Urodził się w mieszanej rodzinie polsko-ukraińskiej. Był synem Mieczysława i Wiery, jego ojciec był lekarzem w Armii Imperium Rosyjskiego i zmarł na froncie I wojny światowej w 1917. Bordziłowski dzieciństwo spędził w Chersoniu na Ukrainie, gdzie w 1918 ukończył gimnazjum. Po maturze wstąpił do Chersońskiego Instytutu Nauk Politycznych.
W Armii Czerwonej
1 września 1919 wstąpił do Armii Czerwonej i został wcielony do 422 pułku piechoty. W składzie tego pułku walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, został wzięty pod Kijowem do niewoli polskiej, z której zbiegł po dwóch miesiącach i ponownie wrócił na front. Brał także udział w wojnie domowej w Rosji.
We wrześniu 1920 wstąpił do Oficerskiej Szkoły Wojsk Inżynieryjno-Saperskiej w Kijowie, którą ukończył w 1922. Po jej ukończeniu skierowany do służby w 16 Batalionie Saperów w Kazaniu jako dowódca plutonu, a następnie kompanii i komendant szkoły podoficerskiej. W trakcie służby w tym batalionie wstąpił w 1924 do Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików). W latach 1928–1931 był wykładowcą w Szkole Oficerów Rezerwy w Saratowie. W 1931 ukończył studia na wydziale wojskowym Uniwersytetu Komunistycznego. W latach 1931–1935 pełnił obowiązki szefa wojsk inżynieryjno-saperskich 32 Dywizji Piechoty w Saratowie. W tym czasie ukończył w 1933 wyższy akademicki kurs w Akademii Wojsk Inżynieryjnych w Moskwie.
W 1935 objął stanowisko zastępcy szefa wojsk inżynieryjno-saperskich Nadmorskiej Grupy Wojsk Specjalnej Armii Dalekowschodniej. W okresie tzw. wielkiej czystki, 12 maja 1938 aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Polski. Zwolniony z aresztu wiosną 1939[a], wrócił do armii i objął funkcję szefa 1 wydziału Wojsk Inżynieryjnych Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego[1].
Po napaści Niemiec na ZSRR mianowany początkowo zastępcą, a następnie szefem wojsk inżynieryjno-saperskich 21 Armii, która walczyła na Froncie Południowo-Zachodnim. W walkach pod Icznią 1 września 1941 został ranny. Po powrocie ze szpitala w okresie od lipca do września 1942 pełnił funkcję szefa wojsk inżynieryjno-saperskich 64 Armii walczącej w Stalingradzie. 1 października 1942 został mianowany generałem majorem wojsk inżynieryjnych i szefem wojsk inżynieryjno-saperskich – zastępca dowódcy Frontu Woroneskiego. Na tym stanowisku przygotowywał obronę, a następnie kontrofensywę na łuku kurskim. W listopadzie 1943 został przeniesiony na stanowisko szefa wojsk inżynieryjno-saperskich 33 Armii.
W ludowym Wojsku Polskim
24 września 1944 został skierowany do służby w Wojsku Polskim, gdzie objął stanowisko dowódcy wojsk inżynieryjno-saperskich 1 Armii Wojska Polskiego, którą pełnił do 15 lutego 1945. Mianowany generałem porucznikiem wojsk inżynieryjnych Armii Czerwonej 11 lipca 1945. Następnie od 15 listopada 1945 został szefem wojsk inżynieryjno-saperskich Wojska Polskiego. Na tym stanowisku pełnił służbę do 1 września 1951. Kierował pracami wojsk inżynieryjno-saperskich przy rozminowaniu Polski.
Po powrocie ze studiów do Polski 23 marca 1954 został szefem Sztabu Generalnego WP i jednocześnie wiceministrem Obrony Narodowej (do 6 lutego 1965). Mianowany generałem pułkownikiem wojsk inżynieryjnych armii radzieckiej 7 lipca 1954.
Wydał rozkaz krwawego stłumienia protestów ludności w czasie wydarzeń Poznańskiego Czerwca 56.
W latach 1954–1968 był członkiem PZPR, a w okresie 1952–1956 posłem na Sejm PRLI kadencji. W latach 60. należał do grupy zaledwie 12 osób w Polsce, które posiadały wiedzę na temat przechowywania na terenie kraju sowieckiej broni atomowej (zadanie specjalne „Wisła”)[2].
Od lewej gen. Jerzy Bordziłowski, mjr Władysław Zapłatyński i gen. Jan Szymanowski
W lutym 1965 został głównym inspektorem szkolenia bojowego i jednocześnie wiceministrem obrony narodowej. Funkcje te pełnił do marca 1968, gdy zakończył służbę w Wojsku Polskim, wyjeżdżając do ZSRR. Po wyjeździe z Polski pełnił służbę w Korpusie Inspektorów Generalnych Armii Radzieckiej.
Zmarł 5 kwietnia 1983 w Moskwie, pochowany 8 kwietnia tego samego roku na cmentarzu Nowokuncewskim w Moskwie. W imieniu Wojska Polskiego gen. Bordziłowskiego żegnał wiceminister obrony narodowej, Główny Inspektor Obrony Terytorialnej gen. broni Tadeusz Tuczapski. W pogrzebie uczestniczył także ambasador PRL w ZSRR Stanisław Kociołek oraz attaché wojskowy Ambasady PRL w Moskwie gen. dyw. Ignacy Szczęsnowicz.
Napisał wspomnienia: Żołnierska droga wyd. MON (t. I – 1970, t. II – 1972).
Życie prywatne
Po wyjeździe z Polski mieszkał w Moskwie. Był żonaty. Żona Faina Bordziłowska, z zawodu lekarz[3].
Odznaka „25 lat zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
i odznaczenia albańskie i czechosłowackie.
Uwagi
↑Wg historyka Pawła Wieczorkiewicza przebywał w więzieniu do lata 1939 roku (Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937-1939, wyd. 2016, s. 201).
Przypisy
↑Jakub Wojtkowiak: Polacy i Litwini. Oficerowie Armii Czerwonej w latach 1922–1941. Słownik biograficzny. Warszawa: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, 2015, s. 116–117. ISBN 978-83-64486-30-2.
Mała Encyklopedia Wojskowa, t. 1 wyd. MON, Warszawa 1967.
Wojskowy Przegląd Historyczny, Warszawa 1983, nr 1, s. 284.
Henryk P. Kosk – Generalicja polska, t. I, wyd. Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1998.
Sztab Generalny (Główny) Wojska Polskiego 1918–2003, TadeuszT.Panecki (red.) i inni, Warszawa: „Bellona”, 2003, ISBN 83-11-09781-X, OCLC830534497. Brak numerów stron w książce
Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. I: A–H, Toruń 2010, s. 190–194.