Jakubów (powiat polkowicki)

Jakubów
wieś
Ilustracja
Pałac w Jakubowie (powiat polkowicki)
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

polkowicki

Gmina

Radwanice

Liczba ludności (2022)

249[2]

Strefa numeracyjna

76

Kod pocztowy

59-160[3]

Tablice rejestracyjne

DPL

SIMC

0366965

Położenie na mapie gminy Radwanice
Mapa konturowa gminy Radwanice, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Jakubów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jakubów”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jakubów”
Położenie na mapie powiatu polkowickiego
Mapa konturowa powiatu polkowickiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Jakubów”
Ziemia51°36′27″N 15°59′57″E/51,607500 15,999167[1]

Jakubów (niem. Jakobskirch, w latach 1945–1950 Dębina) – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Radwanice, w pobliżu Głogowa.

Podział administracyjny

Do lat 50. istniała gmina Jakubów. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa legnickiego. Obecnie wieś liczy ponad 40 posesji. Według Gminy Radwanice (31.12.2019 r.) liczyła 218 mieszkańców[4].

Rezerwat przyrody

W pobliżu wsi znajduje się rezerwat Buczyna Jakubowska o powierzchni 18,88 ha, w nim zaś źródełko św. Jakuba, słynne już w XII wieku, do którego przybywali liczni pielgrzymi. Do dziś bije z niego woda o ponoć cudownych właściwościach.

Fragment wsi
Źródło św. Jakuba

Szlak Świętego Jakuba

18 października 2004 zadecydowano o utworzeniu pierwszego w Polsce stałego szlaku św. Jakuba, łączącego Dolny Śląsk z europejską siecią szlaków do Santiago de Compostela w Hiszpanii. Szlak ten pod nazwą Dolnośląska Droga św. Jakuba został oficjalnie otwarty 24 lipca 2005, a obecnie prowadzi z Głogowa do Zgorzelca.

Nazwa

Nazwa wsi pochodzi od świętego Jakuba, patrona miejscowego kościoła, istniejącego, według kronikarza parafii, ks. J. Górlicha, od 991 roku. Według niego pierwotna świątynia powstała na otwartym polu w miejscu, w którym poganie składali ofiary swoim bogom. Data ta nie jest jednak pewna, jako że opiera się na tradycji i dawnych przekazach. Badacz historii Śląska, J. Blaschke, cytuje natomiast zapis Jacopo Maiori 1103, znajdujący się ponoć na zbudowanej obok kościoła wieży, która służyła jako schronienie podczas napadów. W 1376 r. bezspornie istniał już w Jakubowie gotycki kościół podległy głogowskiej kolegiacie.

Po wojnie wieś nazwano Dębiną, jednak w roku 1950 przywrócono jej nazwę Jakubów.

Historia

Obszar wsi, leżącej przy bocznym trakcie GłogówSzprotawa, zasiedlony był już w X wieku przez plemię Dziadoszan. Pierwotna osada położona była na stoku małego wzniesienia, obok jaru i źródła wody.

W średniowieczu toczyły się tu walki między Polakami a Czechami, w wyniku których osady kolonistów czeskich zostały zniszczone. Podczas rządów księcia Bolesława Wysokiego (11631201) i jego sporów z bratem Konradem nastąpiła tu potyczka zbrojna. Po północnej stronie jaru znajduje się stożkowe wzniesienie, gdzie w XIII-XIV wieku stał gródek obronny. Istnienie gródka potwierdza zapis z 1260 r., który jest jednak mało wiarygodny. W 1367 r. istniał tu już bezspornie gotycki zamek, w którym rycerstwo Księstwa Głogowskiego uwięziło Henryka V Żelaznego. Uwolnili go, opowiadający po stronie księcia mieszczanie.

W 1419 r. w Jakubowie pojawiły się wojska husyckie, co nie wiązało się jednak ze stratami. Kolejnymi panami wsi byli von Kreckwitzowie, po nich zaś von Würchwitzowie. W II poł. XVI wieku dominującą religią stał się tam protestantyzm. W 1571 r. protestanci przejęli kościół.

W tymże wieku, podczas wojny trzydziestoletniej, przez wieś przechodziły wojska austriackie, brandenburskie, saksońskie, szwedzkie i śląskie. Stacjonujący w Jakubowie Szwedzi ubezpieczali większe oddziały w Głogowie. Na stożkowym wzgórzu utworzyli okopy i utrzymali funkcję miejscowego pastora. Z czasem Szwedzi splądrowali kościół i paląc stare księgi zaprószyli ogień, który spalił kilka domów. Po zakończeniu wojny, 21 stycznia 1654, cesarska komisja rewindykacyjna przekazała kościół katolikom, a pastor, Kaspar Gigas, opuścił wieś.

W 1741 r., u początku wojen śląskich między Prusami a Austrią, ziemia głogowska znalazła się pod kontrolą pruską. Około połowy XVIII wieku, w Jakubowie powstał zbór protestancki, później zaś wyznaniowa szkoła elementarna. Podczas okresu napoleońskiego (18061813) w okolice zgermanizowanego od wieków Jakubowa napływać zaczęli Polacy, kolejni zaś osiedlili się tu w 2. połowie XIX wieku.

Od roku 1920 Jakubów ulegał modernizacji – nastąpiła elektryfikacja wsi i pokrycie traktu asfaltem. W latach 19181939 mieszkało tu 35 rodzin. Corocznie przyjeżdżali tu zatrudniani sezonowo w rolnictwie Polacy. Podczas I i II wojny światowej Polacy pracowali tu przymusowo.

Wojska radzieckie zajęły Jakubów 10 lutego 1945, o godzinie 13:00. 47 żołnierzy radzieckich zginęło podczas nalotu samolotów niemieckich. W lutym roku 1945 spalony został też pałac. Wiosną tego samego roku nadzór nad wsią objęło wojsko polskie. Wieś była zasiedlana od 6 maja 1945. Pierwszym przybyłym po wojnie do Jakubowa polskim osadnikiem był Adam Widera.

Na przykościelnym cmentarzu spoczywają dwaj polscy żołnierze, którzy zginęli od wybuchu miny podczas żniw w pobliżu wsi Borów (na polu za przystankiem autobusowym). Tabliczki na krzyżach z informacją o nieznanych polskich żołnierzach wisiały na grobach jeszcze w latach 90. XX wieku. Około 2011 r. na ich grobach ktoś zawiesił klepsydry z nazwiskami sowieckich żołnierzy, którzy rzekomo zginęli w okolicy Jakubowa.

Z nocy 3 maja na 4 maja 2021 roku doszło do pożaru plebanii w Jakubowie, którego straty oszacowano wstępnie na dwa miliony złotych. W wyniku pożaru spaleniu uległ nowo wyremontowany dach plebanii oraz uszkodzeniu lub zawaleniu uległy stropy międzykondygnacyjne i jeden z kominów[5][6].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:

  • kościół parafialny pw. św. Jakuba, z 1376 r., 1505 r., 1735 r.
  • kaplica grobowa rodziny Kreckwitzów, z 1752 r.
  • plebania, z 1800 r.
  • zespół pałacowy, z XVII w., XIX w.:
  • dwór, dawna szkoła, obecnie dom nr 20, z drugiej połowy XVIII wieku

inne obiekty:

  • źródło św. Jakuba

Galeria

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43432
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-03].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 370 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Gmina Radwanice, Ludność [online], Gmina Radwanice [dostęp 2020-05-02] (pol.).
  5. Polsat News, Pożar w Jakubowie. Spłonęła zabytkowa plebania - Polsat News [online], polsatnews.pl [dostęp 2021-05-04] (pol.).
  6. 112 Polkowice, 112 Polkowice - Pożar plebani przy Sanktuarium św. Jakuba Apostoła w Jakubowie. [online], 112polkowice.com.pl [dostęp 2021-05-04] (pol.).
  7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 143 [dostęp 2012-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-27].

Bibliografia

  • Jan Biliński, Tysiąclecie kościoła pw. św. Jakuba Apostoła w Jakubowie 991 – 1991 r., Komitet Organizacyjny Obchodów Tysiąclecia kościoła pw. św. Jakuba Apostoła w Jakubowie

Linki zewnętrzne

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!