Dison

Dison
Gemeente in België Vlag van België
Dison (België)
Dison
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Luik (provincie) Luik
Arrondissement Verviers
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
13,97 km² (2022)
66,54%
15,06%
18,4%
Coördinaten 50° 37' NB, 5° 51' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
15.260 (01/01/2024)
49,29%
50,71%
1092,21 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
25,5%
59,4%
15,1%
Buitenlanders 13,53% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Véronique Bonni (PS)
Bestuur PS
Zetels
PS
PP
Ecolo
Vivre Dison (cdH)
MR
25
16
3
3
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 13.534 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 22,68% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
4820
4821
Deelgemeente
Dison
Andrimont
Zonenummer 087
NIS-code 63020
Politiezone Vesdre
Hulpverlenings­zone Vesdre - Hoëgne & Plateau
Website www.dison.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Verviers
in de provincie Luik
Portaal  Portaalicoon   België

Dison is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Luik. De gemeente telt ruim 15.000 inwoners. De plaats Andrimont, iets ten zuiden van Dison, hoort ook tot de gemeente.

Sint-Fiacriuskerk in Dison

Kernen

Deelgemeenten

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Dison 4,52 8.193 1.813 63020A
2 Andrimont 9,46 7.058 746 63020B

Geschiedenis

Reeds in de Romeinse tijd werd het gebied van Dison bewoond. Er liep een heerbaan van Verviers over dit gebied naar het Plateau van Herve, en er werd een muntschat gevonden met Romeins geld van 231-268. Ook de Franken waren in het gebied aanwezig. Dison werd voor het eerst vermeld in 1268. Geleidelijk werd het bos gerooid en daarvoor in de plaats kwamen weilanden. Tot in de 18e eeuw was de landbouw vrijwel het enige bestaansmiddel. Daarna werd de lakenindustrie van belang. Er verschenen fabrieken en woonhuizen. Het wapenschild van Dison refereert aan de wolindustrie.

Tot de opheffing van het hertogdom Limburg hoorde Dison tot de heerlijkheid Petit-Rechain, deel uitmakend van het Hertogdom Limburg en de hoogbank Herve. Andrimont hoorde niet bij het hertogdom Limburg maar bij het prinsbisdom Luik. Beide plaatsen werden bij de annexatie van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek in 1795 opgenomen in het toen gevormde departement Ourthe. In 1797 werd Dison een zelfstandige gemeente.

De inwoners speelden een belangrijke rol bij de Belgische onafhankelijkheidsstrijd van 1830. Ook waren er rampen, zoals een hongersnood (1845) en een cholera-epidemie (1866). De Eerste en Tweede Wereldoorlog gingen niet ongemerkt aan de plaats voorbij, waarvan de inwoners weerstand boden aan de bezetter. Op 9 september 1944 werd Dison bevrijd door Amerikaanse troepen.

In 1977 fuseerde de gemeente Dison met de naburige gemeente Andrimont tot de fusiegemeente Dison.

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van beschermd erfgoed in Dison voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap

Dison is een langgerekt lintdorp dat de noordrand vormt van de agglomeratie van Verviers. De plaats ligt in het Land van Herve op een hoogte van ongeveer 210 meter. De autoweg A27 loopt sinds 1970 in de lengterichting langs het dorp.

Demografische ontwikkeling

Demografische evolutie voor de fusie

  • Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[1] Evolutie: 1992=index 100
1992 14.069 100,0
1993 14.207 101,0
1994 14.385 102,2
1995 14.284 101,5
1996 14.040 99,8
1997 13.954 99,2
1998 13.982 99,4
1999 13.865 98,6
2000 13.978 99,4
2001 14.077 100,1
2002 14.010 99,6
2003 13.887 98,7
2004 13.911 98,9
2005 13.966 99,3
2006 14.243 101,2
2007 14.407 102,4
2008 14.526 103,2
2009 14.602 103,8
2010 14.857 105,6
2011 15.049 107,0
2012 15.142 107,6
2013 15.020 106,8
2014 15.157 107,7
2015 15.181 107,9
2016 15.124 107,5
2017 15.260 108,5
2018 15.405 109,5
2019 15.248 108,4
2020 15.255 108,4
2021 15.131 107,5
2022 15.207 108,1
2023 15.249 108,4
2024 15.260 108,5

Politiek

Burgemeesters

  • 1800-1808 : Jacques Lince
  • 1808-1812 : A.M. Colette
  • 1812-1830 : J.J. Michel
  • 1830-1854 : J. Lejeune-Vincent
  • 1854-1878 : F. Bleyfuesz
  • 1882-1889 : Mathieu Demonty
  • 1889-1891 : Albert Dreze
  • 1891-1896 : F. Lince
  • 1910-1927 : Sébastien Winandy
  • 1927-1954 : Jules Hoen
  • 1955-1968 : L. Lamarche
  • 1969-1970 : J. Baguette-Saive
  • 1971-1975 : Fernand Roggeman
  • 1975-1976 : Norbert Kerf
  • 1977-2018: Yvan Ylieff
  • 2019-heden: Véronique Bonni

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij 10-10-1976[2] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[3] 14-10-2012[4] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 25 % 23 % 23 % 23 % 23 % 23 % 25 % 25 % 25
PS 56,34 15 53,18 15 60,56 17 55,01 16 62,76 18 54,47 15 49,07 14 53,35 16 51,69 14
PSC1 / CDH2 / Vivre Dison3/ ÔDASA - 15,521 3 18,571 4 16,231 4 12,551 2 17,052 4 19,782 5 10,083 2 29,20A 7
ECOLO1 / ÔDASA - 10,461 2 7,721 1 8,051 1 10,661 2 7,921 1 10,851 2 11,911 3
PRL1 / MR2 / D!RE3 - 13,711 3 7,81 1 6,431 0 9,421 1 12,132 2 14,113 3 7,952 1 19,112 4
PP - - - - - - - 12,63 3 -
FN1 / FNB2 / FNationale3 / Wall.d'Abord!4 - - - 7,781 1 4,612 0 8,433 1 6,194 1 - -
UDA 38,15 10 - - - - - - - -
Anderen(*) 5,51 0 7,11 0 5,35 0 6,5 1 - - - 4,08 0 -
Totaal stemmen 9380 8770 8677 8659 8359 8659 8285 8458 7719
Opkomst % 91,89 91,52 88,31 89,67 82,69 84,88 78,26
Blanco en ongeldig % 5,92 5,96 6,58 5,31 8,66 6,41 9,52 9,88 9,77

(*) 1976: PCB (5,51%) / 1982: PCB (1,62%), SW (3,1%), UDRT (2,39%) / 1988: PLT (5,35%) / 1994: AGIR (6,5%) / 2018: AGIR (2,58%), MPE (1,50%)
De meerderheid wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.

Nabijgelegen kernen

Andrimont, Chaineux, Mont, Petit-Rechain, Lambermont, Hodimont

Zie de categorie Dison van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.