Ուիլյամ Շարփ

Ուիլյամ Շարփ անգլ.՝ William Sharpe
Ծնվել է	հունիսի 16, 1934(1934-06-16)[1][2] (90 տարեկան) Բոստոն, ԱՄՆ կամ Քեմբրիջ, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	տնտեսագետ և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Ուիլյամ Շարպ ընկերություն Ստենֆորդի համալսարան Կալիֆորնիայի համալսարան Վաշինգտոնի համալսարան (1961–1968)
Անդամակցություն	Phi Beta Kappa
Ալմա մատեր	Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարան և Riverside Polytechnic High School?
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն[3]
Գիտական ղեկավար	Արմեն Ալբերտ Ալչյան Գարի Մարկովից
Եղել է գիտական ղեկավար	Հովարդ Սոսին
Պարգևներ	Նոբելյան մրցանակ տնտեսագիտության բնագավառում (1990)
William Forsyth Sharpe Վիքիպահեստում

Ուիլյամ Ֆորսայթ Շարփ (անգլ.՝ William Forsyth Sharpe, հունիսի 16, 1934(1934-06-16)^[1][2], Բոստոն, ԱՄՆ և Քեմբրիջ, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ), ամերիկացի ականավոր տնտեսագետ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր՝ ֆինանսական էկոնոմիկայի տեսության վերաբերյալ աշխատությունների համար^[4] (1990)։ Եղել է CAPM-ի՝ ակտիվների գնագոյացման մոդելի ստեղծողներից մեկը։ Հեղինակել է նաև այսպես կոչված՝ Շարփի գործակիցը՝ ներդրումային պորտֆելի (ակտիվների) արդյունավետության ցուցիչը։ Ծանրակշիռ ավանդ է ներդրել օպցիոնների գնահատման երկանդամ (բինոմիալ) մոդելի, ակտիվների բաշխումն օպտիմալացնելու նպատակով աստիճանավորման մեթոդի մշակման գործում։

Կենսագրություն

Ուիլյամ Շարփը^[5] ծնվել է 1934 թվականի հունիսի 16-ին Բոստոնում (Մասաչուսեթս նահանգ)։ 1951 թվականին ավարտել է կալիֆոռնիական Ռիվերսայդ քաղաքի միջնակարգ պոլիտեխնիկական դպրոցը^[6], ընդունվել Բերքլիի Կալիֆոռնիական համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ^[7], որոշ ժամանակ անց տեղափոխվել Լոս Անջելեսի Կալիֆոռնիական համալսարան՝ «բիզնեսի կառավարում» մասնագիտության գծով ուսումը շարունակելու նպատակով, բայց այդտեղ էլ երկար չի մնացել և վերջնականապես տեղափոխվել է տնտեսագիտական ֆակուլտետ։ Համալսարանում սովորելու ժամանակ նրա վրա մեծ ազդեցություն են գործել տնտեսագիտության պրոֆեսոր Արմեն Ալբերտ Ալչյանը և ֆինանսների պրոֆեսոր Ֆրեդ Ուեստոնը, որոնց միջոցով Շարփն առաջին անգամ ծանոթացել է Մարկովիցի պորտֆելային տեսությանը։

1961 թվականին նա սկսել է դասավանդել Վաշինգտոնյան համալսարանում, միաժամանակ ուսումնասիրություններ ու ընդհարացումներ կատարել իր գիտական ատենախոսության համար, որը նվիրված էր ակտիվների գների հավասարակշռման տեսությանը, և որով նա սկիզբ է դրել ակտիվների գնագոյացման CAPM մոդելի ստեղծմանը։ Այդ թեմայով գրած հոդվածը Շարփը 1962 թվականին ուղարկել է «The Journal of Finance» ամսագրին, բայց ճակատագրի հեգնանքով՝ հոդվածը^[8], որը հետագայում դարձել է ֆինանսական տնտեսագիտության հիմքերից մեկը, սկզբնապես համարել են ոչ տեղին և մերժել են տպագրել։ Երկու տարի անց, երբ ամսագրի խմբագրակազմը փոխվել էր, հոդվածը լույս է ընծայվել^[9]։

1970 թվականից Շարփն սկսել է դասավանդել Սթենֆորդի համալսարանում, միաժամանակ շարունակել է իր գիտահետազոտական աշխատանքները ներդրումների, պորտֆելի բաշխման, կենսաթոշակային հիմնադրամների վերաբերյալ։ Բացի այդ, անմիջականորեն մասնակցել է ներդրումային գործընթացներին՝ խորհրդատվություն առաջարկելով Merrill Lynch և Wells Fargo ընկերությունների համար, այդ կերպ հնարավորություն ունենալով գործնականում կիրառելու ֆինանսական տեսության վրա հիմնված «դեղատոմսերը»։ 1986 թվականին նա Frank Russell ընկերության համագործակցությամբ հիմնել է Sharpe-Russell Research ընկերությունը, որը մասնագիտացել էր ակտիվների բաշխման հարցերով հետազոտական ու խորհրդատվական ծառայություններ մատուցելու գործում։

Շարփը եղել է Ամերիկյան ֆինանսական ընկերակցության նախագահ։ 1989 թվականին նա թողել է դասախոսական աշխատանքը՝ պահպանելով Ստենֆորդի համալսարանի ֆինանսների պատվավոր պրոֆեսորի կոչումը, և կենտրոնացել է իր խորհրդատվական ֆիրմայի գործերը վարելու վրա։ 1996 թվականին հիմնել է Financial Engines (FNGN) ընկերությունը։

Անվանի տնտեսագետը 2009 թվականից հանդես է եկել որպես «ակտիվների ադապտիվ (հարմարեցված) բաշխման» կողմնակից ու ջատագով (ըստ այդմ՝ ամեն միջոց գործի է դրվում ակտիվների բաշխման համար շուկայական ամենաարդիական միտումերը կիրառելու և այդպիսով եկամտաբերությունն առավելագույնի, գների փոփոխությունների ազդեցությունը նվազագույնի հասցնելու նպատակով)^[10][11]։

Աշխատություններ

• Economics of Computers (1969)
• Portfolio Theory and Capital Markets (1970)
• Investments (Գորդոն Ալեքսանդերի, Ջեֆրի Բեյլիի հետ համատեղ (1999)

Ծանոթագրություններ

1. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
2. Munzinger Personen (գերմ.)
3. Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
4. «Winners of the Nobel Prize for Economics». Encyclopædia Britannica. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 13-ին.(անգլ.)
5. «William F. Sharpe, "Autobiography", in The Nobel Prizes 1990».
6. «Durian, Hal (July 9, 2011). "Poly Highs Class of 1951 Left its Mark". The Press-Enterprise. Retrieved February 9, 2013». Արխիվացված է օրիգինալից September 15, 2017-ին. Վերցված է June 29, 2021-ին.
7. «Автобиография на Нобелевском сайте».
8. Sharpe (1964) in Selected publications.
9. Gans, Joshua S.; Shepherd, George B. (1994). "How are the mighty fallen: Rejected classic articles by leading economists". Journal of Economic Perspectives. 8 (1): 165–79. doi:10.1257/jep.8.1.165..
10. Research by Professor William F. Sharpe ftse.com website 2011 (includes video interview). Архивировано из первоисточника 16 Հունիսի 2017.
11. Sharpe, William F. "Adaptive asset allocation policies." Financial Analysts Journal 66.3 (2010): 45-59..

Արտաքին հղումներ

• Ինքնակենսագրությունը Նոբելյան մրցանակի կայքում
• Շարփի անձնական կայքէջը
• IDEAS/RePEc
• «William F. Sharpe (1934– )». The Concise Encyclopedia of Economics. Library of Economics and Liberty (2nd ed.). Liberty Fund. 2008.
• «William F. Sharpe». JSTOR.
• Կաղապար:Nobelprize including the Prize Lecture December 7, 1990 Capital Asset Prices with and without Negative Holding

Պարգևներ
Նախորդող: Trygve Haavelmo	Laureate of the Nobel Memorial Prize in Economics 1990 Պաշտոնավարել են նաև՝ Harry M. Markowitz, Merton H. Miller	Հաջորդող: Ronald H. Coase

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուիլյամ Շարփ» հոդվածին։