ფლორენცია

ქალაქი
ფლორენცია Firenze
დროშა გერბი
ქვეყანა	იტალია
რეგიონი	ტოსკანატოსკანა
პროვინცია	ფლორენცია
შიდა დაყოფა	borough 1, borough 2, borough 5, borough 4 და borough 3
კოორდინატები	43°47′00″ ჩ. გ. 11°15′00″ ა. გ.
ქალაქის მერი	დარიო ნარდელა (დპ)
ფართობი	102.4 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	+50 მ
ოფიციალური ენა	იტალიური ენა
მოსახლეობა	383083[1] კაცი (2016, 30 ივნისი)
სასაათო სარტყელი	UTC+1, ზაფხულში UTC+2
სატელეფონო კოდი	055
საფოსტო ინდექსი	50100
საავტომობილო კოდი	FI
ოფიციალური საიტი	comune.firenze.it
ფლორენცია ვიკისაწყობში

მსოფლიო მემკვიდრეობა UNESCO, ობიექტი № 174 ინგლ. • რუს. • ფრ.

ფლორენცია (იტალ. Firenze, ძვ. იტალ. Fiorenza, ლათ. Florentia) — იტალიის რეგიონის ტოსკანის და ფლორენციის პროვინციის დედაქალაქი. ის არის ტოსკანის ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული ქალაქი 367 569 მცხოვრებით (1 500 000 შემოგარენის ჩათვლით).

ქალაქი მდებარეობს მდინარე არნოს გასწვრივ, მდიდარია თავისი ისტორიით. ფლორენცია უმნიშვნელოვანესი ქალაქი იყო შუა საუკუნეებში და რენესანსის ეპოქაში, განსაკუთრებით მისი არქიტექტურით და ხელოვნებით. შუა საუკუნეების ფლორენცია ვაჭრობის და ფინანსური ცენტრი იყო. ჯერ კიდევ მე-13 საუკუნის დამლევს ქალაქში გაჩენილმა მოქალაქეებისა და მოვაჭრეების ფენამ საგრძნობლად შეკვეცა ფეოდალთა პრივილეგიები.

ფლორენცია ხშირად მოიაზრება იტალიური რენესანსის აკვნად. მას შუა საუკუნეების ათენსაც კი უწოდებდნენ. მედიჩების მმართველობის პერიოდში, ხანგრძლივად დე-ფაქტო დამოუკიდებლობაც ჰქონდა. 1865-დან 1870-მდე კი იტალიის სამეფოს დედაქალაქსაც წარმოადგენდა.

ქალაქი მილიონობით ტურისტს იზიდავს და 1982 წელს გამოცხადდა მსოფლიოს კულტურულ მემკვიდრეობად. ფლორენცია ცნობილია როგორც მსოფლიოს ერთ-ერთი ქალაქი. მან გავლენა იქონია მსოფლიოზე კულტურული და ისტორიული თვალსაზრისით. ფლორენცია არის საუკეთესოდ შენახული რენესანსული ქალაქი მსოფლიოში და ბევრი მას იტალიის კულტურულ დედაქალაქად მიიჩნევს. ის ასევე მრავალი ისტორიული პიროვნების სამშობლოც იყო. მაგალითად: დანტე ალიგიერი, ბოკაჩო, ბოტიჩელი, ჩეზარო პეტრარკა, ლეონარდო და ვინჩი, კოზიმო დე მედიჩი, ლორენცო დე მედიჩი, რაფაელი, ნიკოლა ფლამელი, ნიკოლო მაკიაველი, მიქელანჯელო, დონატელო, გალილეო გალილეი, ეკატერინე მედიჩი, რობერტო კავალი და ასე შემდეგ.

დამეგობრებული ქალაქები

ფლორენცია დამეგობრებულია შემდეგ ქალაქებთან:^[2]

• ბეთლემი, პალესტინის სახელმწიფო^[2][3]
• ბუდაპეშტი, უნგრეთი^[2]
• დრეზდენი, გერმანია^[2][4]
• ედინბურგი, შოტლანდია, გაერთიანებული სამეფო^[2][5]
• ფესი, მაროკო^[2]
• ისპაჰანი, ირანი^[2]
• კასელი, გერმანია^[2]
• კიევი, უკრაინა ^[2]
• ქუვეითი, ქუვეითი^[2]
• ტურკუ, ფინეთი^[2]
• კიოტო, იაპონია^[2][6]
• ნანკინი, ჩინეთი^[2]
• ნაზარეთი, ისრაელი^[2]
• ფილადელფია, პენსილვანია, აშშ^[2][7]
• პუებლა, მექსიკა^[2]
• რეიმსი, საფრანგეთი^[2]
• რიგა, ლატვია^[2][8]
• სალვადორი, ბრაზილია^[2]
• სიდნეი, ავსტრალია^[2]
• ტირანა, ალბანეთი^[9]
• ვალიადოლიდი, ესპანეთი^[2]

ცნობილი ფლორენციელები

დანტე ალიგიერი

• იოანე არგიროპულოსი, მეცნიერი
• დანტე ალიგიერი, მწერალი, პოეტი
• ჯოვანი ბოკაჩო, მეცნიერი
• სანდრო ბოტიჩელი, მხატვარი
• ფილიპო ბრუნელესკი, ხუროთმოძღვარი
• მიქელანჯელო ბუონაროტი, მოქანდაკე, მხატვარი, არქიტექტორი და პოეტი
• რობერტო კავალი, მოდის დიზაინერი
• კარლო კოლოდი, მწერალი
• დონატელო, მოქანდაკე
• გალილეო გალილეი, ფიზიკოსი, ასტრონომი და ფილოსოფოსი
• ჯოტო დი ბონდონე, ფერმწერი, მოქანდაკე და არქიტექტორი
• ნიკოლო მაკიაველი, პოლიტიკური მოაზროვნე, ისტორიკოსი, სამხედრო თეორეტიკოსი, დიპლომატი, ფილოსოფოსი, მწერალი და ჰუმანისტი
• მედიჩები, ბანკირების პოლიტიკური დინასტია
• ფლორენს ნაიტინგეილი, სოციალური რეფორმატორი და სტატისტიკოსი
• რაფაელი, ხელოვანი მხატვარი და არქიტექტორი
• ევანჯელისტა ტორიჩელი, მათემატიკოსი და ფიზიკოსი
• ჯორჯო ვაზარი, მხატვარი, მწერალი, ისტორიკოსი და არქიტექტორი
• ამერიგო ვესპუჩი, ვაჭარი, მკვლევარი და კარტოგრაფი
• ლეონარდო და ვინჩი, არქიტექტორი, მათემატიკოსი, მუსიკოსი, გამომგონებელი, ინჟინერი, ანატომი, ბოტანიკოსი, მოქანდაკე, ბუნებისმეტყველი, გეოლოგი, მწერალი, კარტოგრაფი და მხატვარი
• ლიზა დელ ჯოკონდო, ფლორენციელი ქალბატონი რომელიც გამოსახულია ლეონარდო და ვინჩის სურათზე მონა ლიზა

ლიტერატურა

• Brucker, Gene A. (1983). Renaissance Florence. 
• Brucker, Gene A. (1971). The Society of Renaissance Florence: A Documentary Study. 
• Chamberlin, Russell (22 May 2008). Travellers Florence & Tuscany, 3rd: Guides to Destinations Worldwide. Thomas Cook Publishing. ISBN 978-1-84157-844-6. ციტირების თარიღი: 11 March 2010. 

რესურსები ინტერნეტში

• Florence Art Museums
• The High Renaissance in Florence – Video
• UNESCO video

სქოლიო

1. Bilancio demografico anno 2015 e popolazione residente al 31 dicembre; Comune: Firenze. იტალიის სტატისტიკის ეროვნული ინსტიტუტი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-02-13. ციტირების თარიღი: 2018-09-11.
2. ↑ Gemellaggi, Patti di amicizia e di fratellanza Italian. Comune di Firenze. ციტირების თარიღი: 28 August 2015.
3. Bethlehem Municipality. www.bethlehem-city.org. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 24 July 2010. ციტირების თარიღი: 10 October 2009.
4. Dresden – Partner Cities. Landeshauptstadt Dresden. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 16 October 2008. ციტირების თარიღი: 29 December 2008.
5. Twin and Partner Cities. City of Edinburgh Council. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 14 June 2012. ციტირების თარიღი: 16 January 2009.
6. Sister Cities of Kyoto City. City of Kyoto. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 21 January 2014. ციტირების თარიღი: 21 January 2014.
7. Florence, Italy. Ivc.org. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 September 2012. ციტირების თარიღი: 26 June 2009.
8. Twin cities of Riga. რიგის საკრებულო. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 December 2008. ციტირების თარიღი: 27 July 2009.
9. Twinning Cities: International Relations (NB Florence is listed as 'Firenze') (PDF). Municipality of Tirana. www.tirana.gov.al. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 10 October 2011. ციტირების თარიღი: 23 June 2009.