محمود جم

محمود جم
نخست‌وزیر ایران
دوره مسئولیت
۱۲ آذر ۱۳۱۴ – ۴ آبان ۱۳۱۸
پادشاهرضاشاه
پس ازمحمدعلی فروغی
پیش ازاحمد متین دفتری
وزیر امور خارجه
دوره مسئولیت
۱۱ اسفند ۱۲۹۹ – ۱۳۰۰
پادشاهاحمدشاه
نخست‌وزیرسید ضیاءالدین طباطبایی
پس ازحسن محتشم‌السلطنه
پیش ازمحمدتقی معززالدوله
وزیر کشور
دوره مسئولیت
۲۶ شهریور ۱۳۱۲ – ۸ مهر ۱۳۱۶
پادشاهرضاشاه
نخست‌وزیرمحمدعلی فروغی
پس ازعلی اصغر زرین کفش
پیش ازابوالقاسم فروهر
وزیر جنگ
دوره مسئولیت
۲۲ شهریور ۱۳۲۶ – آذر ۱۳۲۶
پادشاهمحمدرضا پهلوی
نخست‌وزیراحمد قوام
پس ازاحمد امیراحمدی
وزیر مالیه
دوره مسئولیت
۱۳۰۲ – ۱۳۰۳
پادشاهاحمدشاه
نخست‌وزیررضاخان سردارسپه
پس ازذکاءالملک فروغی
پیش ازحسن مشارالملک
دوره مسئولیت
۱۳۰۰ – ۱۳۰۰
نخست‌وزیرسید ضیاءالدین طباطبایی
پس ازعیسی‌خان فیض
وزیر فواید عامه
دوره مسئولیت
۴ دی ۱۳۰۷ – شهریور ۱۳۰۸
پادشاهرضاشاه
نخست‌وزیرمهدی‌قلی هدایت
پس ازحبیب‌الله شیبانی
پیش ازکریم بوذرجمهری
وزیر دربار
دوره مسئولیت
آذر ۱۳۲۶ – مهر ۱۳۲۸
پادشاهمحمدرضا پهلوی
دوره مسئولیت
آبان ۱۳۱۸ – شهریور ۱۳۲۰
پادشاهرضاشاه
نخست‌وزیراحمد متین دفتری
پیش ازمحمدعلی فرزین
معاون نخست‌وزیر
دوره مسئولیت
آذر ۱۳۰۴ – اردیبهشت ۱۳۰۶
پادشاهرضاشاه
نخست‌وزیرمحمدعلی فروغی
حسن مستوفی
سفیر ایران در ایتالیا
دوره مسئولیت
مهر ۱۳۲۸ – ۵ تیر ۱۳۲۹
پادشاهمحمدرضا پهلوی
پیش ازعلی منصور
سفیر ایران در مصر
دوره مسئولیت
اسفند ۱۳۲۰ – خرداد ۱۳۲۶
پس ازعلی‌اکبر بهمن
سناتور
دوره مسئولیت
۱۳۳۲ – ۱۹ مرداد ۱۳۴۸
حوزه انتخاباتیکرمان (دوره‌های دوم تا پنجم)
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۵۹ خورشیدی
تبریز، ایران
درگذشته۱۹ مرداد ۱۳۴۸
تهران، ایران
ملیتایرانی
همسر(ان)ملکه زمان
صغرا عزیزالملوک
فرزندان۲ فرزند، از جمله فریدون
تخصصسیاستمدار
دیپلمات
فعالیت‌هاده بار وزارت
دو بار استانداری
دو بار مسئول سفارت
چهار بار نماینده مجلس
یک بار معاون نخست‌وزیر

محمودخان مدیرالملک (۱۲۵۹ تبریز – ۱۹ مرداد ۱۳۴۸ تهران) که نام خانوادگی جَم را برگزید، سیاستمدار ایرانی از اواخر دوران قاجار و نخست‌وزیر ایران در دوران رضاشاه بود. او اولین رئیس دولت در تاریخ ایران است که عنوان نخست‌وزیر برایش به کار رفت.

آغاز کار

پدرش محمدصادق کرمانی از کارمندان دولت بود که از کرمان به تبریز مهاجرت کرده بود. تحصیلاتش را در مدارس جدید در تبریز، از جمله مدرسه میسیونرها (مبلّغان مذهبی مسیحی) به پایان برد. چون زبان فرانسوی را در این مدرسه به خوبی فراگرفته بود، نزد کوپن داروساز فرانسوی و پزشک مخصوص محمدعلی میرزا مشغول به کار شد و از این راه به دستگاه ولیعهد راه یافت.

در ۱۲۸۸ راهی تهران شد. ابتدا به‌عنوان مترجم در گمرک و سپس به واسطه نفوذ حسینقلی نواب وزیر امور خارجه دولت مستوفی‌الممالک (که از بستگان او بود)، به عنوان منشی در سفارت فرانسه مشغول به کار شد. در ۱۲۹۸ به دستور وثوق‌الدوله به وزارت مالیه انتقال یافت و رئیس انبار غله دولتی شد. در همان سال به پیشنهاد وثوق‌الدوله و تصویب احمدشاه، لقب مدیرالملک به او داده شد. سال بعد در دولت میرزا حسن خان مشیرالدوله به ریاست خزانه‌داری کل کشور رسید.

وزارت

دورهٔ اصلی زندگی سیاسی مدیرالملک با کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ آغاز شد. او در جریان کودتا بازداشت و سپس آزاد و در هشتم اسفند در دولت سید ضیاءالدین طباطبایی وزیر امور خارجه و پس از چندی وزیر مالیه شد. بهمن سال بعد معاون و عملاً سرپرست وزارت داخله در دولت مشیرالدوله شد. رضاخان سردار سپه که در سال ۱۳۰۲ نخست‌وزیر شد، وزارت مالیه را به مدیرالملک سپرد اما سال بعد او را کنار گذاشت.

محمود جم
محمود جم

در دوران پادشاهی رضا شاه، محمود جم عهده‌دار معاونت نخست‌وزیر در دولت‌های محمدعلی فروغی و میرزا حسن مستوفی‌الممالک تا اینکه مخبرالسلطنه هدایت در سال دوم نخست‌وزیری‌اش، او را در چهارم دی ۱۳۰۷ به عنوان وزیر فواید عامه به مجلس شورای ملی معرفی کرد. جم تا شهریور ۱۳۰۸ بر این سمت ماند و سپس والی کرمان و پس از آن، خراسان شد تا اینکه در سال ۱۳۱۲ محمدعلی فروغی برای دومین بار نخست‌وزیر شد و در ۲۶ شهریور جم را به عنوان وزیر داخله (کشور) به مجلس معرفی کرد.

نخست‌وزیری

در آذر ۱۳۱۴ پس از سقوط دولت فروغی، محمود جم مأمور تشکیل دولت شد. او همان کابینه محمدعلی فروغی را عیناً در سیزدهم آذر به مجلس معرفی کرد و تا سال ۱۳۱۸ نخست‌وزیر بود. دورهٔ نخست‌وزیری جم یکی از طولانی‌ترین دوره‌های نخست‌وزیری در حکومت رضاشاه بود، و شاهد بسیاری از رویدادهای سیاسی و اجتماعی بود که از مهم‌ترین آن‌هاست: واقعهٔ کشف حجاب، قرارداد تقسیم آب هیرمند میان ایران و افغانستان در ۱۳۱۷، خودکشی علی‌اکبر داور وزیر مالیه در ۱۳۱۵، امضای پیمان عدم تعرض بین چهار دولت ایران، عراق، افغانستان و ترکیه، به نام پیمان سعدآباد، و پایان احداث راه‌آهن سراسری ایران.

جم همچنین در خرداد ۱۳۱۷ به مصر رفت و رسماً پرنسس فوزیه خواهر پادشاه مصر را برای ولیعهد خواستگاری کرد. در چهاردهم آبان آن سال نیز لایحه‌ای به تصویب مجلس شورای ملی رساند که با تفسیر اصل ۳۷ متمم قانون اساسی منع قانونی برای این ازدواج را از میان برداشت. این اصل از قانون اساسی شرط کرده بود که مادر ولیعهد باید ایرانی‌الاصل باشد اما با لایحه دولت جم که مجلس تصویب کرد، مادر ایرانی‌الاصل اعم از مادری شد که از پدر ایرانی متولد شده باشد یا اینکه قبل از عقد ازدواج با پادشاه یا ولیعهد ایران، «به اقتضای مصالح عالیه کشور به پیشنهاد دولت و تصویب مجلس شورای ملی به موجب فرمان پادشاه عصر صفت ایرانی به او اعطا شده باشد».[۱]

محمود جم

بنابر این تفسیر، دولت در هشتم آذر لایحه‌ای به مجلس فرستاد که پیشنهاد می‌کرد «به والاحضرت فوزیه دختر اعلیحضرت مرحوم ملک فؤاد و خواهر اعلیحضرت ملک فاروق پادشاه مصر به موجب فرمان همایونی صفت ایرانی اعطا شود». مجلس همان روز این لایحه را تصویب کرد.

در دوران نخست‌وزیری محمود جم فرهنگستان زبان فارسی تشکیل شد و برای بسیاری از اصطلاحات اداری و سیاسی رایج، جایگزین فارسی تعریف کرد. نام‌های وزارت‌خانه‌ها در زمان نخست‌وزیری جم در مهر ۱۳۱۷ به نام‌های فارسی تغییر یافت. عنوان رئیس‌الوزراء نیز که از زمان مشروطیت باب شده بود، به نخست‌وزیر تغییر یافت و جم اولین رئیس دولت در تاریخ ایران شد که نخست‌وزیر نامیده شد.

در آبان ۱۳۱۸ احمد متین دفتری مأمور تشکیل دولت و محمود جم وزیر دربار شد. در شهریور ۱۳۲۰ مأمور شد رضاشاه و همراهان او را در راه خروج از کشور تا بندرعباس بدرقه کند. در اسفند ۱۳۲۰ به عنوان سفیر ایران به مصر رفت و تا خرداد ۱۳۲۶ در این سمت بود.

جم پس از بازگشت به ایران، در شهریور ۱۳۲۶ در دولت احمد قوام وزیر جنگ شد و پس از سقوط دولت قوام در آذر آن سال بار دیگر وزیر دربار شد تا مهر ۱۳۲۸ که به عنوان سفیر به ایتالیا فرستاده شد. در مرداد ۱۳۲۹ به ایران بازگشت و دورهٔ کوتاهی در سال ۱۳۳۳ استاندار آذربایجان شد. در دورهٔ دوم مجلس سنا در ۱۳۳۲ نماینده کرمان در مجلس سنا بود.

در سال ۱۳۳۶ در پی کوشش محمدرضا شاه پهلوی برای ایجاد احزاب پارلمانی در ایران، جم به ریاست شورای مرکزی حزب تازه‌تأسیس ملّیون انتخاب و مأمور تهیهٔ اساسنامهٔ آن حزب شد. عضویت محمود او در دوره‌های سوم، چهارم و پنجم مجلس سنا تا پایان عمرش در نوزدهم مرداد ۱۳۴۸ ادامه داشت.

مراسم خاکسپاری محمود جم

نگارخانه

از راست: علی منصور، محمدعلی فروغی، مصطفی‌قلی بیات، علی‌اکبر داور و محمود جم

جستارهای وابسته

منابع

  1. «مذاکرات جلسه ۶۲ دوره یازدهم مجلس شورای ملی چهاردهم آبان ۱۳۱۷». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۰.
  • سالنامه دنیا، خاطرات محمود جم
  • زهرا شجیعی، نخبگان سیاسی ایران: از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی، ج۳: هیئت وزیران ایران در عصر مشروطیت، تهران۱۳۷۲
  • دولت‌های ایران از میرزا نصرالله خان مشیرالدوله تا میرحسین موسوی، بر اساس دفتر ثبت کابینه‌های نخست‌وزیری، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، ۱۳۷۸
  • دائرةالمعارف بزرگ اسلامی: جم، محمود

Read other articles:

Mir Nizam Ali Khan Siddiqi Asaf Jah IINizam di HyderabadIn carica8 luglio 1762 –6 agosto 1803 PredecessoreAsif ad-Dawlah Mir Ali Salabat Jang SuccessoreMir Akbar Ali Khan Siddiqi Asaf Jah III NascitaHyderabad, 7 marzo 1734 MorteChowmahalla, 6 agosto 1803 (69 anni) Luogo di sepolturaKhuldabad DinastiaAsaf Jahi PadreQamar-ud-din Khan, Asaf Jah I MadreUmda Begum Mir Nizam Ali Khan Siddiqi Asaf Jah II (Hyderabad, 7 marzo 1734 – Chowmahalla, 6 agosto 1803) fu nizam di Hyderabad...

 

Satelliten-Bild der maltesischen Inseln: Gozo, Comino, Malta (v. l. n. r.) Die Flora und Vegetation der maltesischen Inseln zeichnet sich durch ihren typisch mediterranen Charakter aus. Sie steht insbesondere der Flora und Vegetation des nur rund 100 Kilometer entfernten Siziliens nahe, ist aber zusätzlich von der nordafrikanischen Pflanzenwelt beeinflusst. Mit rund 1100 höheren Pflanzenarten weisen die maltesischen Inseln angesichts ihrer geringen Größe, der geringen Habit...

 

Baumeisterhaus in den Grüben Das sogenannte Baumeisterhaus, auch Reiserhaus, ist ein Baudenkmal in den Grüben in Burghausen. Inhaltsverzeichnis 1 Gebäude 2 Geschichte 3 Weblinks 4 Einzelnachweise Gebäude Bei dem Gebäude In den Grüben 147 handelt es sich um ein stattliches Bürgerhaus aus dem 16./17. Jahrhundert. Das viergeschossige Satteldachhaus verfügt über eine Vorschussmauer und sechs Obergeschossachsen. Zur Straße öffnen sich zwei rundbogige Portale mit zweiflügeligen Türen u...

APOL6 Ідентифікатори Символи APOL6, APOL-VI, APOLVI, apolipoprotein L6 Зовнішні ІД OMIM: 607256 MGI: 1919189 HomoloGene: 49940 GeneCards: APOL6 Онтологія гена Молекулярна функція • lipid binding Клітинна компонента • extracellular region• цитоплазма Біологічний процес • lipoprotein metabolic process• lipid transport Джерела:Amigo / QuickGOШаблон експресії Б

 

Untuk kegunaan lain, lihat Ratapan Anak Tiri. Ratapan Anak TiriSutradara Sandy Suwardi Hassan Produser Alex Dial Ditulis olehPemeranSoekarno M. NoorFaradilla SandyTanty YosephaBambang IrawanDewi Rosaria IndahRoldiah MatulessyTatiek TamsilPenata musikA. RyantoSinematograferKosnenPenyuntingMuryadiDistributorSerayu Agung Jaya FilmTanggal rilis197311 Januari 1990 (Rilis Ulang)Durasi107 menitNegara Indonesia Bahasa Indonesia SekuelRatapan Anak Tiri II Ratapan Anak Tiri adalah film Indonesia ...

 

Lokasi Kabupaten Yalimo di Provinsi Papua Pegunungan Berikut ini adalah daftar distrik dan kampung di Kabupaten Yalimo, Provinsi Papua Pegunungan.Kabupaten Yalimo terdiri atas 5 distrik dan 300 kampung dengan luas wilayah 4.330,29 km² dan jumlah penduduk 62.605 jiwa (2020). Kode Wilayah Kabupaten Yalimo adalah 95.06.[1][2][3] Kode Wilayah Nama Distrik Ibu kota Jumlah Kampung Daftar 95.06.01 Elelim Elelim 44 lbsDistrik Elelim, Kabupaten Yalimo, Papua PegununganKampung ...

此條目没有列出任何参考或来源。 (2014年7月10日)維基百科所有的內容都應該可供查證。请协助補充可靠来源以改善这篇条目。无法查证的內容可能會因為異議提出而被移除。 《官方美国PlayStation杂志》(Official U.S. PlayStation Magazine,常略称OPM)是已休刊的电子游戏杂志月刊,原由Ziff Davis Media出版。其姊妹刊为《电子游戏月刊》。杂志只涉及PlayStation硬件、软件与文化,内容涵...

 

هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة وصلات إلى المقالات المتعلقة بها الموجودة في النص الحالي. (يوليو 2019) منتخب أفغانستان لكرة الطائرة للرجال كونفدرالية الاتحاد الآسيوي لكرة الطائرة م...

 

Pemandangan sungai di Pantai Wonogoro Pantai Wonogoro adalah sebuah pantai di pesisir selatan yang secara administratif berada di Dusun Sukorejo, Desa Tumpakrejo, Kecamatan Gedangan, Kabupaten Malang, Jawa Timur.[1] Untuk mencapai wanawisata pantai ini, pengunjung bisa mengikuti arah menuju Pantai Balekambang di Kecamatan Bantur. Di jalan menuju Pantai Balekambang, terdapat sebuah perempatan Jalan Lintas Selatan. Bila berbelok ke kanan akan menuju ke Pantai Kondang Merak, bila berbelo...

Siboen DipoatmodjoDuta Besar Indonesia untuk Spanyol ke-6Masa jabatanMaret 1994 – 1998PresidenJoko WidodoPendahuluOetomoPenggantiRilo PambudiKepala Staf TNI Angkatan Udara ke-10Masa jabatan1 Maret 1990 – 23 Maret 1993PresidenSoehartoPendahuluOetomoPenggantiRilo Pambudi Informasi pribadiLahir(1936-04-12)12 April 1936YogyakartaMeninggal6 Maret 2002(2002-03-06) (umur 65)YogyakartaMakamTaman Makam Pahlawan Nasional Utama KalibataKebangsaanIndonesiaAlma materSesk...

 

Suburb of Sydney, New South Wales, AustraliaRussell LeaSydney, New South WalesSt Andrews Anglican ChurchRussell LeaCoordinates33°51′29″S 151°08′28″E / 33.858°S 151.141°E / -33.858; 151.141Population5,001 (2016 census)[1]Postcode(s)2046Elevation20 m (66 ft)Location8 km (5 mi) west of Sydney CBDLGA(s)City of Canada BayState electorate(s)DrummoyneFederal division(s)Reid Suburbs around Russell Lea: Abbotsford Chiswick Drumm...

 

Brent Key, the current head coach for the Georgia Tech Yellow Jackets The Georgia Tech Yellow Jackets college football team represents the Georgia Institute of Technology in the Atlantic Coast Conference. The Yellow Jackets compete in the National Collegiate Athletic Association (NCAA) Division I Football Bowl Subdivision. The school has had 23 official head coaches since first fielding a team in 1892, including four who have been inducted into the College Football Hall of Fame: John Heisman,...

1965 filmHercules the AvengerDirected byMaurizio LucidiScreenplay byLorenzo Gicca PalliStarring Reg Park Gia Sandri Giovanni Ciangriglia Adriana Ambesi CinematographyAlvaro Mancori[1]Edited byMaurizio Lucidi[1]Productioncompanies Plaza Film Schermi Riuniti[1] Release date 13 August 1965 (1965-08-13) (Italy) Running time96 minutes[1]CountryItaly[1] Hercules the Avenger (Italian: La sfida dei giganti) is a 1965 Italian adventure film di...

 

The Canadian province of New Brunswick was a British crown colony before it joined Canada in 1867.[1] It had a system of responsible government beginning in 1854, and has kept its own legislature to deal with provincial matters.[2] New Brunswick has a unicameral Westminster-style parliamentary government, in which the premier is the leader of the party that has the confidence of the Legislative Assembly to form a government. The premier is New Brunswick's head of government, a...

 

Species of moth Cyana peregrina Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Arthropoda Class: Insecta Order: Lepidoptera Superfamily: Noctuoidea Family: Erebidae Subfamily: Arctiinae Genus: Cyana Species: C. peregrina Binomial name Cyana peregrina(Walker, 1854) Synonyms Bizone peregrina Walker, 1854 Chionaema peregrina[1] Cyana peregrina is a moth of the family Erebidae. It is found in India (Nilgiris, Coimbatore, Travancore) and Sri Lanka. The habitat c...

Archaeological site in Peru This article is about the archaeological site. For the civilization it belonged to, see Norte Chico civilization. CaralRemains of CaralShown within PeruShow map of PeruCaral (South America)Show map of South AmericaAlternative nameCaral-SupeLocationLima Region, PeruCoordinates10°53′37″S 77°31′13″W / 10.89361°S 77.52028°W / -10.89361; -77.52028TypeSettlementHistoryFoundedc. 2600 BCAbandonedc. 2000 BCCulturesNorte ChicoSite not...

 

Pasar Grosir Makanan Laut Huanan Hanzi sederhana: 武汉华南海鲜批发市场 Hanzi tradisional: 武漢華南海鮮批發市場 Makna harfiah: Pasar Grosir Makanan-Laut Tiongkok Selatan Wuhan Alih aksara Mandarin - Hanyu Pinyin: Wǔhàn huánán hǎixiān pīfā shìchǎng - Wade-Giles: Wuhan Huanan Haihsien P'ifa Shihch'ang Pasar Grosir Makanan Laut Huanan (Hanzi sederhana: 武汉华南海鲜批发市场; Hanzi tradisional: 武漢華南海鮮批發市場)[1][2] ada...

 

Peta Amerika Serikat Timur Laut yang ditetapkan Biro Sensus Amerika Serikat, meskipun entitas lain menetapkan wilayah ini secara beragam. Amerika Serikat Timur Laut (kadang hanya disebut Northeast) adalah sebuah wilayah di Amerika Serikat.[1][2][3] Menurut definisi oleh Biro Sensus Amerika Serikat, wilayah Amerika Serikat Timur Laut mencakup sembilan negara bagian: negara-negara bagian di New England yaitu Connecticut, Maine, Massachusetts, New Hampshire, Rhode Island ...

Chinese general In this Chinese name, the family name is Zhang. Zhang Yang张阳Zhang YangDirector-general of the Political Work Department of the Central Military CommissionIn officeNovember 2015 – August 2017Preceded byNew titleSucceeded byMiao HuaDirector-general of the People's Liberation Army General Political DepartmentIn officeOctober 2012 – November 2015Preceded byLi JinaiSucceeded byPosition revokedPolitical Commissar of the Guangzhou Military RegionIn officeSep...

 

Specialized US computer network A promotional image from NIBIN published in 2021. The National Integrated Ballistic Information Network or NIBIN is a specialized computer network in the United States. It contains digital images of recovered pieces of ballistic evidence. Running on the Integrated Ballistic Identification System or IBIS platform, NIBIN enables U.S. law enforcers to rapidly determine if a piece of recovered ballistic evidence came from a firearm that has been previously used in ...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!