Социјалдемократија

Дел од темата Политика

СОЦИЈАЛИЗАМ

Red flag
Струи

АфриканскиДемократскиАрапски
ЗеленРеволуционерен
Социјален анархизам
СојузничкиСлободарски
СоцијалдемократијаКомунизам
Социјалистичка пазарна економија

Клучни теми и прашања

Типови
Историја
Економија
Држава
Критики

Организации и луѓе

Прва интернационала
Втора интернационала
Третата интернационала (Коминтерна)
Четврта интернационала
Социјалистичка интернационала
Интернационална социјалистичка организација
Светска организација на демократска младина
Интернационален сојуз на социјалистичка младина

Сродни теми

Анархизам · Самоуправување
Класна борба
Диктатура на пролетаријатот
Егалитаризам · Equality of outcome
Impossibilism · Интернационализам
Марксизам · Пролетерска револуција

Социјалистички портал
Политички портал ·

Социјалдемократијата е политичка теорија која во минатото беше ориентирана кон замена на капитализмот со социјализам и тоа главно по револуционерен пат, но во понатамошниот развиток на социјалдемократската теорија прво револуционерниот пат кон социјализам беше заменет со исклучиво реформистичкиот, а потоа и социјализмот како цел беше заменет со градење на држава на благосостојба во рамките на капитализмот. Во последно време, социјалдемократите уште повеќе се откажуваат од своите корени и заедно со либералите притискаат во насока на намалување на економските и социјалните права кои се придобивка на државата на благосостојба.

Историја

Социјалдемократијата како посебна политичка теорија и политички правец се појави во втората половина на 19-от век. Во првата фаза од својот развиток социјалдемократите беа застапници на марксизмот. Сепак единствените социјалдемократски партии во кои марксизмот тогаш беше доминантна идеологија на преминот од 19 во 20 век почнаа да се диференцираат внатре во себе помеѓу ортодоксните застапници на марксизмот (Карл Кауцки, Георги Плеханов, Роза Луксембург, меѓу поистакнатите) и оние што почнаа да доведуваат во прашање некои клучни поставки на марксизмот и кои беа наречени ревизионисти (во прв ред Едуард Бернштајн).

По почетокот на Првата светска војна и особено по избувнувањето на Октомвриската револуција во Русија, предвоената внатрешна поделба во рамките на социјалдемократијата драстично се продлабочи и премина во отворен расцеп. Значителен дел од левото крило на предвоената социјалдемократија се отцепи од матичните партии и, под идејно влијание на Октомвриската револуција и на Владимир Илич Ленин, формира комунистички партии. Десното крило од предвоената социјалдемократија, фрапирано од недемократските потези на руските комунисти, експлицитно го отфрлија револуционерниот пат кон социјализам и инсистираше на своето диференцирање во однос на комунистите, додека дел од предвоената левица и предвоениот центар на социјалдемократијата сакаше да ги помири двата закарани пола и сакаше да го зачува предвоеното единство на работничките и просоцијалистички сили, но не успеа во својата намера, пред сè поради непопустливоста на комунистите, и се приклони кон десното крило, кое го задржа стариот назив - социјалдемократија.

По Втората светска војна социјалдемократијата се откажа од замената на капитализмот со социјализам и се ориентира кон реформирање и хуманизирање на капиталистичкиот систем. Иронично, оваа преориентација на социјалдемократите по Втората светска војна е позната како демократски социјализам, иако токму со нејзиното прифаќање социјалдемократијата престана да биде просоцијалистичка сила. Формирајќи често влади во овој период, социјалдемократите во Западна Европа дадоа голем придонес за изградбата на држава на благосостојба со широки економски и социјални права, првенствено за сиромашните и непривилегираните.

По падот на комунизмот во Источна Европа и по пројавените дисфункционалности на моделите на држава на благосостојба во Западна Европа, многу социјалдемократи почнаа да ги напуштаат својата преференции кон сиромашните и непривилегираните, придружувајќи им се на либералите во кастрењето на социјалните програми и на државата на благосостојба. Оваа најнова преориентација на социјалдемократијата е најпозната како „Третпат“ и „Нов центар“, а нејзини главни застапници се Тони Блер и Герхард Шредер.

Разликата помеѓу социјалдемократијата и демократскиот социјализам

Како што спомнавме, во периодот помеѓу Втората светска војна и 90-тите години од 20-от век социјалдемократите ја нарекуваат својата идеологија демократски социјализам. Во таа насока меѓународната организација на социјалдемократските партии, Социјалистичката интернационала, во својот Статут ќе напише: „Социјалистичката интернационала е сојуз на политичките партии и организации кои се стремат да воспостават демократски социјализам.“ Сепак, имајќи предвид од една страна дека социјалдемократијата токму со усвојувањето на „демократскиот социјализам“ го напуштија стремежот за изградба на социјалистичко општество, а од друга страна дека одредени социјалистички партии и групи внатре во социјалдемократските партии ја задржаа претходната цел на социјалдемократијата - изградба на социјалистичко општество кое ќе го карактеризира демократија - во најмала рака е заведувачка употребата на поимот „демократски социјализам“ од страна на социјалдемократите и, оттука, единственито легитимно право на овој поим имаат демократските социјалисти.

Социјалдемократијата во Македонија

Во 90-тите години од 19-от век група македонски печалбари во Бугарија, на чело со Васил Главинов, се обидуваат да формираат македонска социјалдемократска група, а потоа и партија, но нивниот обид е осуетен од страна на бугарските социјалдемократи.

По Младотурската револуција во самата Македонија се прават обиди за формирање на социјалдемократска партија, но и овој обид, овојпат поради поделбата помеѓу тесните и широките социјалисти, која од редовите на тогашната бугарска социјалдемократија беа пренесени во круговите на македонските социјалдемократи, завршува со неуспех.

Помеѓу двете светски војни се прават одредени обиди за заживување на социјалдемократските идеи во Македонија, но поради диктаторскиот режим кој владееше тоа не наидува на плодна почва. По Втората светска војна во Македонија е воведен комунистички режим кој забрануваше постоење на други идејни опции, вклучително и на социјалдемократската, така што првото партиско организирање на социјалдемократите на почвата на Македонија се случи по воведувањето на партискиот плурализам кон крајот на 1989 година.

Така, во 1990 година беше формирана Социјалдемократската партија на Македонија, а дотогашната владејачка комунистичка партија на Македонија, Сојузот на комунистите на Македонија, ја замени својата дотогашна комунистичка идеологија со социјалдемократска. Следната година, тоа доведе и до промена на името на партијата во Социјалдемократски сојуз на Македонија. Во ноември 2005 година, Тито Петковски се отцепува од СДСМ и ја формира Новата социјалдемократска партија. Најнова партија која во својот назив ја содржи социјалдемократската ориентација е Социјалдемократската унија, која е една од двете партии кои се отцепија од НСДП.

Референтна литература

  • Љубомир Данаилов Фрчкоски „Есеи за социјалдемократијата“ (1991)
  • Нано Ружин „Современа социјалдемократија“ (1999) [1]
  • Ентони Гиденс „Третиот пат: обнова на социјалдемократијата“ (1998, македонско издание 2002)
  • Здравко Савески „Отаде едноумието: повторно откривање на левицата“ (2006)
  • Ингвар Карлсон, Ан-Мари Линдгрен „Што е социјалдемократија?: книга за идеите и предизвиците“ (2008)
  • Ѓорѓи Спасов „Развојот на социјалдемократијата: кус историски преглед“ (2008) [2]
  • Ѓорѓи Спасов „Социјалдемократијата денес: 10-те одредници“ (2008) [3]

Надворешни врски


Read other articles:

Kawasan pertokoan di Jalan Panglima Polim pada tahun 2011 Jalan Panglima Polim adalah nama salah satu jalan utama Jakarta. Nama jalan ini diambil dari nama seorang Pahlawan Nasional Indonesia asal Aceh yaitu Panglima Polem IX atau biasa dipanggil Panglima Polim. Jalan ini membentang sepanjang 1,6 KM dari Melawai, Kebayoran Baru, Jakarta Selatan sampai Pulo, Kebayoran Baru, Jakarta Selatan. Jalan ini berada di Jakarta Selatan. Jalan ini melintasi 3 Kelurahan, yaitu kelurahan: Melawai, Kebayora...

 

مارتن فريدريك أنسل   معلومات شخصية الميلاد 12 ديسمبر 1850  تشارلستون، كارولاينا الجنوبية  الوفاة 23 أغسطس 1945 (94 سنة)   غرينفيل  مواطنة الولايات المتحدة  عدد الأولاد 3   مناصب حاكم كارولينا الجنوبية   في المنصب15 يناير 1907  – 17 يناير 1911  دونكان كلينش هايوارد...

 

Gustav Wilhelm Körber Información personalNacimiento 10 de enero de 1817HirschbergFallecimiento 27 de enero de 1885BreslaviaResidencia AlemaniaNacionalidad alemánEducaciónEducado en Universidad de Breslavia Información profesionalÁrea liquenólogo, micólogoEmpleador Universidad de Breslavia Abreviatura en botánica Körb.Miembro de Academia Alemana de las Ciencias Naturales Leopoldina [editar datos en Wikidata] Gustav Wilhelm Körber (10 de enero de 1817, Hirschberg - 27 de e...

Scholar of Islamic law You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Arabic. (January 2016) Click [show] for important translation instructions. View a machine-translated version of the Arabic article. Machine translation, like DeepL or Google Translate, is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text ...

 

Croatian actor Ilija IvezićBorn(1926-07-20)20 July 1926Ričice, Gračac, Kingdom of YugoslaviaDied14 April 2016(2016-04-14) (aged 89)Zagreb, CroatiaOther namesElija IvejićOccupationActorYears active1961–2016Awards Order of Danica Hrvatska Ilija Ivezić (20 July 1926 – 14 April 2016) was a Croatian film actor. He was born in Ričice, Gračac and died shortly before his 90th birthday.[1][2] In a career that spanned more than five decades, Ivezić worked ...

 

Benoît MandelbrotMandelbrot pada 2007Lahir(1924-11-20)20 November 1924Warsawa, PolandiaMeninggal14 Oktober 2010(2010-10-14) (umur 85)Cambridge, Massachusetts, U.S.Tempat tinggalPolandia; Prancis; Amerika SerikatKebangsaan Prancis  Amerika SerikatAlmamaterÉcole PolytechniqueCalifornia Institute of TechnologyUniversitas ParisDikenal atasMandelbrot set, fraktalPenghargaanPenghargaan Wolf (1993)Penghargaan Japan (2003)Karier ilmiahBidangMatematikawanInstitusiYale UniversityIntern...

أوزفالدو مارتينيز أوزفالدو مارتينيز مع أمريكا المكسيكي معلومات شخصية الاسم الكامل أوزفالدو مارتينيز ديفيد ارسي الميلاد 8 أبريل 1986 (العمر 37 سنة)لوكي,  باراغواي الطول 1.66 م (5 قدم 5 1⁄2 بوصة) مركز اللعب لاعب وسط الجنسية باراغواي  معلومات النادي النادي الحالي ك...

 

Main character in crime novels written by Jo Nesbø For the New Zealand cricketer, see Harry Hole (cricketer). Fictional character Harry HoleMichael Fassbender portraying Harry HoleFirst appearanceThe Bat (1997)Created byJo NesbøPortrayed byMichael FassbenderIn-universe informationGenderMaleOccupationPolice detectiveAffiliationOslo Police DepartmentFamilySøs Hole (sister)Olav Hole (father)Rakel Fauke (wife)Oleg Fauke (adopted son)NationalityNorwegian Harry Hole (the surname pronounced as HO...

 

2016 film by Lee Tamahori MahanaDirected byLee Tamahori[1]Written byJohn Collee[1]Based onBulibasha: King of the Gypsiesby Witi IhimaeraProduced byJanine Dickins[1]Robin Scholes[1]Timothy White[1]Starring Temuera Morrison[1] Nancy Brunning[1] Te Kohe Tuhaka[1] Stephen Lovatt[1] John Leigh[1] Akuhata Keefe[1] CinematographyGinny Loane[1]Edited byMichael Horton[1]Jonathan Woodford-Robinson ...

Stamp not issued for postal purposes American Easter seals from the 1930s The 1864 Shakespeare Penny Memorial poster stamp A U.S. local stamp for Price's City Express, from about 1858. Local stamps are considered cinderella stamps. Allied propaganda stamps for the World War II Spitfire Fund and its accompanying booklet A used railway stamp from Queensland, Australia, for 1 penny valid for the transport of newspapers and parcels. In philately, a cinderella stamp is virtually anything rese...

 

Salah satu pintu masuk dari kamar mayat umum Victoria, di Hong Kong Loker tempat penyimpanan mayat Seorang dokter sedang memeriksa jenazah-jenazah korban pertempuran Alcatraz di San Fransisco. Kamar mayat (di rumah sakit atau di tempat lain) digunakan untuk penyimpanan mayat manusia menunggu identifikasi, atau pemindahan untuk otopsi atau pelepasan dengan penguburan, kremasi atau sebaliknya. Di zaman modern kamar mayat yang telah berpendingin lazim digunakan untuk menunda dekomposisi. Jenis k...

 

665–870 CE Turkic Central Asian kingdom Turk Shahis665–822 CE[1][2] Tamga SIND720KyrgyzsSECOND TURKICKHAGANATEUMAYYADCALIPHATECHAM-PATÜRGESHKARLUKSYABGHUSIKHSHIDSTURKSHAHISVARMANSTANGEMPIREBYZANTINEEMPIREKHAZARKHANATEDVARA-VATIAVARSAnxi ProtectorateTIBETANEMPIRECHENLASRIVIJAYA ◁ ▷ Approximate location of the Turk Shahis circa 665–870 AD, with contemporary Asian polities.KHUDAHSBukharaAFSHINSIKHSHIDSKunduzSamarkandHeratMultanCALIPHALSINDGURJARA-PRATIHARASBalhTURK SHA...

Center of shops and monuments in New Mexico Taos Plaza and the Hotel La Fonda Taos Plaza is a center of shops and monuments within the Taos Downtown Historic District in Taos, New Mexico. Overview The Taos Plaza is the historic center of the town of Taos. Once a Spanish fortified walled plaza with houses and businesses, it now has a park with shady trees, park benches, and a gazebo surrounded by retail businesses[1][2][3] made of adobe.[4] An anchor of the plaz...

 

Canadian biologist This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (July 2021) Sapna SharmaSapna Sharma in 2017EducationPhD., University of TorontoScientific careerInstitutionsYork UniversityThesisThe effects of climate change on the northward range expansion of smallmouth bass (Micropterus dolomieu) and the consequential impacts on native fish populations (2007) Websitesharmala...

 

17th-century English parliament Parliaments of England1604–1705 ParliamentDate Blessed Parliament 1604 Addled Parliament 1614 3rd Parliament of King James I 1621 4th Parliament of King James I 1624 Useless Parliament 1625 2nd Parliament of King Charles I 1626 3rd Parliament of King Charles I 1628 Short Parliament Apr. 1640 Long Parliament (1) Nov. 1640 Oxford Parliament 1644 Long Parliament (2) 1645 Rump Parliament (1) 1648 Barebone's Parliament 1653 First Protectorate Parliament 1654 Secon...

Dosage form used to deliver medications This article provides insufficient context for those unfamiliar with the subject. Please help improve the article by providing more context for the reader. (November 2021) (Learn how and when to remove this template message) A suppository is a dosage form used to deliver medications by insertion into a body orifice (any opening in the body), where it dissolves or melts to exert local or systemic effects. There are three types of suppositories, each to i...

 

2012 South Korean filmJiseulKorean nameHangul지슬 2Revised RomanizationJiseulMcCune–ReischauerChisŭl Directed byO MuelWritten byO MuelProduced byKo Hyeok-jinStarringLee Kyeong-joonHong Sang-pyoMoon Seok-beomYang Jeong-wonCinematographyYang Jeong-hoonEdited byLee Do-hyeonMusic byJeon Song-yiProductioncompanyJapari FilmsDistributed byJinJin FilmsRelease dates October 6, 2012 (2012-10-06) (BIFF) March 21, 2013 (2013-03-21) (South Korea) Running time108 ...

 

Pour les articles homonymes, voir Philippe Ier et Philadelphe. Sauf précision contraire, les dates de cet article sont sous-entendues « avant l'ère commune » (AEC), c'est-à-dire « avant Jésus-Christ ». Philippe Ier Philadelphe Monnaie à l'effigie de Philippe Ier. Titre Roi séleucide 93 av. J.-C. – 83 av. J.-C.(10 ans) Prédécesseur Antiochos X, Démétrios III et Antiochos XI Successeur Antiochos XIII Biographie Dynastie...

Pour les articles homonymes, voir Vingt-Trois-Novembre. Éphémérides Novembre 1er 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30           23 octobre 23 décembre Chronologies thématiques Croisades Ferroviaires Sports Disney Anarchisme Catholicisme Abréviations / Voir aussi (° 1852) = né en 1852 († 1885) = mort en 1885 a.s. = calendrier julien n.s. = calendrier grégorien Calendrier Calendrier perpétuel Liste de calendriers Nai...

 

Padi dalam sebuah konser di Cilegon, Banten pada 3 Februari 2023. Grup musik rok Indonesia Padi telah merekam puluhan lagu sejak pertama kali dibentuk pada tahun 1997 di Surabaya, Jawa Timur dengan nama Padi oleh Piyu (gitar), Fadly (vokal), Ari (gitar), Rindra (bass), dan Yoyo (drum). Singel debut mereka untuk album kompilasi Indie Ten (1998), Sobat memperoleh kesuksesan komersial yang baik. Album studio pertamanya, Lain Dunia (1999) menghasilkan beberapa singel seperti Sudahlah...!, Seperti...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!