Siracusa (/ˈsɪrəˌkjuːs,-ˌkjuːz/; italiano: Siracusa, siciliano: Sarausa/Seragusa; latín: Syrācūsae, grego antigo: Συράκουσαι, Syrakousai, grego medieval: Συρακοῦσαι) é unha cidade histórica na illa de Sicilia, é a capital da provincia italiana de Siracusa. A cidade é notable pola súa rica cultura grega, o anfiteatro, a arquitectura e como lugar de nacemento e morte do preeminente matemático, físico e enxeñeiroArquímedes.[1] Esta cidade de 2.700 anos de antigúidade desempeñou un papel fundamental nos tempos antigos, cando foi unha das grandes potencias do mundo Mediterráneo. Siracusa está situada no canto sueste da illa de Sicilia, ao lado do Golfo de Siracusa xunto ao Mar Xónico.
O centro histórico da cidade está desde o ano 2005 na lista da UNESCO de Patrimonio da Humanidade xunto coa Necrópole de Pantalica. Na zona central, a propia cidade ten unha poboación de 121.318 habitantes (31-08-2018), sendo a cuarta cidade en número de habitantes de Sicilia. As festas locais celébranse o 13 de decembro en honor a Santa Lucía.
Período grego
O cerco de Siracusa nun gravado do século XVII
Siracusa e arredores habitouse desde tempos antigos, como mostran os achadegos nas aldeas de Stentinello, Ognina, Plemmirio, Matrensa, Cozzo Pantano e Thapsos que xa tiñan unha relación coa Grecia micénica .
Siracusa fundouse no 734 ou 733 a.C. por colonos gregos de Corinto e Tenea, liderados polo oecist (colonizador) Archias. Existen moitas variantes documentadas do nome da cidade, incluíndo ΣυράκουσαιSyrakousai, ΣυράκοσαιSyrakosai e ΣυρακώSyrakō.[3] Unha posible orixe do nome da cidade foi dado por Vibius Sequester citando[4] primeiro Stephanus Byzantius[3][5] houbo un pantano en Siracusa pantano (λίμνη) chamado 'Syrako' e en segundo lugar Marciano de Periegesis onde Archias deu á cidade o nome dun pantano próximo, polo tanto, se obten Syrako (e polo tanto Syrakousai e outras variantes) para o nome de Siracusa, un nome tamén testemuñado por Epicharmus.[3][6] O asentamento de Siracusa foi un evento planificado, como un punto forte central, o aristócrata Arkhias, expuxo como se dividirían os bens para os colonos, así como os planos de como debían organizarse as rúas do asentamento e como debían ser de amplas.[7] O núcleo da antiga cidade era a pequena illa de Ortigia. Os colonos atoparon terra fértil e as tribos nativas estaban razoablemente ben dispostas á súa presenza. A cidade creceu e prosperou, e durante algún tempo mantívose como a cidade grega máis poderosa de todo o Mediterráneo. Fundáronse colonias en Akrai (664 a.C), Kasmenai (643 a.C.), Akrillai (século 7º a.C.), Helorus (século 7º a.C.) e Kamarina (598 a.C.).
Os descendentes dos primeiros colonos, chamados Gamoroi, mantiveron o poder ata que foron expulsados polos Killichiroi, a clase baixa da cidade. Os primeiros, con todo, volveu ao poder no 485 a.C., grazas á axuda de Gelón, gobernante de Gela. O propio Gelón converteuse no déspota da cidade e trasladou a moitos habitantes de Gela, Kamarina e Megara a Siracusa, construíndo os novos barrios de Tiche e Neapolis fóra das murallas. O seu programa de novas construcións incluíu un novo teatro, deseñado por Damocopos, que deu á cidade unha vida cultural florecente: Este, á súa vez, atraeu personalidades como Ésquilo, Ario de Metimna e Eumelos de Corinto. O amplo poder de Siracusa fixo inevitable o enfrontamento contra os cartaxineses, que gobernaban o oeste de Sicilia. Na Batalla de Hímera, Gelón, que aliárase con Theron de Agrigento, derrotou á forza africana liderada por Hamilcar. Un templo dedicado a Atenea (no lugar da actual catedral) erixíuse na cidade para conmemorar o evento.
Siracusa creceu considerablemente durante este tempo. As súas murallas protexían 120 hectáreas no século V, pero xa no ano 470 a.C os habitantes comezaron a construír fóra das murallas. A poboación completa do seu territorio era aproximadamente de 250.000 habitantes no ano 415 a.C., e o tamaño da poboación da cidade era probablemente similar a Atenas.
Gelón foi sucedido polo seu irmán Hierón I de Siracusa, Hierón, quen loitou contra os Etruscos na batalla de Cumas no 474 a.C. O seu goberno foi eloxiado por poetas como Simónides de Ceos, Baquílides e Píndaro, que visitaron a súa corte. Trasíbulo de Siracusa (467 a.C.) introduciu un réxime democrático.[8] A cidade continuou a expandirse en Sicilia, loitando contra os sículos rebeldes e no mar Tirreno, facendo expedicións ata Córsega e Elba. A finais do século V a.C., Siracusa atopouse en guerra con Atenas, que buscou máis recursos para loitar na Guerra do Peloponeso. Os siracusanos obriveron axuda dun xeneral de Esparta, o inimigo de Atenas na guerra, para derrotar aos atenienses, destruír os seus barcos e deixalos morrer de fame na illa (véxase a Expedición a Sicilia). No 401 a.C., Siracusa contribuíu cunha forza de 300 hoplitas e un xeneral para a Expedición dos Dez Mil de Ciro o Novo.[9]
Entón, a comezos do século IV a.C., o tirano Dionisio o Vello estaba de novo en guerra contraa antiga Cartago e, aínda que perdeu Gela e Camarina, mantivo o poder no resto de Sicilia. Despois do final do conflito, Dionisio construíu unha gran fortaleza en Ortigia e murallas de 22 km. de longo ao redor de toda Siracusa. Outro período de expansión viu a destrución de Naxos, Catania e Lentini, entón Siracusa entrou de novo en guerra contra Cartago (397 a.C.). Despois de varios cambios de fortuna, os cartaxineses lograron asediar a propia Siracusa, pero foron finalmente vencidos pola peste. Un tratado no 392 a.C. permitiu a Siracusa ampliar aínda máis as súas posesións, fundando as cidades de Adrano, Tindari, Taormina, conquistando Reggio de Calabria no continente. No Adriático, para facilitar o comercio, Dionisio o Vello fundou Ancona, Adria e a illa de Vis. Ademais dos seus actos de batalla, Dionisio era famoso como mecenas da arte, Platón visitou Siracusa varias veces.
O seu sucesor foi Dionisio o novo, que foi expulsado por Dion no 356 a.C. Pero despótico goberno deste último levou á súa vez a súa expulsión, Dionisio recuperou o seu trono no 347 a.C. Dionisio foi asediado en Siracusa polo xeneral siracusano Hicetas no 344 a.C. O ano seguinte o corintio Timoleón instalou un réxime democrático na cidade despois de desterrar a Dionisio e derrotar a Hicetas. A longa serie de loitas internas debilitou o poder de Siracusa na illa, e Timoleon intentou remediar isto, derrotando aos cartaxineses na Batalla do Crimiso (339 a. C.).
Logo da morte de Timoleón, a loita entre os partidos da cidade reiniciouse e terminou co ascenso doutro tirano, Agátocles, que tomou o poder cun golpe no 317 a.C. Retomou a guerra contra Cartago, con fortuna alterna. Foi sitiado en Siracusa polos cartaxineses no 311 a.C., pero escapou da cidade cunha pequena frota. Logrou un éxito moral, levando a guerra ao territorio africano dos cartaxineses, causando grandes perdas ao inimigo. Os defensores de Siracusa destruíron o exército cartaxinés que os asediaba. Con todo, Agátocles tamén foi derrotado en África. A guerra terminou con outro tratado de paz que non impediu aos cartaxineses interferir na política de Siracusa logo da morte de Agátocles (289 a.C.). Eles asediaron Siracusa por cuarta e última vez no 278 a.C. Retiráronse á chegada do rei Pirro de Epiro, a quen Siracusa pedira axuda. Despois dun breve período baixo o dominio de Epiro, Hierón II tomou o poder no 275 a.C.
Hierón inaugurou un período de 50 anos de paz e prosperidade, no que Siracusa converteuse nunha das capitais máis famosas da antigüidade. Emitiu a chamada Lex Hieronica, que máis tarde adoptaron os romanos para a súa administración de Sicilia, tamén ampliou o teatro e construíu un novo inmenso altar, a Ara de Hierón. Baixo o seu goberno viviu o máis famoso siracusano, o matemático e filósofoArquímedes. Entre os seus moitos inventos atopáronse varios atiluxios militares, incluíndo a garra de Arquímedes, usada máis tarde para resistir o asedio romano de 214 a.C.–212 a.C. Entre as figuras literarias figuraban Teócrito e outros.
O sucesor de Hierón, o Xerónimo o novo (gobernou desde 215 a.C.), rompeu a alianza cos romanos logo da súa derrota na Batalla de Cannas e aceptou o apoio de Cartago. Os romanos, liderados polo cónsul Marco Claudius Marcellus, sitiaron a cidade no 214 a.C. A cidade aguantou tres anos, pero caeu no 212 a.C. Os logros dos siracusanos repelendo o cerco romano fíxoos demasiado confiados. No 212 a.C., os romanos recibiron información de que os habitantes da cidade debían participar no festival anual á súa deusa Artemisa. Un pequeno grupo de soldados romanos achegouse á cidade ao abeiro da noite e conseguiu escalar as murallas para entrar na cidade exterior e con reforzos pronto tomou o control, matando a Arquímedes no proceso, pero a fortaleza principal mantívose firme. Despois dun cerco de oito meses e con conversas en curso, crese que un capitán ibéro chamado Moeriscus deixou que os romanos se acercaran ás Fontes de Arethusa. Logo dun sinal acordado, durante un ataque de distración, abriu a porta. Tras poñer gardas nas casas dos pro-romanos, Marcelo entregou Siracusa ao saqueo.
Principais lugares de interese
Patrimonio Mundial
Teatro grego en Neapolis.
«Siracusa e a necrópole rochosa de Pantalica» foron declaradas Patrimonio da Humanidade pola Unesco no ano 2005. Destes dous sitios, a parte correspondente a Siracusa está dividida en dous activos. Por unha banda, co código Unesco 1200-003, a illa de Ortigia, berce da antiga cidade fundada polos Corintios. Pola súa banda, o código 1200-002 agrupa aos outros catro distritos da cidade vella (Epípolas, Acradina, Tiche e Neápolis) e outros bens, esencialmente relacionados coas antigas fortificacións, como muros, portas e o castelo de Euríalo, construído a 9 km da cidade por Diosinio I e que foi unha das principais fortalezas da antigüidade.
O código UNESCO 1200-001 corresponde á necrópole de Pantalica, que está ao noroeste destas outras dúas zonas.
Construcións da Antigüidade
A Neápolis está definida historicamente como un "barrio novo" da antiga polis grega. Neste barrio atópase o Parque Arqueolóxico de Neapolis, que inclúe os seguintes monumentos:
O teatro grego, cuxa cávea é unha das máis grandes construídas polos antigos gregos: ten 67 filas divididas en 9 seccións con 8 corredores. Só quedan vestixios da escena e da orchestra. O edificio (aínda usado hoxe) foi modificado polos romanos, que o adaptaron ao seu estilo de espectáculos, incluíndo tamén xogos de circo.
Cerca do teatro están as latomías, canteiras de pedra usadas como prisión nos tempos antigos. Entre as máis notables, a gruta coñecida como Orecchio di Dionisio, a orella de Dioniso, na "Latomia do Paradiso".
O anfiteatro romano, da época imperial. Está parcialmente escavado na rocha. No centro da zona hai un espazo rectangular que serviu para a maquinaria escénica.
Ara di Ierone (altar de Hierón)
Arco Augusteo (Arco de Augusto)
Na necrópole, Groticelli atópase a chamada "Tumba de Arquímedes", decorada con dúas columnas dóricas, e en realidade unha tumba romana.
Na illa de Ortigia hai outros restos da antigüidade clásica en Siracusa, como por exemplo:
a Fonte de Aretusa. Segundo unha lenda, a náiade Aretusa, que era perseguida por Alfeo, refuxiouse nese lugar.
O Templo de Apolo, convertido en igrexa na época bizantina e en mesquita baixo o goberno árabe.
O Templo de Zeus Olímpico, a uns 3 km da cidade, construído no século século VI a.C.
↑Vibius Sequester. "Tyraca". De Fluminibus Fontibus Lacubus Nemoribus Paludibus Montibus Gentibus quorum apud poeta mentio fit. apud Amandum König. p. 287.
.svg&lang=gl)
