycięć jak u innych przedstawicieli rodziny. Grzbiet oliwkowobrązowy, brzuch żółtozielony lub żółtawy, na ogonie szerokie poprzeczne ciemnobrązowe pręgi.

Biotop

Słodkowodne jeziora, rzeki i bagna.

Pokarm

Głównie ryby oraz skorupiaki i ssaki.

Behawior

Wydłużony pysk z cienkimi długimi zębami jest wyspecjalizowanym narzędziem do chwytania ryb.

Rozmnażanie

Sezon godowy zaczyna się w maju. Samice budują gniazda w kształcie kopca do 60 cm wysokości. Budulcem są zazwyczaj suche liście i torf, do którego składają od 20 do 60 jaj. Każde jajo ma ok. 10 cm długości. Okres inkubacji trwa ok. 90 dni. Rodzice nie opiekują się młodymi.

Występowanie

Indonezja: (Sumatra, Kalimantan, Jawa, prawdopodobnie Celebes), Malezja: (Półwysep Malajski, Borneo), prawdopodobnie Wietnam. Przypuszcza się, że został wytępiony w Tajlandii, bo od 1970 roku nie zaobserwowano tam żadnego osobnika. Dziką populację szacuje się na poniżej 2500 dorosłych osobników^[2].

Przypisy

1. Tomistoma schlegelii, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
2. Tomistoma schlegelii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species  (ang.).
3. Christopher A. Brochu. Phylogenetic approaches toward crocodylian history. „Annual Review of Earth and Planetary Sciences”. 31, s. 357–397, 2003. DOI: 10.1146/annurev.earth.31.100901.141308. (ang.). 
4. Ray E. Willis, L. Rex McAliley, Erika D. Neeley, Llewellyn D. Densmore III. Evidence for placing the false gharial (Tomistoma schlegelii) into the family Gavialidae: Inferences from nuclear gene sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 43 (3), s. 787–794, 2007. DOI: 10.1016/j.ympev.2007.02.005. (ang.). 
5. Paolo Piras, Paolo Colangelo, Dean C. Adams, Angela Buscalioni, Jorge Cubo, Tassos Kotsakis, Carlo Meloro, Pasquale Raia. The Gavialis–Tomistoma debate: the contribution of skull ontogenetic allometry and growth trajectories to the study of crocodylian relationships. „Evolution & Development”. 12 (6), s. 568–579, 2010. DOI: 10.1111/j.1525-142X.2010.00442.x. (ang.). 

Encyklopedie internetowe (takson):

• Britannica: animal/false-gavial
• SNL: falsk_gavial
• Catalana: 0169304

Identyfikatory zewnętrzne:

• BioLib: 42970
• EoL: 790453
• GBIF: 2441378
• identyfikator iNaturalist: 116563
• ITIS: 202208
• NCBI: 184245
• identyfikator taksonu Fossilworks: 190748
• CoL: 57D4X