Década de 1980

Segundo milenio

Século XX

1970   1980   1990

1980  · 1981  · 1982  · 1983  · 1984 1985  · 1986  · 1987  · 1988  · 1989

A década de 1980 foi o período de tempo que transcorreu de 1 de xaneiro de 1980 ata 31 de decembro de 1989.

No mundo, foi unha época en que se atoparon grandes mudanzas en varios aspectos do cotián, na saúde, nas ciencias e na economía. No escenario económico, ocorreu unha exuberancia significativa, decorrente da circulación de riquezas ocorrida coa migración dalgunhas industrias para pequenos países asiáticos.

1980

Artigo principal: 1980.

• Manifestacións masivas en Galicia contra o Estatuto do aldraxe imposto pola UCD de Madrid recortando o autogoberno do Estatuto dos dezaseis.
• 21 de decembro referendo que refrenda o Estatuto de Autonomía de Galicia cunha baixa participación do corpo electoral.

Arte e cultura

• 3 de maio, constitución da Asociación de Escritores en Lingua Galega en Santiago de Compostela.
• Cara a Times Square, novela en galego de Camilo Gonsar.

1981

Artigo principal: 1981.

• 1 de xaneiro, Grecia ingresa na CE, converténdose no décimo membro desta organización.
• 2 de xaneiro, Peter Sutcliffe, o Destripador de Yorkshire, é arrestado.
• 21 de febreiro - Lanzamento do observatorio espacial Hinotori.
• 23 de febreiro, intento marrado de golpe de estado do tenente coronel Tejero en España, máis coñecido como o 23-F.
• 28 de abril publícase a Lei Orgánica 1/1981, do 6 de abril pola que se aproba o Estatuto de Autonomía para Galicia
• 1 de maio, morre a primeira vítima da intoxicación por aceite de colza desnaturalizado, a intoxicación alimentaria máis grave de tódolos tempos, con máis de 20 000 afectados.
• 16 de xullo - Mahathir bin Mohamad convértese en primeiro ministro de Malaisia.
• 1 de novembro - Proclámase a independencia de Antiga e Barbuda.

1982

Artigo principal: 1982.

• 1 de xaneiro, Javier Pérez de Cuéllar asume o cargo de secretario xeral das Nacións Unidas.
• 4 de xaneiro, o periódico coruñés La Voz de Galicia cumpre cen anos.
• 11 de xaneiro, promulgación do Estatuto de Autonomía de Cantabria e de Asturias.
• 14 de marzo, en California (Estados Unidos), Metallica da o seu primeiro concerto.
• 14 de abril, nace La Voz de la Escuela, suplemento escolar semanal de La Voz de Galicia.
• 30 de maio, España convértese en membro número dezaseis da Organización do Atlántico Norte OTAN.
• 10 de agosto, aprobado o estatuto de autonomía das Illas Canarias.

1983

Artigo principal: 1983.

• 1 de xaneiro - Historia de Internet: ARPANET deixa o protocolo NPC e adopta o TCP/IP.
• 4 de xaneiro, Vaga de atentados contra as posicións soviéticas en Cabul. 30 oficiais afgáns asasinados polos seus propios soldados.
• 22 de xaneiro - No hospital de Bellvitge de Barcelona realízase o primeiro trasplante de fígado de España.
• 23 de xaneiro
  • Emítese por primeira vez a serie de televisión The A Team.
  • O tenista sueco Björn Borg, pentacampeón de Wimbledon, explica as razóns da súa retirada da alta competición.
• 24 de xaneiro - O tenista estadounidense John McEnroe vence ó checo Ivan Lendl e proclámase campión do (Tennis Masters Cup) de Nova York.
• 25 de xaneiro
  • Xoán Paulo II promulga o novo Código de Dereito Canónico.
  • Deteñen ó nazi Klaus Barbie, o "Carniceiro de Lión", en Bolivia.
• 2 de febreiro - Retómanse en Xenebra as negociacións soviético-estadounidenses START, referidas á redución do armamento estratéxico
• 3 de febreiro - O Papa Xoán Paulo II presenta o novo Código de dereito canónico.
• 6 de febreiro - Trasládase a Klaus Barbie ao forte de Montcluc (Francia), para ser xulgado como autor dos crimes cometidos por forzas alemás baixo o seu mando na segunda guerra mundial.
• 7 de febreiro:
  • Realízase o primeiro transplante de páncreas en España.
  • Irán leva a cabo unha grande ofensiva contra Iraq.
  • Ábrense as portas do remodelado "Palacio de El Pardo" (Madrid), destinado no futuro á residencia de Xefes de Estado estranxeiros en visita a España.
• 13 de febreiro - Morren sesenta e catro xoves italianos no incendio dun cine en Turín.
• 14 de febreiro - Ariel Sharon dimite como Ministro de Defensa de Israel, acusado de instiga-la matanza nos campos de palestinos de Sabra e Chatila (Beirut).
• 16 de febreiro
  • A poboación de Sagunto (Valencia) inicia unha folga xeral na defensa da continuidade dos Altos Fornos do Mediterráneo.
  • Detidos en España os presuntos implicados na matanza de Boloña, que tivo lugar o 2 de agosto de 1980.
• 18 de febreiro
  • Matanza de Wah Mee: Morren 13 persoas tiroteadas en Seattle, Estados Unidos.
  • A dimisión de Landelino Lavilla como presidente de UCD prevese como indicio da fin dese partido.
  • "Venres Negro" en Venezuela: Logo dun século de estabilidade económica, o Banco Central anuncia a desvalorización do bolívar venezolano, dando comezo a unha prolongada crise económica no país petroleiro.
• 20 de febreiro
  • Sanguentos disturbios nas eleccións celebradas no estado federado de Assam (India).
  • Lanzamento do observatorio espacial xaponés Tenma.
• 22 de febreiro
  • Finaliza en Alxer a reunión do Consello Nacional Palestino, coa reelección de Iaser Arafat como presidente da OLP.
  • José María Ruiz-Mateos declara nunha rolda de prensa que "Rumasa non precisa diñeiro do estado para subsistir".
• 23 de febreiro - Nacionalización de Rumasa por parte do goberno español de Felipe González.
• 24 de febreiro - O Goberno español aproba o proxecto de incompatibilidades para os altos cargos.
• 25 de febreiro - Apróbanse en España os Estatutos de Autonomía de Baleares,^[1] Castela e León^[2], Estremadura^[3] e Madrid.^[4]
• 28 de febreiro - Lánzase por primeira vez ao mercado o CD.
• 7 de marzo - Comézase a transmitir, en Estados Unidos a canle TNN, logo renomeada Spike TV.
• 8 de marzo - O presidente estadounidense Ronald Reagan chama á Unión Soviética "imperio do mal".
• 9 de marzo - A Canle 8 de Televisa cambia a súa orientación ao converterse en canle cultural. 2 anos máis tarde cambia a súa frecuencia á Canle 9.
• 22 de marzo - Nomeado presidente de Israel o laborista Haim Herzog.
• 23 de marzo - Ronald Reagan anuncia o Sistema Estratéxico de Defensa, coñecido como Guerra das Galaxias (Pola película Star Wars).
• 31 de marzo - Colombia - Un terremoto destrúe a cidade de Popayán.
• 18 de abril
  • Bombardeo da embaixada estadounidense en Beirut , (Líbano).
  • Comeza a transmisión de Disney Channel en Estados Unidos.
• 23 de abril- Si La Vie Est Cadeau, de Corinne Hermès, gaña por Luxemburgo a XXVIII Edición de Eurovisión celebrada en Múnic.
• 6 de maio - A revista alemá Stern publica os Diarios de Hitler. Máis tarde descubrirase que son falsificacións.
• 8 de maio - Eleccións municipais en España (2ª lexislatura).
• 9 de maio - O papa Xoán Paulo II retira a condena a Galileo Galilei.
• 25 de maio - Estrea do filme O regreso do Jedi nos Estados Unidos.
• 30 de maio - Fundación do Parlamento das Canarias
• 9 de xuño - Vitoria esmagadora do partido conservador de Margaret Thatcher nas eleccións británicas.
• 24 de xuño - Suicidio na Habana do expresidente cubano Osvaldo Dorticós
• 18 de agosto - O furacán Alicia golpea a costa de Texas, causando a morte de 22 persoas e cuantiosos danos materiais.
• 26 de agosto - Inundacións en Euskadi, Navarra e Burgos, causando 39 falecidos.
• 30 de agosto - Asasinato do intendente de Santiago de Chile, xeneral (R) Carol Urzúa, xunto cos seus dous escoltas. O atentado na súa contra reivindicouno o Movemento de Esquerda Revolucionaria.
• 1 de setembro - Cazas soviéticos derriban por erro a un avión comercial surcoreano con 269 pasaxeiros. (Ver Voo 007 de Korean Air)
• 10 de setembro - Inicio de emisións de "Televisió de Catalunya" (TV3)
• 23 de setembro - Na Arxentina, un operario comete un erro durante a reconfiguración dun panel de combustible, causando un accidente de criticidade, nun reactor experimental.
• 27 de setembro - Richard Stallman anuncia o desernrrolo do sistema operativo GNU.
• 3 de outubro - Xapón: entra en erupción o monte Oyama, destrúe 400 casas, incendia zona boscosa e unha lagoa.
• 5 de outubro - Descobremento do Asteroide 9007 James Bond
• 13 de outubro - O municipio murciano de Los Alcázares independízase dos municipios de San Javier e Torre Pacheco.
• 29 de outubro - Un terremoto en Turquía produce a morte de 1.330 persoas.
• 30 de outubro - Primeiras eleccións democráticas na Arxentina tras sete anos de ditadura militar.
• 15 de novembro - A parte turca de Chipre declárase independente.
• 17 de novembro:
  • Fundación do Exército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN).
  • O Presidente Luis Alberto Monge proclama a Neutralidade Perpetua, activa e non armada de Costa Rica. Que resultaría ser unha máscara política, ante os intereses geopolíticos estadounideses na area, polo ascenso do sandinismo en Nicaragua
• 27 de novembro: - Accidente aéreo en Madrid, dun avión Boeing 747 da aeroliña Avianca, que estaba a cubrir o voo Charles de Gaulle París - El Dorado Bogotá.
• 10 de decembro - Raúl Alfonsín asume a presidencia da Arxentina.
• 17 de decembro:
  • Un incendio nunha discoteca de Madrid causa a morte de 83 persoas.
  • Un coche bomba do IRA mata a 6 persoas e produce 90 feridos en Londres.
• 21 de decembro: - España gaña por 12 goles a 1 a Malta no estadio Benito Villamarín de Sevilla para a clasificación da Eurocopa de 1984.
• 31 de decembro:
  • Brunei obtén a independencia do Reino Unido.
  • Explosión de dúas bombas en Francia. Unha, nun tren de París, mata a 3 persoas e fere a outras 19. A outra, nunha estación de Marsella, mata a 2 e fere a 34.

1984

Artigo principal: 1984.

• 1 de xaneiro: Independencia de Brunei.
• 1 de xaneiro: AT&T é dividida en 24 unidades independentes.
• 2 de xaneiro: Cinco barcos iraníes son atacados e destruídos pola Armada iraquí no Golfo Pérsico.
• 4 de xaneiro: Israel bombardea o Líbano causando máis de 100 mortos e 400 feridos na rexión de Baalbek.
• 5 de xaneiro: Richard Stallman comeza o proxecto GNU.
• 7 de xaneiro: Brunei convértese no sexto membro da Asociación de Nacións do Sueste Asiático (ASEAN).
• 10 de xaneiro: Os Estados Unidos e o Vaticano establecen completas relacións diplomáticas.
• 24 de xaneiro: Ponse á venda o primeiro Apple Macintosh.
• 13 de febreiro: Konstantin Chernenko sucede a Yuri Andropov como secretario xeral do Partido Comunista da URSS.
• 28 de xuño: Polémico e violento traslado a Galiza e enterramento dos restos de Castelao en San Domingos de Bonaval.
• 11 de xullo - Aprobouse a Lei de Creación da Compañía de Radio-Televisión de Galicia.^[5]
• 12 de xullo: Nace Victoria Anna Sánchez Perea, resultado da primeira fecundación in vitro en España, no Instituto Universitario Dexeus de Barcelona^[6].
• 19 de xullo: Data do derradeiro avistamento do barco pesqueiro galego Montrove no caladoiro canario-sahariano. Desapareceron 16 persoas.^[7] A maioría dos tripulantes procedía do concello de Bueu.^[8]
• 16 de agosto: Lanzamento do satélite científico AMPTE.

1985

Artigo principal: 1985.

• Último achegamento do Cometa Halley preto da Terra.
• 11 de marzo: Mikhail Gorbachev é elixido presidente da Unión Soviética.
• 1 de xuño: inaugúrase a Casa das Ciencias, museo interactivo integrado dentro dos Museos Científicos Coruñeses ^[9].
• 12 de xullo: o Consello de Europa outorga a Santiago de Compostela o Premio Europa 1985 polo seu compromiso europeo.
• 24 de xullo: inaugúrase a TVG.
• 25 de xullo: comeza a emitir a TVG.
• 26 de novembro: Rodolfo Neri Vela convértese no primeiro astronauta mexicano.
• 4 de decembro: a UNESCO declara Santiago de Compostela Patrimonio da Humanidade.

1986

Artigo principal: 1986.

• 1 de xaneiro - Ingreso de España e Portugal na CEE.
• 1 de xaneiro - Entrada en vigor do IVE en España.
• 2 de xaneiro - O Goberno italiano autoriza a construción dunha ponte entre Sicilia e a península, a traverso do Estreito de Messina.
• 28 de xaneiro - O transbordador espacial Challenger explota despois de engalar do Centro Espacial Kennedy, Florida, matando os seus 7 tripulantes.
• 12 de marzo - Celébrase unha consulta por Referendo pola permanencia de España na OTAN, obtendo os seguintes resultados: votos a favor 52,49 %, votos en contra 39,87 %, votos en branco 6,53 % e nulos 1,11 % dos votos emitidos.
• 26 de abril: na central nuclear de Chernóbil, Ucraína, prodúcese a maior catástrofe nuclear da historia. Á 01:23 a. m. no reactor número 4 prodúcese unha explosión por mor dunha proba de seguridade, realizada de forma incorrecta sumada á inseguridade dos reactores RBMK, ceibando toneladas de combustíbel nuclear á atmosfera, polo que en días posteriores debeuse evacuar aos habitantes da cidade de Pripyat e os seus arredores. Naquel entón, Ucraína era parte da Unión Soviética.
• 26 de abril: en Suacilandia é coroado rei Mswati III.

1987

Artigo principal: 1987.

• 13 de abril - Portugal e a República Popular da China asinan un acordo para a devolución de Macau en 1999.
• 11 de maio - Primeiro transplante de corazón e pulmón, en Baltimore, Maryland, Estados Unidos.
• 4 de xullo - Unha corte en Lión sentenza ao nazi Klaus Barbie á prisión perpetua.
• 23 de outubro - O Consello de Europa declara Primeiro Itinerario Cultural Europeo ó Camiño de Santiago.
• 5 de decembro - O cargueiro Cason, con 1.100 toneladas de produtos tóxicos, sofre un accidente nas costas de Fisterra.
• 8 de decembro - Conflito Israel-Palestina: comeza a primeira Intifada na Cisxordania e na Franxa de Gaza.
• 20 de decembro - O buque Doña Paz afúndese após chocar contra un petroleiro, ocasionando 4.341 vítimas mortais, facendo desta traxedia a maior catástrofe marítima en tempo de paz.

1988

Artigo principal: 1988.

• Chano Piñeiro inicia a rodaxe da longametraxe galega Sempre Xonxa.
• Acordo entre Irán e Iraq para o intercambio de prisioneiros e a retirada de tropas ás fronteiras existentes antes da guerra nun prazo máximo de 15 días.
• Augusto Pinochet é derrotado no plebiscito celebrado en Chile e perde o poder que ostentaba dende o seu golpe de Estado de 1973.
• Aterraxe do transbordador espacial norteamericano "Discovery" na base aérea de Edwards (deserto de Mojave), culminando con éxito a primeira misión da NASA dende o fatal accidente do Challenger no 1986.
• Fúndase Galiza Nova, organización das mocidades do BNG.
• 29 de febreiro - Un documento nazi implica a Kurt Waldheim, exsecretario xeral das Nacións Unidas, en deportacións durante a segunda guerra mundial.
• 10 de marzo - Presentación pública da Frente Popular Galega.
• 12 de marzo - Aparece Diario de Galicia.
• 17 de marzo - Un Boeing 727 colombiano da compañía Avianca colide co montañas na fronteira coa Venezuela, matando 143 persoas.
• 17 a 20 de marzo - Guerra de Independencia de Eritrea: A Fronte de Libertación Popular da Eritrea derrota o exército etíope e entra na cidade de Afabet.
• 30 de abril - Abertura da Expo'88 en Brisbane, Queensland, Australia.
• 28 de maio - Constitúese en Melide a Asociación de Gaiteiros Galegos. Ocupa a presidencia Ricardo Portela.^[10]
• 20 de agosto - Final da Guerra Irán-Iraq: estimase en 1 millón a soma dos mortos dos dous bandos.

Cabeceira de Diario de Galicia (Vigo), xornal que botou a andar en 1988.

1989

Artigo principal: 1989.

• 1 de xaneiro - Entra en vigor o Protocolo de Montreal, ratificado por 29 países e a CE, para protexer a capa de ozono.
• 1 de xaneiro - Israel deporta 15 palestinos dos territorios ocupados cara ao sur do Líbano acusados de participar na revolta palestina.
• 20 de xaneiro - Toma de posesión de George Herbert Walker Bush como 41º presidente dos Estados Unidos.
• 4 de xuño - República Popular da China, masacre na praza de Tiananmen, en Pequín.
• 9 de novembro - A República Democrática Alemá (RDA) decide a apertura das súas fronteiras a Occidente. Cae o muro de Berlín.
• 25 de novembro - Estréase o filme Sempre Xonxa, fito da cinematografía en galego.
• 17 de decembro - Nas eleccións autonómicas, o Partido Popular de Galicia consegue a maioría absoluta, e o seu candidato Manuel Fraga Iribarne convértese en presidente da Xunta de Galicia, cargo que desempeñaría durante 16 anos.

1. BOE (en castelán).
2. BOE (en castelán).
3. BOE (en castelán).
4. BOE (en castelán).
5. "Texto da creación da CRTVG (PDF)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 19 de outubro de 2010. Consultado o 29 de xuño de 2021. 
6. Oriol Fernández (9 de xullo de 2009). "La primera niña probeta cumple 25 años". ElMundo (en español). Consultado o 29 de xuño de 2021. 
7. Antonio Cendan (7 de octubro de 2010). "La enigmática desaparición del pesquero gallego “Montrove”" (en español). Arquivado dende o orixinal o 21 de maio de 2021. Consultado o 29 de xuño de 2021. 
8. Lola Galán (20 de xaneiro 1985). "La desaparición de un pesquero como todos los demás". ElPais (en español). Consultado o 29 de xullo de 2021. 
9. Calendario 2014 MUNCYT.
10. "25 anos da Asociación de Gaiteiros Galegos". Aturuxo (14). 01/2015.