Ferdinand Buisson
|
Data i miejsce urodzenia
|
20 grudnia 1841 Paryż
|
Data i miejsce śmierci
|
16 lutego 1932 Paryż
|
Deputowany do Zgromadzenia Narodowego
|
Okres
|
od 1902 do 1914
|
Deputowany do Zgromadzenia Narodowego
|
Okres
|
od 1919 do 1924
|
Odznaczenia
|
|
|
Ferdinand Édouard Buisson (ur. 20 grudnia 1841 w Paryżu, zm. 16 lutego 1932 tamże) – francuski pedagog i polityk, laureat pokojowej Nagrody Nobla.
Życiorys
Uczęszczał do szkoły w Saint-Étienne, po jej ukończeniu (pomimo przerwy spowodowanej śmiercią ojca) studiował filozofię na Sorbonie. W latach (1866–1868) pracował będąc profesorem w Lozannie. Po ukończeniu studiów, w 1866 odmówił złożenia przysięgi posłuszeństwa cesarzowi Neapoleonowi III, opuścił Francję i wyjechał do Neuchâtel w Szwajcarii, gdzie wykładał w Académie de Neuchâtel.
Powrócił do kraju w 1870, po detronizacji cesarza i powstaniu III Republiki. Minister edukacji Jules Simon powierzył mu obowiązki inspektora ds. edukacji w szkołach podstawowych. Buisson prowadził kampanię o laicyzację szkół i otwarcie krytykował kościół, co doprowadziło do rezygnacji z zajmowanego stanowiska. W 1879 Jules Ferry podjął reformę szkolnictwa i ponownie zatrudnił Buissona, który był orędownikiem wprowadzenia bezpłatnego i obowiązkowego nauczania. Obowiązki dyrektora pełnił do 1896 roku.
W 1878 wydał pierwszy tom czterotomowej Encyklopedii Edukacji (Dictionnaire de pédagogie et d'instruction primaire, 1882–1884). W latach 1896–1902 był profesorem edukacji na Sorbonie.
W 1898 był jednym z założycieli Ligi Praw Człowieka (Ligue des droits de l'homme), powołanej początkowo do obrony Alfreda Dreyfusa ze względu na aferę Dreyfusa. Był przewodniczącym Ligi w latach 1914–1926.
W latach 1902–1914 oraz 1919–1924 był deputowanym do parlamentu. W liście otwartym opublikowanym 23 maja 1919 krytykował traktat wersalski, ale w innych publikacjach i przemówieniach podkreślał znaczenie Ligi Narodów jako narzędzia działającego na rzecz pokoju światowego.
W 1927 otrzymał, wraz z Niemcem Ludwigiem Quidde, pokojową Nagrodę Nobla.
Linki zewnętrzne
XX wiek |
- 1901: Dunant, Passy
- 1902: Ducommun, Gobat
- 1903: Cremer
- 1904: IPM
- 1905: Suttner
- 1906: Roosevelt
- 1907: Moneta, Renault
- 1908: Arnoldson, Bajer
- 1909: Beernaert, Estournelles de Constant
- 1910: MSPB
- 1911: Asser, Fried
- 1912: Root
- 1913: La Fontaine
- 1917: Czerwony Krzyż
- 1919: Wilson
- 1920: Bourgeois
- 1921: Branting, Lange
- 1922: Nansen
- 1925: Chamberlain, Dawes
- 1926: Briand, Stresemann
- 1927: Buisson, Quidde
- 1929: Kellogg
- 1930: Söderblom
- 1931: Addams, Butler
- 1933: Angell
- 1934: Henderson
- 1935: Ossietzky
- 1936: Lamas
- 1937: Cecil
- 1938: Biuro Nansenowskie
- 1944: Czerwony Krzyż
- 1945: Hull
- 1946: Balch, Mott
- 1947: Kwakrzy
- 1949: Boyd Orr
- 1950: Bunche
- 1951: Jouhaux
- 1952: Schweitzer
- 1953: Marshall
- 1954: WKNZdsU
- 1957: Pearson
- 1958: Pire
- 1959: Noel-Baker
- 1960: Luthuli
- 1961: Hammarskjöld
- 1962: Pauling
- 1963: Czerwony Krzyż
- 1964: King
- 1965: UNICEF
- 1968: Cassin
- 1969: MOP
- 1970: Borlaug
- 1971: Brandt
- 1973: Kissinger, Lê
- 1974: MacBride, Satō
- 1975: Sacharow
- 1976: Williams, Corrigan
- 1977: AI
- 1978: Sadat, Begin
- 1979: Matka Teresa
- 1980: Esquivel
- 1981: WKNZdsU
- 1982: Myrdal, Robles
- 1983: Wałęsa
- 1984: Tutu
- 1985: Lekarze przeciw Wojnie Nuklearnej
- 1986: Wiesel
- 1987: Arias
- 1988: Siły pokojowe ONZ
- 1989: Dalajlama
- 1990: Gorbaczow
- 1991: Suu Kyi
- 1992: Menchú
- 1993: Mandela, de Klerk
- 1994: Arafat, Peres, Rabin
- 1995: Pugwash, Rotblat
- 1996: Belo, Ramos-Horta
- 1997: ICBL, J. Williams
- 1998: Hume, Trimble
- 1999: Lekarze bez Granic
- 2000: Kim
|
---|
XXI wiek |
- 2001: ONZ, Annan
- 2002: Carter
- 2003: Ebadi
- 2004: Maathai
- 2005: MAEA, el-Baradei
- 2006: Grameen Bank, Yunus
- 2007: MZdsZK, Gore
- 2008: Ahtisaari
- 2009: Obama
- 2010: Liu
- 2011: Johnson-Sirleaf, Gbowee, Karman
- 2012: Unia Europejska
- 2013: OPCW
- 2014: Satyarthi, Yousafzai
- 2015: Tunezyjski Kwartet na rzecz Dialogu Narodowego
- 2016: Santos
- 2017: ICAN
- 2018: Mukwege, Murad
- 2019: Ali
- 2020: Światowy Program Żywnościowy
- 2021: Ressa, Muratow
- 2022: Bialacki, Memoriał, Centrum Wolności Obywatelskich
- 2023: Mohammadi
- 2024: Nihon Hidankyō
|
---|