Dolina Białych Stawów

Dolina Białych Stawów niem. Weißseetal, słow. dolina Bielych plies, węg. Fehér-tavi-völgy^[1]) – tatrzańska morenowa dolina należąca do systemu Doliny Kieżmarskiej (dolina Kežmarskej Bielej vody), położona pomiędzy Doliną Przednich Koperszadów (Predné Meďodoly) a Doliną Zieloną Kieżmarską (dolina Zeleného plesa)^[2].

Topografia

Dolinę ograniczają:

od północy – grzęda Bielskiej Kopy, oddzielająca ją od Doliny Przednich Koperszadów,
od północnego zachodu – Koperszadzka Grań, oddziela ją od Doliny Zadnich Koperszadów,
od południowego zachodu i południa – Kozia Grań z Kozią Turnią, odchodząca od Jagnięcego Szczytu, która oddziela ją od Doliny Jagnięcej i od Doliny Zielonej Kieżmarskiej^[3].

Opis doliny

Ma 1,8 km² powierzchni i jest nietypowo rozwiniętym kotłem polodowcowym o kilku piętrach wznoszących się do grani łączącej Jagnięcy Szczyt z Kozią Turnią. W dolinie znajduje się kilkanaście niewielkich i płytkich stawów. Największy z nich to Wielki Biały Staw (Velké Biele pleso), położony na wysokości 1613 m. Jego powierzchnia wynosi ok. 1,0 ha, a głębokość ok. 1,0 m^[4].

Inne stawy tej doliny to:

Stręgacznik (Trojuholníkové pleso),
Małe Białe Stawy (Malé Biele plesá) – 8 stawów na wysokości 1650-1700 m,
Niżni Rzeżuchowy Stawek (Nižné Žeruchové pliesko),
Wyżni Rzeżuchowy Stawek (Vyšné Žeruchové pliesko),
Żółty Stawek (Žlté pleso), zwany też Żółtym Stawem pod Jagnięcym Szczytem, położony najwyżej (na wysokości 1950 m) staw Doliny Białych Stawów.

Historia

Dolina była dawniej własnością miasta Biała Spiska, wypasano w niej głównie woły. Poniżej jej progu, na Bielskim Koszarze stały szałasy. W 1897 r. nad brzegiem Wielkiego Białego Stawu powstała wytwórnia olejku kosodrzewinowego. W ciągu kilku lat działalności wyniszczyła ona znaczne połacie kosodrzewiny^[4]. W latach 1924–1942 poniżej Przełęczy pod Kopą funkcjonowało niewielkie Schronisko Votruby^[5]. Zostało ono zastąpione przez położone nad północno-wschodnim brzegiem Wielkiego Białego Stawu, na wysokości 1615 m n.p.m. Schronisko Kieżmarskie. W 1974 zniszczył je pożar, schroniska nie odbudowano. Obecnie nad stawem znajdują się ławki dla turystów oraz skrzyżowanie szlaków turystycznych^[4].

Szlaki turystyczne

– końcowy odcinek znakowanej czerwono Magistrali Tatrzańskiej, prowadzący ze schroniska nad Zielonym Stawem (Chata pri Zelenom plese) nad Wielki Biały Staw.

Czas przejścia znad Łomnickiego Stawu do schroniska: 2:05 h, z powrotem 2:55 h
Czas przejścia ze schroniska nad Wielki Biały Staw: 35 min w obie strony

– niebieski szlak z Matlar przez Rzeżuchową Polanę do Doliny Białego Stawu nad Wielki Biały Staw i stamtąd przez Wyżnią Przełęcz pod Kopą na Przełęcz pod Kopą.

Czas przejścia z Matlar nad Wielki Biały Staw: 3:30 h, ↓ 2:45 h
Czas przejścia znad stawu na Przełęcz pod Kopą: 45 min, ↓ 35 min

– zielony szlak z Tatrzańskiej Kotliny i Schroniska pod Szarotką w Dolinie do Siedmiu Źródeł (dolina Siedmich Prameňov) do Doliny Kieżmarskiej, dalej jej dnem nad Wielki Biały Staw. Czas przejścia z Tatrzańskiej Kotliny: 3:10 h, ↓ 2:20 h^[6]