Antoni Gucwiński

Antoni Gucwiński
Ilustracja
Antoni Gucwiński (2018)
Data i miejsce urodzenia

24 sierpnia 1932
Poręba Mała

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 2021
Wrocław

Miejsce spoczynku

Cmentarz Osobowicki

Zawód, zajęcie

weterynarz, zootechnik, dyrektor ogrodu zoologicznego

Małżeństwo

Hanna Gucwińska

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej Order Uśmiechu
Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Gucwiński (ur. 24 sierpnia 1932 w Porębie Małej, zm. 8 grudnia 2021 we Wrocławiu[1]) – polski lekarz weterynarii, zootechnik i dziennikarz, doktor nauk weterynaryjnych, dyrektor Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu w latach 1966–2006, twórca programów telewizyjnych popularyzujących przyrodę emitowanych w TVP, m.in. Z kamerą wśród zwierząt, który prowadził wspólnie z żoną Hanną.

Życiorys

Urodził się 24 sierpnia 1932 w Porębie Małej[2] jako czwarte z pięciorga dzieci[3]. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego w Nowym Sączu, ale po roku w tajemnicy przeniósł się do Technikum Hodowlanego w Nawojowej[3], kończąc szkołę w Nawojowej w 1950. W 1957 ukończył jako inżynier zootechnikę na krakowskiej Wyższej Szkole Rolniczej i zatrudnił się we wrocławskim zoo na stanowisku badawczym. Od roku 1958 oprócz pracy w zoo studiował weterynarię na Akademii Rolniczej we Wrocławiu, kończąc ją w 1962 roku[3][2]. W tymże roku ożenił się z Hanną Gucwińską[3]. W 1966 został dyrektorem Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu i pełnił tę funkcję do końca 2006. Doktoryzował się z tematyki anestezjologii weterynaryjnej w roku 1967. Opublikował przeszło 100 artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz 18 książek[2].

Wraz z żoną tworzył liczne programy telewizyjne o zwierzętach w TVP, m.in. wieloletnią serię (przez 32 lata, od 1971) Z kamerą wśród zwierząt, liczącą ponad 750 odcinków pokazywanych w ogólnopolskim kanale TVP[4], czy nadawany w regionalnym kanale TVP od 1994[5] do 2003 – Znajomi z ZOO[4]. W 2003 otrzymał Order Uśmiechu, który odebrał w Świdnicy.

W 1989 bez powodzenia startował w wyborach do Senatu[2], z ramienia PZPR, w 2004 kandydował do Europarlamentu z listy SLD-UP w okręgu dolnośląsko-opolskim (z ponad 11 tys. głosów zajął drugie miejsce na liście tego ugrupowania i do Europarlamentu nie wszedł), a w 2005 kandydował do Sejmu z listy PSL na Dolnym Śląsku, także bez powodzenia.

W 2001 otrzymał doktorat honoris causa przyznany przez Akademię Rolniczą we Wrocławiu[6].

Zmarł 8 grudnia 2021 we Wrocławiu[7]. 7 stycznia 2022 został pochowany w Alei Zasłużonych cmentarza Osobowickiego we Wrocławiu[8].

Sprawa niedźwiedzia „Mago”

W 2006 fundacja Viva! oskarżyła Gucwińskiego, że jako dyrektor ogrodu zoologicznego w latach 1997–2006 przetrzymywał w kilkumetrowym betonowym bunkrze niedźwiedzia brunatnego Mago, „bez światła, wybiegu i możliwości przebywania w «naturalnych dla niego pozycjach»”[9]. Po odmówieniu przez prokuratorów wszczęcia postępowania fundacja skierowała do sądu subsydiarny akt oskarżenia w tej sprawie[9]. Nie wszyscy powołani w sprawie biegli zgodzili się z opinią oskarżycieli[10]. Sądy obu instancji w pierwszym procesie karnym uznały, że „niedźwiedź rzeczywiście przez dziewięć lat przebywał w złych warunkach, w betonowej klatce, nie można uznać tego za znęcanie. Gucwiński bowiem starał się cały czas poprawić te warunki, m.in. szukając dla Mago miejsca w innym ogrodzie zoologicznym” oraz podzieliły jego argumenty, że „powodem umieszczenia Mago w bunkrze była m.in. konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zwiedzającym – niedźwiedź był wyjątkowo duży, a ówczesne zabezpieczenia w ogrodzie nie były wystarczające”, a oddzielenie Mago miało służyć niedopuszczeniu do „kazirodczego rozmnażania się niedźwiedzi, co wcześniej już się zdarzyło”. Wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 16 lutego 2009 Gucwiński został uniewinniony[11]. W wyniku złożonej kasacji Sąd Najwyższy wyrokiem z 16 listopada 2009 uchylił wyrok i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy[12][13]. 10 stycznia 2011 Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieście we Wrocławiu orzekł, że Gucwiński jest winny wieloletniego znęcania się nad niedźwiedziem. Sąd odstąpił od wymierzenia kary oskarżonemu, orzekając świadczenie pieniężne w kwocie 1000 zł na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami[14].

W opinii ekologów z miesięcznika „Dzikie Życie”, Pawła Kisiela i Radosława Szymczuka[15] medialna nagonka na Antoniego Gucwińskiego w 2006 realizowana przez władze Wrocławia miała podłoże polityczne. Dyrektor i jego żona Hanna Gucwińska związani byli od wielu lat z lewicą, a Wrocław był rządzony po 1989 tylko przez ugrupowania prawicowe. Ich zdaniem sednem konfliktu z władzami Wrocławia były grunty położone blisko wrocławskiego ZOO, należące jeszcze w latach 90. XX w. do klubu sportowego Ślęza Wrocław. Władze Wrocławia, zarówno jeszcze peerelowskie, jak i rządzące po 1989 obiecały przekazać ten teren na potrzeby ZOO – głównie na powiększenie wybiegów dla wielu zwierząt. Jednak pod koniec lat 90. grunty zostały sprzedane prywatnym inwestorom za ułamek ich rzeczywistej wartości. Gucwiński miał przeciwko temu protestować i przez to popadł w niełaskę. Zdaniem autorów artykułu, większość zarzutów dotyczących niehumanitarnego traktowania zwierząt była „wyssana z palca”. Natomiast odnośnie do sprawy Mago dyrektor Gucwiński wielokrotnie czynił bezskuteczne starania o pozyskanie z Urzędu Miasta Wrocław pieniędzy na rozbudowę wybiegu dla niedźwiedzi[16].

W 2021 reporter Marek Górlikowski wydał książkę – rezultat wywiadów przeprowadzonych z Hanną i Antonim Gucwińskimi[17]. W jego opinii, którą wypracował sobie podczas pracy nad tą książką, trudno przypuszczać, że u podstaw konfliktu z miastem była polityka. Twierdzi on wręcz, że nawet nie szukano pretekstu, by dyrektora usunąć ze stanowiska, bo „on sam się znalazł – poprzez upór Gucwińskich i to, że nie dawali już sobie rady w zoo”[18].

Życie prywatne

Syn Stanisława i Zofii[1]. Od 1962 był żonaty z Hanną Gucwińską. Nie mieli dzieci[19].

Publikacje

Lista publikacji popularnonaukowych i popularyzatorskich

  • Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. Zwierzyniec polski, czyli niespodziewana wyprawa do lasu. Wyd. Europa, 2000, Wrocław.
  • Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. Ptaki polskie, czyli latać każdy może. Wyd. Europa, 2001 i 2003, Wrocław.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Papugi, czyli upierzone małpy. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, Warszawa.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Szympans. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, Wrocław.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, Wrocław. Kolejne wydanie: Eko-Graf, 1997.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Gibbo. Varsovia, 1988, Warszawa.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Zwierzęta nocy. Iskry, 1990, Warszawa.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Zwierzęta w naszym domu: tajemnice zwierząt. Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994., wyd. II, Wrocław.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Zoologischer Garten Wrocław. Eko-Graf, 1997, Warszawa.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Wrocław Zoological Garden. Eko-Graf, 1997, Warszawa.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Niedźwiadek himalajski. Wyd. Wacław Bagiński, 1997, Wrocław.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Zwierzęta świata. Albatros, 2002, Kraków.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Zoologia. T. 1, Ssaki. Cz. 1. Wydawnictwo Albatros, 2003, Kraków.
  • Gucwińska H., Gucwiński A. Małpy: od karzełka do olbrzyma. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2005, Wrocław.
  • Gucwiński A., Strojny W. Znajomi z ZOO. Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, 1990 1986 1977, Warszawa.

Filmografia

Programy telewizyjne

Filmy przyrodnicze

  • Jak rodzą się węże (1984) – scenariusz i reżyseria
  • Sarenka (1976) – scenariusz
  • Goryle (1976) – scenariusz
  • Gniazdo wikłaczka (1976) – scenariusz

Konsultacja filmowa

  • Leśne skrzaty i Kaczorek Feluś (1985) – konsultacja odc. 6
  • W klatce (1987)
  • Cyrk odjeżdża (1987)
  • Pogrzeb lwa (1986)
  • Egzekucja w ZOO (1975)

Film

Odznaczenia, wyróżnienia i nagrody

Przypisy

  1. ↑ a b Antoni Gucwiński. rejestry-notarialne.pl.
  2. ↑ a b c d e f g h i Solski i Strehlow 2015 ↓, s. 181.
  3. ↑ a b c d Małgorzata Kaczmar. On zorganizowany, ona beztroska. „Gazeta Wrocławska”, 2009-03-13. [1].
  4. ↑ a b Solski i Strehlow 2015 ↓, s. 211.
  5. ↑ Antoni Gucwiński świętuje 85. urodziny. Pamiętacie „Z kamerą wśród zwierząt”?. Radio Muzyka Fakty Grupa RMF. [dostęp 2021-01-31].
  6. ↑ Doktorzy honoris causa. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. [dostęp 2011-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-16)].
  7. ↑ Grupa Wirtualna Polska, Nie żyje Antoni Gucwiński. „Przykry dzień we Wrocławiu” [online], o2.pl, 8 grudnia 2021 [dostęp 2021-12-08] (pol.).
  8. ↑ WP.pl, Wrocław pożegnał Antoniego Gucwińskiego. Uczył wrażliwości do braci mniejszych [online], wiadomości.WP.pl, 7 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-07] (pol.).
  9. ↑ a b Katarzyna Lubiniecka: Dyrektor ZOO Gucwiński odwołany. Gazeta Wyborcza, 25 września 2006. [dostęp 2006-09-25].
  10. ↑ Katarzyna Lubiniecka: Naukowiec nadal uważa, że Mago w bunkrze nie miał źle. Gazeta Wyborcza, 17 listopada 2009. [dostęp 2011-09-19].
  11. ↑ Gucwiński nie znęcał się nad misiem. tvn24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-17)]., tvn24.pl.
  12. ↑ zel: Antoni Gucwiński znowu stanie przed sądem. [w:] PAP [on-line]. Wirtualna Polska, 23 listopada 2009. [dostęp 2009-11-16].
  13. ↑ Katarzyna Lubiniecka: Antoni Gucwiński będzie znów sądzony za niedolę Mago. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2009-11-16].
  14. ↑ Katarzyna Lubiniecka: Antoni Gucwiński winny znęcania się nad niedźwiedziem. gazeta.pl, 2011-01-10. [dostęp 2011-01-10].
  15. ↑ Artykuł „Polskie ZOO” we Wrocławiu. Dzikie życie, nr 11/2006.
  16. ↑ P. Kisiel, R. Szymczuk „Polskie ZOO” we Wrocławiu, „Dzikie Życie” nr 11/2006.
  17. ↑ Górlikowski 2021 ↓.
  18. ↑ Arkadiusz Gruszczyński: Gucwińscy wiedzieli, że to nie będzie polukrowana biografia. gazeta.pl, 2021-06-04. [dostęp 2021-06-05]. (pol.).
  19. ↑ Marek Górlikowski: Jaka pamięć zostanie po dyrektorze Gucwińskim. 2021-12-17. [dostęp 2021-12-17].
  20. ↑ 1986 i 1988 według: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. Dolnośląskie, 2000 r., hasło „Z kamerą wśród zwierząt”; Wrocław.
  21. ↑ Encyklopedia Wrocławia. Wyd. Dolnośląskie, 2000 r., hasło „Z kamerą wśród zwierząt”; Wrocław.
  22. ↑ M.P. z 1998 r. nr 25, poz. 369.

Bibliografia

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!