PROFILBARU.COM

Asociación de Gaiteiros Galegos
Tipo	asociación cultural
Campo de traballo	folclore e música tradicional galega
Área de operación	Galicia
Data de fundación	28 de maio de 1988
Presidente/a	Xoan Manuel Tubío Fernández (2005-) Santiago Caneiro (1993-2015); Xosé Vicente Ferreirós (1989-1993); Ricardo Portela (1988-1989)
Traballos destacados	Aturuxo
País	España
Na rede
	http://gaiteirosgalegos.gal
	[ editar datos en Wikidata ]

A Asociación de Gaiteiros Galegos (AGG) é unha asociación cultural constituída o 28 de maio de 1988 na vila de Melide.^[1] A súa finalidade é o estudo, a conservación, o fomento e a divulgación da música tradicional galega.

Historia

Na década de 1970 organizáronse na vila de Ortigueira unha serie de reunións, entre gaiteiros e artesáns, co fin de unificar criterios dentro do seu sector profesional. Nestas xuntanzas debatíase desde os prezos a estipular por actuación, en alboradas e romarías, até a estandarización das pezas das gaitas. Movíaos tamén o desexo de que os gaiteiros, moi desprestixiados durante o período franquista, volvesen a ocupar un lugar de importancia na sociedade galega, como tiña sido nos anos vinte e trinta do século XX.^[2]

Andando o tempo, estas reunións pasaron a realizarse na vila de Melide. Alí, baixo a presidencia de Ricardo Portela, foron elaborados uns estatutos para a creación dunha organización formal. Dou comezo daquela un traballo de implantación por todo o país que desembocou na constitución da nova asociación o 28 de maio de 1988. A primeira asemblea de socios tivo lugar en Compostela, o 26 de febreiro de 1989. Dela saíu unha directiva presidida por Xosé Vicente Ferreirós, pasando Portela a ocupar a presidencia de honra de xeito vitalicio.^[3]

Guerra das gaitas

Ferreirós permaneceu no cargo até o 1993, momento no que foi substituído polo ferrolán Santiago Caneiro.^[4] Durante esta década de 1990 a asociación viuse envolta nunha polémica coñecida como "a guerra das gaitas"^[5]. O conflito veu motivado pola introdución en Galiza, con financiamento público, dun novo tipo de banda de gaitas de inspiración escocesa. A AGG opúxose a estas modificacións, entendendo que as mudanzas supuñan unha deturpación da tradición galega e mesmo unha ameaza para a súa continuidade. Esta confrontación marcou a actividade da asociación nos anos noventa. Finalmente, debido á redución das subvencións públicas,^[6] o fenómeno das bandas de modelo escocés foi esmorecendo^[7], pasando o número destas agrupacións de arredor de 150 nos anos 1993-94 a só unhas 20 no 2015.^[8]

Durante estes anos de conflito a AGG continuou reforzándose. Aumentou o seu número de asociados e multiplicou a cantidade e calidade das súas actividades: Creou un portal web, comezou unha participación regular en emisións radiofónicas, editou revistas, discos, participou en mostras de instrumentos, xornadas etc. A directiva da organización mudou tamén, para dar cabida a xente procedente do sector baile tradicional.

Actualidade

Na primeira década do século XXI a asociación puxo a andar dous dos seus proxectos estrela: En novembro de 2008, iniciou a súa actividade en Lugo a Tradescola, unha escola presencial de música e baile tradicional onde se imparten clases semanais, cursos monográficos e outras actividades vencelladas á cultura tradicional;^[9] E a Casa da Gaita, o primeiro museo dedicado integramente á gaita de fol. Está situado en Viascón (Cotobade), lugar de nacemento de Ricardo Portela. Nela inclúese unha exposición de instrumentos cedidos por diferentes artesáns da AGG.^[10]

No ano 2015 produciuse outra mudanza na presidencia da asociación pasando a ocupala o luthier de Outeiro de Rei, Xaneco Tubío.

Memoria de actividades

Anuais

Posto da AGG na Mostra de instrumentos tradicionais do Festival de Pardiñas en 2022.
Domingo das Mozas, o día grande das Festas do San Froilán de Lugo, onde convocados pola AGG se xuntan centos de gaiteiros polas rúas e no que os visitantes participan vestidos co traxe tradicional galego.^[11]
Mostra de instrumentos tradicionais de Pardiñas, unha exposición durante o festival de Pardiñas con artesáns de todo o país, considérase a máis antiga da Península Ibérica destas características;^[12]
Xantar Gaiteiro, un xantar festivo que vai rotando anualmente polas diferentes vilas.
Memorial Ricardo Portela e Mostra de instrumentos tradicionais, desde o ano 2003 en colaboración co concello de Pontevedra.^[13]
Seminarios monográficos durante a Foliada de Melide.
Congreso de ensinantes de música tradicional (2006-2011).
Encontro de tocadores de trompa galega da Fonsagrada (2007-2009).
Espazo de cultura tradicional no Festigal (desde 2008).
Xornadas de baile tradicional (desde 2009).^[14]
Xornadas de percusión tradicional (desde 2012).
Xornadas arredor da música tradicional (desde 2013).
Xornadas sobre organoloxía da gaita (2014).
Memorial Henrique Otero, concello de Vigo. (desde 2014).
Xornadas sobre o serán, concello de Pazos de Borbén (desde 2015).
Xornadas "a gaita no mar" (desde 2016).
Xornadas da requinta (desde 2018).

Radio

O recuncho da palleta. Emisión radiofónica emitida, desde o ano 2000, nas fins de semana dentro do programa Lume na Palleira da Radio Galega.^[15]
Rumboia. Espazo radiofónico da asociación en Openradio.^[16]

Publicacións

Aturuxo. Voceiro oficial da asociación desde o ano 2005.^[17]
Actas dos 1º e 2º congreso de ensinantes de música tradicional.

O quiquiriqui. Libro CD-DVD editado no 2006. Recolle cantigas e tradicións do nadal.^[18]
Pelo Gato 24. Libro CD-DVD editado no 2007. Contén xogos tradicionais e cantigas infantís.^[19]
Trece Luás. Libro CD-DVD editado no 2009. Con cantigas tradicionais correspondentes aos diferentes meses do ano.^[20]
O berce das palletas. Libro editado no ano 2009. Explica o proceso de construción de palletas e pallóns.^[21]
Son do fol. Libro CD editado no ano 2012. Método infantil de iniciación á gaita.^[22]