Edmund Fetting
Edmund Fetting (lata 60.)
Imię i nazwisko
Edmund Andrzej Fetting
Data i miejsce urodzenia
10 listopada 1927 Warszawa
Data i miejsce śmierci
30 stycznia 2001 Warszawa
Zawód
aktor , reżyser , piosenkarz
Lata aktywności
1949–2001
Odznaczenia
Grób Edmunda Fettinga i jego matki na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
Edmund Andrzej Fetting (ur. 10 listopada 1927 w Warszawie , zm. 30 stycznia 2001 tamże) – polski aktor i piosenkarz .
Życiorys
Wczesne lata
Urodził się w Warszawie[1] jako syn Stefanii (z Kazimierskich) i Edmunda Teodora Fettinga[2] . Jego rodzina mieszkała w willi na Mokotowie [3] , a w czasie okupacji niemieckiej schroniła się na plebanii kościoła pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Baranowie (pow. Grodzisk Mazowiecki ) u brata matki – proboszcza ks. Jana Kazimierskiego. Tam Fetting, zwany przez kolegów „Dudkiem”, wspólnie z nimi zorganizował amatorski teatrzyk. Fascynował się też jazzem [3] . Dzięki bratu pianiście nauczył się gry na fortepianie i akordeonie. W latach 1947–1948 był współzałożycielem i kierownikiem zespołu jazzowego „Marabut”, z którym występował w warszawskiej siedzibie YMCA przy ul. Marii Konopnickiej 6, gdzie zapowiadał Leopold Tyrmand . Fetting podjął studia aktorskie w warszawskiej PWSA (później PWST ). W 1949 przerwał studia, usunięty za brak talentu, jak podaje Encyklopedia teatru polskiego [2] . Aleksander Zelwerowicz , ówczesny rektor uczelni, powiedział mu: „Pan się do teatru nie nadaje, bo pan jest zbyt smutny ”[2] . Fetting nie poddał się i nie zraził tą oceną. W 1951 zdał egzamin aktorski eksternistycznie w warszawskiej PWST[2] .
Kariera
Był aktorem Teatru Ziemi Opolskiej w Opolu (1949–1952), Teatru im. W. Bogusławskiego w Kaliszu (1952–1953), Teatru im. S. Jaracza w Łodzi (1953–1956) i Teatru Nowego w Łodzi (1956–1957). Przełomem w karierze okazał się angaż do Teatru Wybrzeże w Gdańsku (1957–1960), gdzie pracował z wybitnymi reżyserami, m.in. z Zygmuntem Hübnerem i Andrzejem Wajdą . Zagrał m.in. Raskolnikowa w Zbrodni i karze według Fiodora Dostojewskiego , Polo Pope’a w Kapeluszu pełnym deszczu [4] Michaela Vincente Gazzo i szekspirowskiego Hamleta .
Z Gdańska trafił do Teatru Dramatycznego w Warszawie (1960–1966), który był wówczas jedną z wiodących scen stolicy. Tutaj stworzył kreacje w sztukach współczesnych (Sławomira Mrożka , Friedricha Dürrenmatta , Arthura Millera ). Z Warszawą związał się do końca życia, występując kolejno w Teatrze Ateneum (1966–1974), Teatrze Powszechnym (1974–1982), Teatrze Na Woli (1982–1986) i Teatrze Nowym (1987–1988). Gościnnie pojawiał się także na scenach Teatru Współczesnego , Teatru Rozmaitości i Teatru „Komedia” . Z tego okresu pochodzą role Petersa w Niemcach Leona Kruczkowskiego , Hrabiego Henryka w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego , Fryderyka Chopina w Lecie w Nohant Jarosława Iwaszkiewicza , Pastora Mandersa w Upiorach oraz Doktora Ranka w Domu lalki Henrika Ibsena , a także Porfirego w Zbrodni i karze według Fiodora Dostojewskiego .
Grywał też w spektaklach Teatru Telewizji . Stworzył świetne kreacje m.in. w Wilkach w nocy Tadeusza Rittnera (Morwicz), Skowronku Jeana Anouilha (inkwizytor), Sławie i chwale według Jarosława Iwaszkiewicza (Edgar Szyller), Weselu Figara Pierre’a Beaumarchais’go (hrabia Almaviva), Play Strindberg Friedricha Dürrenmatta (Kurt). Występował też w niezwykle popularnym w latach 60. i 70. telewizyjnym Teatrze Sensacji („Kobra”).
Zagrał w kilkudziesięciu filmach. Wśród najważniejszych kreacji filmowych są m.in. role Józefa Hallera w Śmierci prezydenta Jerzego Kawalerowicza , porucznika Kaplińskiego w Zbrodniarzu i pannie Janusza Nasfetera czy rola tytułowa w filmie Lokis. Rękopis profesora Wittembacha Janusza Majewskiego . Z seriali telewizyjnych warto wymienić role w Wielkiej miłości Balzaka , Czarnych chmurach , Królowej Bonie i Nad Niemnem [5] .
Był wykonawcą popularnych piosenek filmowych. Wykonywał piosenkę Ballada o pancernych i utwór „Przed nami Odra” (piosenka 7. kompanii) pochodzące z serialu Czterej pancerni i pies . Słowa utworu napisała Agnieszka Osiecka , muzykę skomponował Adam Walaciński . Piosenka Nim wstanie dzień z filmu Prawo i pięść została stworzona specjalnie dla Edmunda Fettinga: tekst napisała Agnieszka Osiecka, muzykę zaś Krzysztof Komeda .
W latach 60. prowadził w radiu audycję „Radiowe Studio Piosenki”. Chętnie wykonywał ballady Bułata Okudżawy , piosenki Charles’a Aznavoura i utwory Kurta Weilla . Miał ciepły, nastrojowy głos. Widzów i słuchaczy ujmował nie tylko talentem, ale też spokojem, opanowaniem i kulturą osobistą.
W latach 90. ograniczył pracę w filmie z powodu choroby serca.
Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 74-I-28)[6] .
Życie prywatne
Był osobą homoseksualną . Żył w nieformalnym związku z młodszym od niego tancerzem, który porzucił go i wyjechał za granicę[2] [3] .
Odznaczenia
Filmografia
Zaduszki – Michał (1961 )
Daleka jest droga – oficer (1963 )
Zbrodniarz i panna – porucznik milicji Kapliński (1963)
Życie raz jeszcze – redaktor Rydz (1964)
Głos ma prokurator – prokurator Andrzej Tabor (1965 )
Katastrofa – Rowicki (1965)
Lenin w Polsce – Jakub Hanecki (1965)
Popioły – urzędnik austriacki w majątku Olbromskich (1965)
Piękny był pogrzeb, ludzie płakali – Edward Wojtasik (1967 )
Bariery dźwięku – reporter (1968 )
Stawka większa niż życie , odc. 4 serialu TV: Cafe Rose – Christopulis (1968)
Ostatni świadek – Klaus Goltz (1969 )
Znicz olimpijski – szef gestapo w Zakopanem (1969)
Doktor Ewa , odc. 3 serialu TV: Prawo do życia , odc. 7: Stawka o życie – dyrektor szpitala Mikulski (1970 )
Lokis. Rękopis profesora Wittembacha – pastor profesor Wittembach (1970)
Pogoń za Adamem – krytyk filmowy Buvin (1970)
Brylanty pani Zuzy – szef gangu Krzysztof (1971 )
Jak daleko stąd, jak blisko – Szymon (1971)
Podróż za jeden uśmiech , odc. 7 serialu TV: Pożegnanie z Dudusiem – profesor Omielski (1971, także w wersji filmu długometrażowego, 1972 )
Diabelskie eliksiry (oryg. Die Elixiere des Teufels , produkcja czechosłowacko-NRD) – sędzia (1972)
Czarne chmury , serial TV – margrabia Karol von Ansbach (1973 )
Śledztwo – inspektor Sheppard (1973)
W pustyni i w puszczy , odc. 1 serialu TV: Porwanie , odc. 4: Smain – ojciec Nel, George Rawlison (1973, także w wersji filmu długometrażowego)
Wielka miłość Balzaka , odc. 3 serialu TV: Contessa , odc. 4: Komedia ludzka – książę Alfred Schenburn (1973)
Zazdrość i medycyna – doktor Willi von Fuchs (1973)
Gniazdo – Krystian, syn Bolesława Okrutnego (1974 )
Ile jest życia , odc. 5 serialu TV: Kiepskie szczęście – oficer UB (1974)
Najważniejszy dzień życia , część 1 cyklu zatytułowana Uszczelka – dyrektor naczelny (1974)
Zaczarowane podwórko – Jean Pierre Blanchard (1974)
07 zgłoś się , odc. 1 serialu TV: Major opóźnia akcję – inżynier (1976 )
Daleko od szosy , odc. 6 serialu TV: Egzamin – dyrektor w ministerstwie (1976)
Wergili – ksiądz (1976)
Pasja – audytor Zajączkowski (1977 )
Sprawa Gorgonowej – inspektor Piątkiewicz (1977)
Śmierć prezydenta – Józef Haller (1977)
Tańczący jastrząb – przedstawiciel ministerstwa (1977)
Somosierra. 1808 – Wojciech Kossak (1978 )
Test pilota Pirxa – oskarżyciel przed trybunałem (1978)
Życie na gorąco , odc. 1 serialu TV: Budapeszt – Otto Ildmann (1978)
Ojciec królowej – hrabia Zierowski, ambasador austriacki (1979 )
Droga daleka przed nami – ojciec (1979)
Dzień Wisły – profesor (1980 )
Głosy – doktor Meller (1980)
Królowa Bona , serial TV – książę Prus Albrecht Hohenzollern (1980)
Polonia Restituta – premier brytyjski Dawid Lloyd George (1980)
Dzień czwarty – doktor (1984 )
Lato leśnych ludzi , odc. 5 serialu TV: Legenda – cichociemny (1984)
Nad Niemnem – Darzecki, szwagier Benedykta Korczyńskiego (1987 , także w serialu TV )
Akwen Eldorado – szef gangu kłusowników (1988 )
Mistrz i Małgorzata , odc. 2 serialu TV: Mistrz – profesor Aleksander Nikołajewicz Strawiński (1988)
Gdańsk 39 – radca Tadeusz Perkowski (1989 )
Polski dubbing
Upamiętnienie
W latach 2013–2018 w Baranowie (województwo mazowieckie, powiat grodziski) organizowano corocznie Fetting Festiwal[7] .
Przypisy
Bibliografia
Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 2 . Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 274. ISBN 978-83-223-2491-2 .
Linki zewnętrzne
Identyfikatory zewnętrzne: