ვარდისუბანი (დმანისის მუნიციპალიტეტი)

სოფელი
ვარდისუბანი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	ქვემო ქართლიქვემო ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	დმანისი
თემი	დიდი დმანისი
კოორდინატები	41°21′00″ ჩ. გ. 44°21′00″ ა. გ.
მოსახლეობა	349 (2014)[1]
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 98 %
სასაათო სარტყელი	UTC+04:00
სატელეფონო კოდი	(360)[2]
საფოსტო ინდექსი	1706[3]
საქართველო ქვემო ქართლის მხარე დმანისის მუნიციპალიტეტი

ვარდისუბანი^[4][5] — სოფელი საქართველოში (ქვემო ქართლის მხარე), დმანისის მუნიციპალიტეტში (დიდი დმანისის ადმინისტრაციული ერთეული).

მდებარეობს დმანისის პლატოზე, მდინარე მაშავერის მარცხენა ნაპირას. ზღვის დონიდან 840 მეტრზე, დმანისიდან დაშორებულია 15 კილომეტრით.

ისტორია

ქვემო ქართლში ამ სახელწოდების რამდენიმე სოფელი იყო, რაც ვარდების სიმრავლეს, ვარდნარს აღნიშნავდა. ქართლის მეფემ სიმონმა 1588 წელს დმანისის ღვთისმშობელს სხვა სოფლებთან ერთად შესწირა ვარდისუბანი და დმანისის ხეობის დამღის (საბაჟოს გადასახადი) ნახევარი. საყაფლანიშვილოს შემოსავლის დავთარში ვარდისუბნის ზვარს 1619 წელს შეწერილი ჰქონდა 28 საპალნე ღვინო. 1721 აღწერით სოფელში ითვლებოდა ერთი მებატონე (ყაფლანიშვილი), 8 მემამულე აზნაური (ავთანდილიშვილები), 8 გამომღები და 10 ბოგანო ყმა. ვარდისუბნის სიახლოვეს აღმოჩენილია ადრინდელი ფეოდალური ხანის (IV–VIII სს.) სამაროვანი. იქაური ქვასამარხების მჭიდრო განლაგება მოზრდილი დასახლების არსებობაზე უნდა მიუთითებდეს.

სოფელში ერთი დარბაზული მცირე ეკლესიაა, რომელიც გვიანდელ საუკუნეებში საფუძვლიანად არის გადაკეთებული. აღმოსავლეთის და დასავლეთის კედლებში ჩასმული წნულჩუქურთმიანი და ჯვრიანი ქვები კი განვითარებულ შუა საუკუნეებს (XII–XIII სს.) განეკუთვნება. ეკლესიის ირგვლივ სასაფლაოა ძველი და ახალი საფლავის ლოდებით.

ვარდისუბნის მახლობლად, ზედ ციცაბო ფერდის პირას, რომელიც მდ. მაშავერის ღრმა ხეობისკენ ჩადის, არის გეგმით მრგვალი ეკლესიის ნანგრევები. აქ აღმოჩენილი კერამიკული მასალა მიეკუთვნება V-VII საუკუნეებს.^[6][7]

სოფლის სახელწოდება „ვარდისუბანი“ დაფიქსირებულია 1898 წლის რუსეთის ერთვერსიან რუკაზე „Вардисъ-убани“ სახით.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 349 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა
2002	403[8]
2014	349

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თბ., 1979. — გვ. 300.

• ბერძენიშვილი დ., ვარდისუბანი // ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, თბ., 2014. — გვ. 170.
• ლორთქიფანიძე ი., „ქვემო ქართლი XVIII ს. პირველ მეოთხედში“, ნაწ. 1–2, თბ., 1935;
• „ქართულ-სპარსული ისტორიული საბუთები“, ვ. ფუთურიძის გამოც., თბ., 1955;
• „ქრონიკები და სხვა მასალა საქართველოს ისტორიისა და მწერლობისა“, თ. ჟორდანიას გამოც., წგ. 2, ტფ., 1897, წგ. 3, თბ., 1967.

• „ბოლქვაძე გ., „ადრეული შუა საუკუნეების სამაროვანი დმანისის რაიონიდან““, // ჟურ. ძეგლის მეგობარი, №. 66 თბილისი: საბჭოთა საქართველო, 1984 წელი. — გვ. 37-41

სქოლიო

1. http://census.ge/en/home
2. http://silknet.com/?module=popup_content&language=ge&product_id=8&type_id=20&attr=city_indexes
3. http://www.gpost.ge
4. საქართველოს სსრ გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 1987. — გვ. 28.
5. საქართველოს გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 2009. — გვ. 42.
6. ჩაჩხუნაშვილი, ც. 1992. „ვარდისუბნის მრგვალი ეკლესია“, ძეგლის მეგობარი, 1: 69-74.
7. Atac, N. & Koch, G. 2023. Die Kirche in Wardisubani/Georgien – eine Kopie der AnastasisRotunde in Jerusalem. Mitteilungen zur christlichen Archäologie, 29: 9-33.
8. საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-09-19. ციტირების თარიღი: 2012-07-05.