W pustyni i w puszczy (film 1973)

W pustyni i w puszczy
Gatunek	przygodowy
Rok produkcji	1971–1973
Data premiery	16 października 1973
Kraj produkcji	Polska
Język	polski
Czas trwania	184 min (I część – 93 min, II część – 91 min)
Reżyseria	Władysław Ślesicki
Scenariusz	Władysław Ślesicki
Główne role	Tomasz Mędrzak; Monika Rosca
Muzyka	Andrzej Korzyński
Zdjęcia	Bogusław Lambach
Scenografia	Wiesław Śniadecki; Jarosław Świtoniak; Miłko Marinow
Kostiumy	Wiesław Śniadecki
Montaż	Krystyna Rutkowska
Wytwórnia	Studio Filmowe Iluzjon
Dystrybucja	Centrala Wynajmu Filmów
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

W pustyni i w puszczy – polski fabularny film przygodowy dla dzieci i młodzieży z 1973 roku w reżyserii Władysława Ślesickiego, ekranizacja powieści W pustyni i w puszczy (1911) Henryka Sienkiewicza.

W 1974 roku z materiałów powstałych w trakcie kręcenia filmu stworzono czteroodcinkowy miniserial pod tym samym tytułem. Nie jest on jednak identyczny – wykorzystano inne ujęcia tych samych scen, a dialogi lekko zmodyfikowano. Kilka scen dodano, bądź usunięto.

W 2020 roku film (w obu częściach) został poddany cyfrowej rekonstrukcji.

Obsada

Tomasz Mędrzak – Staś Tarkowski
Monika Rosca – Nel Rawlison
Stanisław Jasiukiewicz – Władysław Tarkowski
- Jerzy Laskowski, Tomasz Mędrzak – Władysław Tarkowski (dublerzy w końcowych scenach),
- Jerzy Kamas – Władysław Tarkowski (głos w końcowych scenach)
Edmund Fetting – George Rawlison
Zygmunt Hobot – Kaliopuli
Zygmunt Maciejewski – Linde
Ahmed Marei – Chamis
Ahmed Hegazi – Gebhr
Stefania Mędrzak – Madame Olivier
Ibrahim Shemi – Idrys
Emos Bango – Kali
Malija Mekki – Mea
Abd El Menan Abu El Fatouh – Mahdi
Abbas Fares – kupiec
Fatma Helal – Fatma
Mohamed Hamdi – Thadil
Hosna Sulejman – Dinah
Bogumił Simeonow – Beduin #1
Gawrił Gawriłow – Beduin #2

Inne informacje

Film powstawał przez trzy lata (1971–1973). Zdjęcia nakręcono w Egipcie, Sudanie i Bułgarii. Premiera miała miejsce dnia 16 października 1973 roku, zaś prapremiera – 13 października 1973 roku w Katowicach w kinie Kosmos. Miniserial po raz pierwszy pokazano w telewizji między 25 grudnia 1974 r. a 1 stycznia 1975 roku; odcinki były emitowane w obydwu programach.
Film otrzymał w 1974 roku nagrodę Oscar Italy, a główni aktorzy – nagrodę czechosłowackiego tygodnika Kvety w 1975 roku.
Film pozostaje do dziś na drugim miejscu pod względem liczby widzów, którzy obejrzeli polski film w kinie. Tylko w okresie PRL-u obejrzało go 31 mln widzów^[1].
Wersja telewizyjna liczyła cztery 50-minutowe odcinki (Porwanie, Chartum, Ucieczka, Smain).
Piosenkę Gwiazda dnia podczas napisów końcowych serialu wykonywał zespół 2 plus 1.
W roku 1973 ukazała się płyta krótkogrająca W pustyni i w puszczy z muzyką i piosenkami z filmu (i serialu). Pełna ścieżka dźwiękowa została wydana nakładem wydawnictwa GAD Records w maju 2015 roku^[2].
Odtwórców głównych ról wybrano spośród blisko 7 tys. kandydatów, z czego o rolę Nel ubiegało się przeszło 5 tys. dziewcząt. Najmłodsza kandydatka do roli Nel miała 5 lat, a najstarsza około 30.
Role drugoplanowe – w tym Kalego i Mei – odtwarzali miejscowi aktorzy afrykańscy, głównie amatorzy.
Grający rolę ojca Stasia Stanisław Jasiukiewicz ciężko chorował w tamtym czasie i zmarł przed zakończeniem realizacji filmu. Jego śmierć spowodowała konieczność zmiany zakończenia filmu. W końcowych scenach głosu jego postaci użyczył aktor Jerzy Kamas, zaś fizycznie w jego postać wcielił się kierownik produkcji – Jerzy Laskowski (w ujęciach pokazany „od tyłu”).
Krzysztof Fus, który zajmował się przygotowaniem sprawnościowym i kaskaderskim dzieci, pracował z młodymi aktorami również przy nowej wersji filmu z 2001 roku.
Psa Sabę odtwarzały dwa dogi, „Łoś” i „Apacz”, trenowane przez znanego tresera Franciszka Szydełkę. Podczas zdjęć na pustyni musiały nosić specjalne „buty”, chroniące łapy przed oparzeniem. Franciszek Szydełko opisał współpracę w książce Pyskiem do kamery. Dogi były zakupione przez producentów filmu. Po zakończeniu zdjęć „Łosia” odkupiła polska ambasada w Kairze, a potem trafił do Bejrutu. „Apaczem” zaopiekował się Tomasz Mędrzak. Łoś zmarł podczas ewakuacji ambasady w Libanie^[3]. Przyczyną śmierci była zatruta potrawa, która przeznaczona była dla pracowników ambasady^[4].
Do roli słonia Kinga, zaangażowano indyjską słonicę „Tarę” z bułgarskiego cyrku.
Wykorzystano wiele wartościowych rekwizytów – m.in. dziewiętnastowieczny sztucer, egzemplarz „Pana Tadeusza”, wydany w Paryżu w 1844 roku.

Zobacz też

Przypisy

↑ Wiesław Kot, Manewry miłosne. Najsłynniejsze romanse polskiego filmu. Wydawnictwo Poznańskie. Poznań 2016, s.238.
↑ W pustyni i w puszczy. rateyourmusic.com. [dostęp 2022-02-27]. (ang.).
↑ Profesor od czterech łap.
↑ Reportaż o Franciszku Szydełko wyemitowany 26 lipca 2010 r. w PR1 Polskiego Radia http://www.polskieradio.pl/ramowka/audycja.asp?a=110449.