1 Dywizja Pancerno-Spadochronowa Hermann Göring

1 Dywizja Pancerno-Spadochronowa Hermann Göring

Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	21 maja 1943
Rozformowanie	9 maja 1945
Patron	Hermann Göring
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	Luftwaffe
Formacja	Wehrmacht

Dywizja Pancerno-Spadochronowa „Hermann Göring” (niem. Fallschirm-Panzer-Division 1. Hermann Göring) – niemiecka dywizja naziemna Luftwaffe w czasie II wojny światowej.

Historia jednostki

Dywizja Pancerna „Hermann Göring” powstała w lipcu 1943 na Sycylii z rezerwowego personelu i pozostałości Dywizji „Hermann Göring” (dywizja ta z kolei wywodziła się z przedwojennej jednostki niemieckiej policji państwowej Landespolizei^[1]), rozbitej w Tunezji po przejściu długiego szlaku bojowego, m.in. przez atak na Polskę, Belgię, Holandię i Francję, walki na Bałkanach oraz inwazja na Związek Radziecki, a w końcu także w Afryce Północnej, gdzie w maju 1943 poddała się wraz z resztą Grupy Armii Afryka (Heeresgruppe Afrika)^[2].

Żołnierze dywizji podczas ewakuacji klasztoru Monte Cassino, 1944

Żołnierz dywizji na froncie wschodnim, 1944

Od września 1943 odtworzona dywizja walczyła we Włoszech, biorąc udział w walkach pod Anzio i o utrzymanie Rzymu na linii Gustawa, ponosząc ciężkie straty. Jednostka brała udział także w rozbrajaniu niegdyś sojuszniczych wojsk włoskich oraz w ewakuacji dóbr kultury z klasztoru na Monte Cassino. W kwietniu 1944 przemianowano ja na dywizję „pancerno-spadochronową”, w praktyce tylko uzupełniając braki w ludziach i sprzęcie^[3].

15 lipca 1944 dywizja wyruszyła koleją z Włoch ponownie na front wschodni. Po przybyciu w rejon Warszawy, dywizja weszła natychmiast do walki na przedmościu warszawskim, w Pogorzeli (gdzie zginął Heinz Göring, bratanek Hermanna Göringa). Dywizja powstrzymywała ataki radzieckiej 2 Armii Pancernej w rejonie Mińska Mazowieckiego i Wołomina. W międzyczasie wybuchło powstanie warszawskie, które zastało część oddziałów dywizji podczas wyładunku w rejonie Piastowa – oddziały te przebijały się następnie przez Wolę na Pragę, celem dołączenia do macierzystej jednostki. Następnie dywizja walczyła w rejonie Warki z przyczółkiem, jaki utworzyły oddziały sowieckie i polskie^[4].

Od jesieni 1944 do maja 1945 jednostka walczyła na terenie kolejno Pomorza, linii Odry i Nysy, na Śląsku i w Saksonii^[5].

Ostatecznie przemianowana jako Korpus Pancerno-Spadochronowy „Hermann Göring” (po połączeniu z właśnie powstałą 2 Dywizją Pancerno-Spadochronową „Hermann Göring”). 25 stycznia 1945 roku miała miejsce bitwa w Strumianach między radzieckimi siłami pancernymi. Po tej potyczce utworzono w Strumianach zbiorową mogiłę, w której spoczęło około 80 niemieckich żołnierzy^[6]. Później dywizja wzięła udział m.in. w bitwie pod Budziszynem, gdzie ponownie starła się z oddziałami polskimi, zadając ciężkie starty 2 Armii Wojska Polskiego^[7]. Resztki korpusu poddały się wojskom sowieckim i amerykańskim^[8].

Zbrodnie wojenne

1 Dywizja Pancerno-Spadochronowa Hermann Göring jest odpowiedzialna za wiele zbrodni wojennych popełnionych w wielu państwach na różnych frontach. Jedna z nich miała miejsce 29 czerwca 1944 w okolicach wioski Civitella in Val di Chiana, gdzie zostało zamordowanych 250 cywilów^[9][10]. Dywizja brała także udział w zbrodni w Cavriglia (173 ofiary)^[11], Monchio, Susano i Costrignano (130 ofiar)^[12] oraz Vallucciole (107 ofiar)^[13].

Żołnierze Dywizji Hermann Göring używali cywilów jako żywych tarcz, prowadząc ich przed swoimi czołgami w celu zdobywania barykad podczas tłumienia powstania warszawskiego^[14][15].

Dowódcy

• Generał Paul Conrath, 21 maja 1943 – 15 kwietnia 1944
• Generał-porucznik Wilhelm Schmalz, 16 kwietnia 1944 – 3 października 1944
• Generał-major Hanns-Horst von Necker, 4 października 1944 – 5 lutego 1945
• Generał-major Max Lemke, 5 lutego 1945 – 9 maja 1945

Struktura organizacyjna

Skład w 1942^[16]:

• Divisionsstab
• Panzer-Regiment Hermann Göring
• Panzergrenadier-Regiment 1 Hermann Göring
• Panzergrenadier-Regiment 2 Hermann Göring
• Panzer-Aufklärungs-Abteilung Hermann Göring
• Panzer-Artillerie-Regiment Hermann Göring
• Flak-Regiment Hermann Göring
• Panzer-Pionier-Bataillon Hermann Göring
• Panzer-Nachrichten-Abteilung Hermann Göring
• Panzer-Nachschub- und Versorgungstruppen Hermann Göring
• Feldersatz-Bataillon Hermann Göring
• Instandsetzung-Abt. Hermann Göring
• Verwaltungstruppe Hermann Göring
• Sanitäts-Abt. Hermann Göring
• Divisionkampfschule Hermann Göring

Skład w 1944:

• Dowództwo i sztab (Divisionsstab)
• Kompania sztabowa (Stabskompanie)
• Grupa żandarmerii (Feldgendarmerietrupp)
• Spadochronowy Pułk Pancerny Hermann Göring (Fallschirm-Panzer-Regiment Hermann Göring)
• 1 Pułk Spadochronowy Grenadierów Pancernych Hermann Göring (Fallschirm-Panzergrenadier-Regiment 1 Hermann Göring)
• 2 Pułk Spadochronowy Grenadierów Pancernych Hermann Göring (Fallschirm-Panzergrenadier-Regiment 2 Hermann Göring)
• 1 Spadochronowo-Pancerny Pułk Artylerii Hermann Göring (Fallschirm-Panzer-Artillerie-Regiment 1 Hermann Göring)
• 1 Spadochronowo-Pancerny Dywizjon Rozpoznawczy Hermann Göring (Fallschirm-Panzer-Aufklärungs-Abteilung 1 Hermann Göring)
• 1 Spadochronowo-Pancerny Batalion Fizylierów Hermann Göring (1 Batalion Fallschirm-Panzer-Füsilier-Bataillon 1 Hermann Göring)
• 1 Spadochronowo-Pancerny Batalion Saperów Hermann Göring (Fallschirm-Panzer-Pionier-Bataillon 1 Hermann Göring)
• 1 Spadochronowo-Pancerny Batalion Łączności Hermann Göring (Fallschirm-Panzer-Nachrichten-Abteilung 1 Hermann Göring)
• 1 Spadochronowo-Pancerny Batalion Zapasowy Hermann Göring (Fallschirm-Panzer-Feldersatz-Bataillon 1 Hermann Göring)
• Poczta polowa (Feldpostamt 1 Hermann Göring)

Reorganizacje

• Polizeiabteilung z. B.V. Wecke, luty 1933 – czerwiec 1933 (batalion policyjny)
• Landespolizeigruppe Wecke z. B.V, czerwiec 1933 – styczeń 1934 (jednostka Landespolizei)
• Landespolizeigruppe General Göring, styczeń 1934 – wrzesień 1935 (jednostka Landespolizei)
• Regiment General Göring, wrzesień 1935 – początek 1941 (pułk)
• Regiment (mot) Hermann Göring, początek 1941 – lipiec 1942 (pułk zmotoryzowany)
• Brigade Hermann Göring, lipiec 1942 – październik 1942 (brygada)
• Division Hermann Göring, październik 1942 – czerwiec 1943 (dywizja)
• Panzerdivision Hermann Göring, czerwiec 1943 – kwiecień 1944 (dywizja pancerna)
• Fallschirm-Panzer-Division 1. Hermann Göring, kwiecień 1944 – październik 1944 (dywizja pancerno-spadochronowa)
• Fallschirm-Panzerkorps Hermann Göring, październik 1944 – maj 1945 (korpus pancerno-spadochronowy)

Przypisy

1. Williamson i Andrew 2003 ↓, s. 3–5.
2. Williamson i Andrew 2003 ↓, s. 6–9.
3. Williamson i Andrew 2003 ↓, s. 10–12.
4. Williamson i Andrew 2003 ↓, s. 14–15.
5. Williamson i Andrew 2003 ↓, s. 15–16.
6. Wolski 2011 ↓, s. 42.
7. Grzelak 2002 ↓, s. 275, 279.
8. Williamson i Andrew 2003 ↓, s. 16–17.
9. Geyer 1995 ↓, s. 208ff.
10. Gianluca Fulvetti, Marco Conti: CIVITELLA IN VAL DI CHIANA 29.06.1944 (Arezzo - Toscana) Episodio di riferimento: CIVITELLA IN VAL DI CHIANA 29.06.1944. straginazifasciste.it. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
11. Gianluca Fulvetti, Andrea Ventura, Marco Conti: CAVRIGLIA 04.07.1944 (Arezzo - Toscana). straginazifasciste.it. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
12. Daniel Degli Esposti: MONCHIO SUSANO E COSTRIGNANO PALAGANO 18.03.1944 (Modena - Emilia-Romagna). straginazifasciste.it. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
13. Gianluca Fulvetti, Marco Conti: VALLUCCIOLE PRATOVECCHIO STIA 13.04.1944 (Arezzo - Toscana). straginazifasciste.it. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
14. Hanns von Krannhals: Der Warschauer Aufstand 1944. Bernard & Graefe Verlag für Wehrwesen, 1962. (niem.). Brak numerów stron w książce
15. Peter K. Gessner: "For over two months...". Polish Academic Information Center, University at Buffalo, 2000. [dostęp 2023-10-30]. (ang.).
16. Mitcham 2007 ↓, s. 43–44.

Bibliografia

• Es muß daher mit schnellen und drakonischen Maßnahmen durchgegriffen werden. W: Michael Geyer: Vernichtungskrieg. Verbrechen der Wehrmacht. Hannes Heer, Klaus Naumann (red.). Hamburg: 1995. ISBN 3-930908-04-2.
• Czesław Grzelak: Armia Berlinga i Żymierskiego. Piła: Wydawnictwo Neriton, 2002. ISBN 83-88973-27-4.
• Samuel W. Mitcham: German Order of Battle: Panzer, Panzer Grenadier, and Waffen SS Divisions in WWII. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books, 2007. ISBN 978-0-8117-3416-5.
• Edmund Wolski: Borek Wielkopolski: miasto i gmina. Piła: Wydawnictwo Media, 2011. ISBN 978-83-60546-62-8.
• Gordon Williamson, Stephen Andrew: The Hermann Göring Division. Oxford: Osprey Publishing, 2003. ISBN 1-84176-406-X.

Linki zewnętrzne

• Fallschirm Panzer Division 1 'Hermann Göring'

Kontrola autorytatywna (Niemieckie dywizje pancerne):

• VIAF: 130168575
• LCCN: n79000236
• GND: 2131602-8
• NKC: kn20051026014
• J9U: 987007604001105171