Karolina Piastówna

Karolina Piastówna

Nagrobek Karoliny w Trzebnicy
Herb Piastów legnicko-brzeskich
księżniczka legnicko-brzesko-oławska
Dynastia	Piastowie
Data i miejsce urodzenia	2 grudnia 1652 Brzeg
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 1707 Wrocław
Ojciec	Chrystian legnicki
Matka	Ludwika Anhalcka
Mąż	Fryderyk ze Szlezwiku-Holsztyna-Sondenburga-Wiesenburga
Dzieci	Leopold
Rodzeństwo	Ludwika Jerzy Wilhelm Chrystian Ludwik

Karolina, niem. Charlotte von Liegnitz-Brieg-Wohlau (ur. 2 grudnia 1652 w Brzegu, zm. 24 grudnia 1707 we Wrocławiu) – księżniczka legnicko-brzesko-oławska, ostatnia z dynastii Piastów. Najstarsza córka księcia legnicko-brzeskiego Chrystiana i księżniczki anhalckiej Ludwiki z dynastii askańskiej.

Młodość

Karolina – najstarsza córka Chrystiana legnickiego i Ludwiki anhalckiej – urodziła się 2 grudnia 1652 na zamku w Brzegu. Rodzice nadali jej imię, którym nikt poza nią w dynastii Piastów nie został wcześniej ani później obdarzony. Jej chrzest odbył się 1 stycznia 1653. Ojcem chrzestnym miał być senior dynastii Jerzy Rudolf, jednakże już w czasie jej narodzin był on na tyle poważnie chory (zmarł 14 stycznia 1653), że na uroczystości musiał go zastąpić stryj Karoliny, Ludwik IV.

W czasie swej młodości Karolina była świadkiem samodzielnych rządów ojca. W 1653 po śmierci Jerzego Rudolfa współrządzący księstwem brzeskim Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian odziedziczyli po nim księstwo legnickie, a następnie podzielili między sobą całą dzielnicę. Najmłodszemu, Chrystianowi, przypadła najbardziej uboga część księstwa, mianowicie księstwo wołowskie z Oławą. Jednakże w 1664 po zgonach starszych braci ojciec Karoliny zjednoczył pod swym panowaniem całość ziem księstwa legnicko-brzeskiego. Rządził nim do 1672, kiedy zmarł, pozostawiając je jedynemu żyjącemu synowi, Jerzemu Wilhelmowi.

Rodzice Piastówny zapewnili jej gruntowne wykształcenie i wychowanie w duchu surowego kalwinizmu.

Małżeństwo

Kilka miesięcy po śmierci ojca Karolina poślubiła ks. Fryderyka ze Szlezwiku-Holsztyna-Sondenburga-Wiesenburga z bocznej linii dynastii Oldenburgów (jego prapradziadkiem był król Danii Chrystian III). Małżonek Piastówny wywodził się z katolickiej rodziny. Służył w armii cesarskiej jako pułkownik kirasjerów a od 1689 feldmarszałek. Księżniczka legnicka poznała go prawdopodobnie za pośrednictwem jezuitów, będących w otoczeniu jej matki. Powodowana miłością, nie zaś względami dynastycznymi, przyjęła wyznanie katolickie i 14 lipca 1672 potajemnie poślubiła swego wybranka, zaś 3 maja 1673 młodzi dynaści wzięli oficjalny ślub. 12 stycznia 1674 urodził się ich jedyny potomek, Leopold. Jednakże małżeństwo okazało się nieudane i w sierpniu 1680 za przyzwoleniem cesarza Leopolda I doszło do separacji małżonków. Zgodnie z układem separacyjnym syn Leopold pozostał przy ojcu.

Śmierć Jerzego Wilhelma i ostatnie lata życia

21 listopada 1675 zmarł brat Karoliny, ostatni książę legnicko-brzeski z dynastii Piastów Jerzy Wilhelm. Księżniczka spróbowała przejąć po nim władzę w księstwie. Jednakże cesarz Leopold I, pomimo wyznawania przez nią katolicyzmu, sprzeciwił się tym planom. Jedynie postanowieniem z 14 września 1680 zapisał jej dożywotnią roczną pensję w wysokości 6000 talarów (w późniejszym czasie monarcha dołożył do niej jeszcze 4000 talarów).

Karolina zamieszkała w domu książąt legnickich przy ul. Szewskiej^[1] we Wrocławiu. Żyła w samotności, prowadząc pobożne życie i oddając się działalności dobroczynnej. Początkowo pojawiły się projekty wydania jej za mąż za Jakuba Ludwika Sobieskiego, który władał z nadania cesarza Oławą, jednak właśnie z powodu sprzeciwu cesarza do ślubu nie doszło^[2].

Śmierć

Karolina zmarła 24 grudnia 1707 we Wrocławiu. Była ostatnią Piastówną. Za sprawą syna Leopolda, jej serce złożono w srebrnej urnie^[3] w tamtejszym kościele św. Klary (w kaplicy św. Jadwigi). Natomiast ciało spoczęło w klasztorze cysterek w Trzebnicy. Stało się to wbrew woli jej matki, która przygotowała dla niej miejsce pochówku w legnickim mauzoleum, zwanym Piasteum. To miejsce z pełnopostaciowym posągiem księżniczki pozostało puste^[4].

Genealogia

Jan Chrystian brzeski ur. 28 VIII 1591 zm. 25 XII 1639

Dorota Sybilla Hohenzollern ^1) ur. 9 X 1590 zm. 9 III 1625

Jan Kazimierz Askański ur. 7 XII 1596 zm. 15 IX 1660

Agnieszka Heska ur. 13/14 V 1606 zm. 28 V 1650

Chrystian legnicki ur. 9 IV 1618 zm. 28 II 1672

Ludwika Anhalcka ur. 10 II 1631 zm. 25 IV 1680

		Fryderyk Schleswig-Holstein-Sonderburg-Wiesenburg ur. 2 II 1651 zm. 7 X 1724 OO   14 VII 1672 (tajny) 3 V 1673 (oficjalny)		Karolina Piastówna ur. 2 XII 1652 zm. 24 XII 1707
Leopold (Schleswig-Holstein-Sonderburg-Wiesenburg)  ur. 12 I 1674  zm. 4 III 1744

córka Jana Jerzego Hohenzollerna

Przypisy

1. Instytut Historyczny – Dawna Kuria książąt legnicko-brzeskich. polska-org.pl.
2. Ostatnia gałąź Piastów – www.Focus.pl – Poznać i zrozumieć świat [online], Historia.Focus.pl [dostęp 2017-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-25]  (pol.).
3. Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 354. ISBN 83-7384-561-5.
4. Legnica – Mauzoleum Piastów. Alabastrowa rzeźba autorstwa Matthiasa Rauchmillera, przedstawia ostatnią przedstawicielkę dynastii Piastów, najstarszą córkę księcia legnicko- brzeskiego Chrystiana i księżniczki anhalckiej Ludwiki (Karolina (niem) Charlotte von Liegnitz-Brieg-Wohlau). polska-org.pl.

Bibliografia

• K.R. Prokop, Karolina, [w:] Piastowie. Leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, ISBN 83-08-02829-2, s. 567–569.

Linki zewnętrzne

• biogram Karoliny w „Gazecie Częstochowskiej”. gazetacz.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 121625608
• LCCN: n78072198
• GND: 129884219
• SUDOC: 255810296
• Open Library: OL1974233A
• PLWABN: 9810635861405606
• NUKAT: n2008042226