Język uab meto

Uab meto

Obszar	wyspa Timor (Indonezja, Timor Wschodni)
Liczba mówiących	800 tys. (2009–2011)
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki austronezyjskie Języki malajsko-polinezyjskie Grupa centralno-wschodnia Grupa centralna Języki timor-babar Języki timorskie właściwe Języki uab meto Język uab meto
Status oficjalny
Ethnologue	5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-3	aoz
IETF	aoz
Glottolog	uabm1237
Ethnologue	aoz
BPS	0111 0
WALS	tse
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język uab meto, także: meto^[1][2], atoni, timorski lub zachodniotimorski^[3] (pejoratywna nazwa: dawan) – język austronezyjski używany na wyspie Timor (Timor Zachodni, Indonezja oraz Timor Wschodni – dystrykt Oecusse)^[4]. Posługuje się nim ok. 800 tys. osób (2009–2011), z czego 75 tys. osób to użytkownicy wschodniotimorskiego wariantu baikeno^[5][6].

Jest silnie rozdrobniony wewnętrznie, tworząc złożone kontinuum dialektalne; nie wszystkie jego odmiany są dobrze wzajemnie zrozumiałe^[7][8]. Użytkownicy poszczególnych odmian mają jednak wspólną tożsamość językową (określając swój język jako „uab meto”, „meto”, „bahasa timor”)^[1]. Najbardziej wysunięty na zachód punkt kontinuum stanowi amarasi, który został sklasyfikowany jako odrębny język^[9].

Określenie „dawan” uchodzi za pejoratywne^[5]. Zostało najpewniej zaczerpnięte z któregoś z sąsiednich języków; od słowa oznaczającego tyle, co „wróg”^[10]. Nazwa ta również jest spotykana wśród użytkowników uab meto^[1].

W użyciu są także języki indonezyjski i malajski Kupangu^[11], a w Timorze Wschodnim – tetum (w dialekcie tetun-dili) i portugalski^[6].

Pierwsze dane leksykalne dot. uab meto pochodzą z II poł. XIX w. Obszerniejsze materiały z XX w. (Pieter Middelkoop) obejmują zbiory tekstów, skrótowy opis gramatyki, a także nieopublikowany słownik^[12]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim^[5][6]. Na ten język przełożono Pismo Święte^[5].

Przypisy

1. Edwards 2020 ↓, s. 5.
2. Tan 2023 ↓, s. 6.
3. Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 87, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655  (pol.).
4. Dawan alphabet, prounciation and language [online], Omniglot [dostęp 2020-02-19]  (ang.).
5. David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Uab Meto, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2020-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06]  (ang.).
6. Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Baikeno, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 20, Dallas: SIL International, 2017 [dostęp 2020-02-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-29]  (ang.).
7. Edwards 2020 ↓, s. 5–6.
8. Tan 2023 ↓, s. 6–7.
9. Tan 2023 ↓, s. 5–6.
10. Tan 2023 ↓, przyp. 1, s. 6.
11. Edwards 2020 ↓, s. 6.
12. Edwards 2020 ↓, s. 10.

Bibliografia

• OwenO. Edwards OwenO., Metathesis and unmetathesis in Amarasi, Berlin: Language Science Press, 2020 (Studies in Diversity Linguistics 29), DOI: 10.5281/zenodo.3700413, ISBN 978-3-96110-222-8, OCLC 1163818583 [dostęp 2024-02-22]  (ang.).
• Tamisha L.T.L. Tan Tamisha L.T.L., Voice and Valency in Amarasi: Topics in Synchronic and Diachronic Morphosyntax, Cambridge, Massachusetts: Department of Linguistics, Harvard University, 2023 [dostęp 2024-02-12]  (ang.).

Kontrola autorytatywna (język):

• J9U: 987012431150805171