Christine Paul-Podlasky

Christine Paul-Podlasky

Christine Paul-Podlasky (2011)
Imię i nazwisko	Krystyna Podleska
Data i miejsce urodzenia	1948 Londyn
Zawód	aktorka, tłumaczka
Współmałżonek	Janusz Różycki Jacek Kaspszyk Janusz Szydłowski (od 1998)
Lata aktywności	od 1967

Krystyna Podleska^[1], często przedstawiana w mediach jako Christine Paul-Podlasky (ur. 1948 w Londynie) – polska aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna.

Życiorys

Urodziła się w Londynie. Jest córką urodzonego w Imperium Rosyjskim na Uralu Czesława Podleskiego, wywodzącego się z rodziny ziemiańskiej z Kresów Wschodnich. W Londynie jej ojciec poznał swą przyszłą żonę Urszulę (związek małżeński zawarł w 1943, wówczas jako oficer 1 Dywizji Pancernej dowodzonej przez gen. Stanisława Maczka)^[2]. Dziadkiem Krystyny Podleskiej, od strony matki, był rzeźbiarz Mieczysław Lubelski, wujem Alfred Lubelski^[3], jest praprawnuczką Filipa Lubelskiego^[4].

Uczęszczała do szkoły baletowej Royal Ballet „White Lodge”, której nie ukończyła. W okresie młodzieńczym należała do kontrkultury hippisowskiej^[2]. Jest absolwentką Webber Douglas Academy of Dramatic Art w Londynie (1969). Po ukończeniu szkoły zmieniła, za radą dyrektora, pisownię imienia i nazwisko z Christina Podleska na Christine Paul^[a][2]. Do używania właściwego nazwiska – Krystyna Podleska – powróciła dopiero po osiedleniu się w Polsce^[5].

Do Polski przyjechała po raz pierwszy w 1958. Poznała wówczas Stanisława Dygata, przyjaciela ojca z lat młodości, co kilkanaście lat później zaowocowało propozycją głównej roli w filmie Stanisława Lenartowicza Za rok, za dzień, za chwilę...^[2].

W latach 1967–1992 występowała w Teatrze Nowym w POSK-u w Londynie. Pracowała również m.in. w Polskim Teatrze Dramatycznym w Londynie, Royal Court Theatre, Richmond Theatre, Phoenix Theatre Leicester, The Almost Free Theatre i Lyric Theatre. Występowała m.in. z Ireną Anders (pseud.art. Renata Bogdańska), Zofią Terné i Henrykiem Vogelfängerem^[5]. Reżyserzy i krytycy teatralni doceniali jej talent komiczny, zachwycali się jej urodą i żywiołowością^[2].

Od połowy lat 70. przyjeżdżała okazjonalnie do Polski na zdjęcia do filmów Krzysztofa Zanussiego, Stanisława Lenartowicza, Stanisława Barei i Ewy Kruk. Jej plany rozwoju kariery w Polsce zniweczyło wprowadzenie w grudniu 1981 stanu wojennego – wybrała wówczas dalsze życie w Wielkiej Brytanii^[5]. Po śmierci rodziców w 1999 osiedliła się w Zielonkach pod Krakowem^[5]. Występowała m.in. w Teatrze Ludowym w Krakowie (w latach 1998–1999, 2002, 2005), gdzie grała m.in. w sztuce Mój boski rozwód, która swą premierę miała 26 czerwca 2005^[6]. W 2008 zagrała epizodyczną rolę – Barbarę Podlaską-Dżekson, sąsiadkę Kiepskich i Paździochów, która przybyła ze Stanów Zjednoczonych – w serialu Świat według Kiepskich.

25 stycznia 2014 w Teatrze Druga Strefa w Warszawie odbył się jej benefis z okazji 45. rocznicy pracy artystycznej i 66. urodzin^[7]. Jej dorobek filmowy to role w 11 filmach fabularnych (spośród których najbardziej znaną jest rola Aleksandry Kozeł w filmie Miś)^[2] i 10 serialach telewizyjnych.

Poza aktorstwem zajmuje się tłumaczeniem sztuk z języka angielskiego na polski.

Życie prywatne

Jej pierwszym mężem był polski szermierz i zdobywca srebrnego medalu na igrzyskach olimpijskich w Tokio Janusz Różycki, z którym rozwiodła się po 7 latach małżeństwa. Kolejnym, drugim mężem był dyrygent Jacek Kaspszyk, z którym rozwiodła się po 5 latach. Od 1998 jest żoną aktora i reżysera Janusza Szydłowskiego, którego poznała 10 lat wcześniej^[2].

Filmografia

Filmy fabularne

• 1970: Na samym dnie (Deep End) – dziewczyna w białym ubraniu
• 1971: Tragedia Makbeta – tancerka^[b]
• 1972: Cyrk wampirów (Vampire Circus) – Rosa
• 1976: Barwy ochronne – Nelly Livington-Pawluk, uczestniczka obozu
• 1976: Za rok, za dzień, za chwilę... – Wanda Borejko
• 1980: Kontrakt – Patrycja, córka Penelopy
• 1981: Miś^[c] – Aleksandra Kozeł
• 1983^[d]: Palace Hotel – Nicole, córka państwa Lacoste
• 2006: Job, czyli ostatnia szara komórka – nauczycielka angielskiego
• 2008: Jak żyć? – położna
• 2009: Zamiana – Aldona Piesko

Seriale telewizyjne

• 1975: The Venturers, odc. 4 pt. Gilt Edged – kelnerka (udział gościnny)
• 1975: The Rough with the Smooth, odc. 5 – Sammy (udział gościnny)
• 2003^[e]: Tygrysy Europy 2 – pani Helenka, sekretarka Nowaka
• 2008: Ranczo, odc. 31 pt. Radio interaktywne – Belgijka Carol (udział gościnny)
• 2008: Świat według Kiepskich, odc. 284 pt. Podlaska – Barbara Podlaska-Dżekson; odc. 384 pt. Trzeba zabić tę miłość (2012) – Wioletta
• 2008: Egzamin z życia, odc. 106
• 2009: Niania^[f], odc. 126 pt. Na obczyźnie – Krysia z Misia (udział gościnny)
• 2010: Licencja na wychowanie^[f], odc. 2 – Marianna Lebiega, przewodnicząca komitetu rodzicielskiego
• 2010: Ojciec Mateusz, odc. 31 pt. Spa – Elżbieta Domaszczyńska
• 2010–2011: Pierwsza miłość – babcia Wanda; taksówkarka, która na zlecenie Sabiny Weksler ścigała samochód prowadzony przez Aleksa Bieleckiego

Role teatralne

• 1967: Piękna Lucynda (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Marian Hemar) – trzy role: Terpsychora, Zuzanna i Wawrzonek (specjalnie dopisana dla Krystyny Podleskiej)^[2][8][9]
• 1970: Obrona Ksantypy (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Leopold Kielanowski) – Sofrone^[10]
• 1977: Polka prosto z kraju (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Leopold Kielanowski) – Ewa Morowiec, z kraju, na urlopie w Anglii^[11]
• 1978: W małym domku (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Maryna Buchwaldowa) – Maria, żona doktora^[12]
• 1979: Moralność pani Dulskiej (Teatr Polski ZASP, Londyn; reż. Krzysztof Różycki) – Hesia Dulska^[13][14]
• 1988: Powróćmy jak za dawnych lat (Teatr Nowy w POSK-u, Londyn; reż. Włada Majewska)^[2][15]
• 1989: Żołnierz królowej Madagaskaru (Teatr Nowy w POSK-u, Londyn; reż. Jerzy Wróblewski)^[16]
• 1990: Fifty-fifty (Teatr Nowy w POSK-u, Londyn; reż. Bogdan Hussakowski)^[17]
• 1995: Zwierzoczłekoupiór (Teatr TV; reż. Mikołaj Grabowski) – matka Bawoła
• 1998: Wieczór kawalerski (Teatr Ludowy w Krakowie, Scena pod Ratuszem; reż. Janusz Szydłowski) – Daphne^[18][19]
• 2002: Siostry Parry (Teatr Ludowy w Krakowie. Scena pod Ratuszem; reż. Piotr Szalsza) – Malka
• 2005: Mój boski rozwód (monodram, Teatr Ludowy w Krakowie; reż. Jerzy Gruza) – Angela Kennedy Lipsky

Przekłady i tłumaczenia

• 2002: Alistair Foot, Anthony Marriott, Bez seksu proszę – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
• 2003: John Boynton Priestley, Pan Inspektor przyszedł – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
• 2005: Geraldine Aron, Mój boski rozwód – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
• 2006: Marie Jones, Kamienie w kieszeniach (spektakl TV) – współautorstwo przekł. z Anną Wołek
• 2008: Mike Leigh, Przyjęcie (spektakl TV, 2009) – współautorstwo przekł. pierwowzoru z Anną Wołek
• 2009: Good Morning, Lenin! (film dokumentalny) – współautorstwo tłum. z Rafałem Dominiczakiem i Alicją Szyszkowiak
• 2011: Steven Markwick, Mały lord (musical) – współautorstwo przekł. z Anną Wołek

Uwagi

1. Ta oraz kolejna zmiana w 1981, polegająca na dopisaniu przez twórców w czołówce filmu Miś do nazwiska „Paul” drugiego członu „Podlasky” (wyglądającego na angielskie zniekształcenie właściwego nazwiska „Podleska”), spowodowały spore zamieszanie. Do dziś aktorka figuruje w różnych źródłach danych pod trzema nazwiskami: Christine Paul, Christine Paul-Podlasky (role filmowe) i Krystyna Podleska (role teatralne i nowsze role filmowe). Zdarzyły się ponadto dwa przypadki błędnej pisowni nazwiska („Podlewska”) w napisach filmowych.
2. Rola niewymieniona w czołówce.
3. W napisach czołówki jako Christine Paul-Podlasky. Zmiana nazwiska „Podleska” na „Podlasky” spotkała się z dezaprobatą aktorki (patrz: przyp.).
4. Podano rok premiery. Rok realizacji: 1977.
5. Podano rok premiery. Rok realizacji: 2001.
6. W napisach błędny zapis nazwiska: „Podlewska” zamiast „Podleska”.

Przypisy

1. Stanisław Tym i Krystyna Podleska w Klubie Filmowym GSF. NOWA PRZESTRZEŃ KINA cz.2. Pomorska Fundacja Filmowa w Gdyni 2020-09-25. [dostęp 2024-12-14].
2. Wacław Krupiński: „Miś” zmienił moje życie. Dziennik Teatralny – pierwszy polski wortal teatralny. teatry.art.pl > Archiwum [on-line] (pierwotnie: Dziennik Polski, 28 grudnia 2012), 2012-12-29. [dostęp 2014-02-14].
3. Klaudia Iwanicka: Dziewczyna misia. Warszawa: Edipresse Polska SA, 2016. ISBN 978-83-7945-453-2. Brak numerów stron w książce (Rozdział I, Rodzice).
4. Ś. p. Alfred Lubelski. „Kurjer Warszawski”. 103 (13), s. 2, 13 stycznia 1923. Warszawa. [dostęp 2017-04-12]. (pol.).  (dodatek poranny).
5. Henryka Wach-Malicka: Rozmowy. Krystyna Podleska. Między garderobą a teatralnym barkiem. Dziennik Teatralny – pierwszy polski wortal teatralny. teatry.art.pl [on-line] (pierwotnie: Dziennik Zachodni, 14 kwietnia 2006), 2006-06-19. [dostęp 2014-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-23)].
6. Mój boski rozwód – Geraldine Aron. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
7. Warszawa. Jubileusz Krystyny Podleskiej. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Aktualności [on-line], 2014-01-24. [dostęp 2014-02-14].
8. Piękna Lucynda – Marian Hemar. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
9. Piękna Lucynda. Komedia muzyczna Mariana Hemara. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 1967-02-05. [dostęp 2014-02-14].
10. Obrona Ksantypy. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 1970-11-29. [dostęp 2014-02-14].
11. Polka prosto z kraju – Stanisław Baliński. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
12. W małym domku – Tadeusz Rittner. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
13. Moralność pani Dulskiej – Gabriela Zapolska. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
14. Obrona Ksantypy. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 1979-02-09. [dostęp 2014-02-14].
15. POWRÓĆMY JAK ZA DAWNYCH LAT « Teatr Nowy [online], teatrnowylondyn.net [dostęp 2016-11-22] .
16. Żołnierz królowej Madagaskaru « Teatr Nowy, „www.teatrnowylondyn.net” [dostęp 2016-11-22] .
17. FIFTY-FIFTY « Teatr Nowy [online], teatrnowylondyn.net [dostęp 2016-11-22] .
18. Wieczór kawalerski – Robin Hawdon. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 2010. [dostęp 2014-02-14].
19. (Perfect wedding). Wieczór kawalerski. Portal teatralny e-teatr. e-teatr.pl > Archiwum wirtualne [on-line], 1998-12-05. [dostęp 2014-02-14].

Linki zewnętrzne

• Christine Paul-Podlasky w bazie IMDb (ang.)
• Christine Paul-Podlasky w bazie Filmweb
• Christine Paul w bazie filmpolski.pl
• Christine Paul-Podlasky, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
• Krystyna Podleska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
• Christine Paul na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• oficjalna strona internetowa. krystynapodleska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-17)].
• Krystyna Podleska w Salonie Literackim. www.zppno.org, 2017. [dostęp 2023-04-02].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000110979177
• VIAF: 161153373
• LCCN: no2019095734
• GND: 1113558008
• BnF: 17022492m
• SUDOC: 172763444
• NKC: mub2015880004
• BIBSYS: 1479731350395
• PLWABN: 9810698356005606
• NUKAT: n2008129829

Encyklopedie internetowe:

• ETP: 13710, 25392

Identyfikatory zewnętrzne:

• FilmPolski.pl: 1141576