„Ajax” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1926 roku[1][2]. Projekt (o sygnaturze M6[3]) był ulepszeniem pierwszych powojennych francuskich oceanicznych okrętów podwodnych – typu Requin[1]. Poprawie uległa krytykowana w poprzednim typie zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni oraz manewrowość[1][4]. Posiadał duży zasięg i silne uzbrojenie; wadą była ciasnota wnętrza, która powodowała trudności w dostępie do zapasów prowiantu i amunicji[4]. Konstruktorem okrętu był inż. Jean-Jacques Roquebert[4].
„Ajax” zbudowany został w stoczni Arsenal de Brest[5][2]. Stępkę okrętu położono w 1927 roku[2], został zwodowany 28 maja 1930 roku[5][6], a do służby w Marine nationale przyjęto go w lutym 1934 roku[3][2]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q148[3].
Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torpedkalibru 550 mm: cztery na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny aparat torpedowy. Prócz tego za kioskiem znajdował się jeden podwójny dwukalibrowy (550 lub 400 mm) aparat torpedowy[3][4]. Na pokładzie było miejsce na 13 torped, w tym 11 kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kalibru 100 mm L/45 M1925 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][4].
Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 57 podoficerów i marynarzy[5][2][e].
Służba
Tonący „Ajax”, 24 września 1940 r.
W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Atlantyku w składzie 6. dywizjonu 4. eskadry okrętów podwodnych w Breście, znajdując się w remoncie planowanym do stycznia 1940 roku[11]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kmdr ppor. T.F. Guimont[11]. Na przełomie października i listopada 1939 roku „Ajaxowi” i „Le Centaure” nie udało się zatrzymać niemieckiego statku „Togo” (5042 GRT), który wypłynął z Duali i 23 listopada osiągnął Hamburg[12]. W połowie marca 1940 roku „Ajax” (wraz z bliźniaczymi jednostkami „Archimède”, „Sidi Ferruch” i „Bévéziers”) dotarł do Halifaxu, by uczestniczyć w eskorcie konwojów atlantyckich[13]. 24 kwietnia na okręcie, płynącym w eskorcie konwoju HX-38, uległ uszkodzeniu kompresor powietrza i jednostka musiała opuścić konwój[14]. Od 8 do 20 maja jednostka eskortowała konwój HX-41 z Halifaxu do Liverpoolu[15]. W czerwcu 1940 roku okręt znajdował się w Breście, gdzie był remontowany, a jego dowódcą był nadal kmdr ppor. T.F. Guimont[16]. 18 czerwca, wobec zbliżania się wojsk niemieckich do portu w Breście, „Ajax” ewakuował się do Casablanki (razem z okrętami podwodnymi „Casabianca”, „Sfax”, „Poncelet”, „Persée”, „Circé”, „Thétis”, „Calypso”, „Méduse”, „La Sibylle”, „Amazone”, „Antiope”, „Orphée” i „Amphitrite”)[17].
↑Fontenoy 2007 ↓, s. 187 podaje, że okręt posiadał cztery silniki Diesla, zaś według Parkes 1934 ↓, s. 199 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 okręt posiadał dodatkowo pomocniczy silnik Diesla o mocy 750 KM.
↑Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM.
↑Parkes 1934 ↓, s. 199 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 18 węzłów, zaś według Lipiński 1999 ↓, s. 539 okręt osiągał na powierzchni 19,5 węzła.
Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).