لاله بختیار

لاله بختیار
نام هنگام تولد	لاله مهری بختیار
زادهٔ	۲۹ ژوئیه ۱۹۳۸ تهران
درگذشت	۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (۸۲ سال) شیکاگو
ملیت	ایرانی- آمریکایی
پیشه(ها)	نویسنده، مترجم، روانشناس و قرآن شناس
شناخته‌شده برای	اولین زن آمریکایی که قرآن را به انگلیسی ترجمه کرد
آثار برجسته	ترجمه قرآن به انگلیسی[۱]
پدر	ابوالقاسم بختیار

لاله مهری بختیار (۱۳۱۷ – ۲۷ مهر ۱۳۹۹) از جملهٔ اسلام‌شناسان و قرآن‌شناسان ایرانی‌تبار مقیم آمریکا بود. وی فرزند ابوالقاسم بختیار اولین پزشک متخصص جراح ایرانی است.^[۲] مادرش هلن جفریس بختیار، از اولین پرستاران در ایران در دهه 1950 بود و توسط ایل بختیاری که کوهی را به نام او نامگذاری کردند.

زندگی و آثار

بختیار در شهر نیویورک از یک مادر مسیحی و آمریکایی و پدری ایرانی با نام مری نل بختیار متولد شد. او آثار زیادی را به زبان انگلیسی در مورد اسلام تألیف کرده، که مهم‌تر از همه ترجمهٔ قرآن وی است، که باعث بحث‌های زیادی در محافل اسلام‌شناسی گردیده‌است.^[۳] وی ۲۵ کتاب دیگر نیز در مورد اسلام به تحریر درآورده است. او از شاگردان سید حسین نصر بود.^[۴] او دکترای خود را در رشتهٔ روان‌شناسی تربیتی از دانشگاه نیومکزیکو دریافت کرد. او در رشتهٔ فلسفه مذهب نیز دارای کارشناسی ارشد از همان دانشگاه است.^[۵] او برخی آثار مهم علی شریعتی و مرتضی مطهری را نیز به انگلیسی برگردانده است.^[۶] کتاب دیگر او در مورد زندگی مادرش : هلن توس: اودیسه ای از آیداهو تا ایران در سال ۲۰۰۲ منتشر شد.

ترجمه قرآن

او قرآن را به انگلیسی ترجمه کرد که در زبان انگلیسی لفظ مجید به متعالی ترجمه شد و در سال 2007 منتشر شد. او در این ترجمه تلاش می کند تا دیدگاهی زنانه داشته باشد و معانی دیگری را برای اصطلاحات عربی میپذیرد. برای مثال، او کافرون را به‌جای ترجمه‌های رایج «کسانی که ناسپاس هستند» ترجمه می‌کند. و یا در سوره 4 (نساء)، آیه 34، در مورد نحوه رفتار شوهران با زنان سرکش، کلمه عربی ضرب را به جای زدن به «راندن» ترجمه می کند^[۷] او توجیه میکرد که این ترجمه ها تفاهم بین غیر مسلمانان و مسلمانان را تقویت می کند.^{[۸][۹][۱۰]}

تغییر نام

در ۱۹۵۷ با برادرش جمشید برای دیدار به ایران رفت. از مادرش هلن که در اصفهان زندگی می کرد دیدن کردند. هلن با یکی از سران ایل بختیاری به نام یحیی خان بختیاری دوست بود. او به یحیی خان گفت که دخترم فکر نمی کند نام مری نل برای او مناسب باشد. از آنجایی که همه برادران و خواهرانش نام های فارسی دارند، او دوست دارد نام خود را تغییر دهد. خان نگاهی به دختر کرد و گفت : لاله.

زندگی شخصی

بختیار در سال 1960 در حالی که یک مسیحی غیر مذهبی بود با معمار ایرانی نادر اردلان ازدواج کرد، ^[۱۱][۱۲] او در سال 1964 به اسلام گروید. در سال 1976 از اردلان طلاق گرفت از دانشگاه نیومکزیکو در روانشناسی تربیتی دکترا گرفت. در سال 1992 به شیکاگو نقل مکان کرد و یک مشاور بود.^[۱۳] در 18 اکتبر 2020 در شیکاگو بر اثر سندرم میلودیسپلاستیک درگذشت.

او دارای سه فرزند به نام های مانی هلن (فرهادی)، ایران داور اردلان و کریم اردلان است. دخترش ایران داور، نویسنده، روزنامه‌نگار و بنیان‌گذار IVOW است، یک استارت‌آپ که با مؤسسه اخلاق روانی و راهنمایی سنتی برای توسعه هوش مصنوعی مکالمه‌ای بر اساس سوابق مکتوب بختیار همکاری می‌کند.^[۱۴][۱۵]

برادر بزرگترش جمشید بختیار معروف به جیم روانپزشک بود. او در دانشگاه ویرجینیا یک مدافع کناری و مکان‌باز بود و توسط انجمن نویسندگان فوتبال آمریکا به‌عنوان یک تیم اصلی در سال 1957 تیم فوتبال سراسر آمریکا انتخاب شد.^[۱۶] خواهرزاده بختیار از طریق خواهرش پروین، رمان نویس لیلی مک نیر و برادرزاده او تنیسور سابق فرد مک نیر است. 

جوایز و تقدیر

در ماه می 2016، بختیار جایزه یک عمر دستاورد بنیاد محمد وب در شیکاگو را دریافت کرد.

در 15 نوامبر 2020، دیزی خان، بنیانگذار WISE، از بختیار با جایزه یک عمر دستاورد تقدیر کرد.

نقد

محمد اشرف، رئیس جامعه اسلامی آمریکای شمالی (کانادا) گفت که به دلیل اینکه بختیار در یکی از مؤسسات معتبر مسلمان تحصیل نکرده است، اجازه فروش قرآن او در کتابفروشی این جامعه در ایسنا را نخواهد داد. او اظهار داشت: 'این ترجمه زن پسند خارج از مسیر است.' «در اسلام به زنان جایگاه بسیار خوبی داده شده است».[^[۱۷]

خالد ابوالفضل، استاد حقوق اسلامی از دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس (UCLA)، گفت که او «به عنوان ویراستار شهرت دارد، نه یک محقق اسلامی»، و سه سال زبان عربی کلاسیک کافی نیست. روش ترجمه‌ای که متکی بر فرهنگ‌های لغت و دیگر ترجمه‌های انگلیسی است دچار مشکل است. او همچنین گفت که برخی از مترجمان مشهور دیگر از علمای اسلام محسوب نمی شوند. بختیار با چنین انتقادی مخالف بود و می‌گفت: «این انتقاد وجود دارد، زیرا من یک زن هستم». او همچنین گفت که برخی از مترجمان مشهور دیگر هم از علمای اسلام محسوب نمی شوند^[۱۸]

منابع

1. https://www.publishersweekly.com/pw/by-topic/1-legacy/37-religion-book-reviews/article/10309-laleh-bakhtiar-an-american-woman-translates-the-qur-an.html
2. سایت نظام پرستاری (۱۳۹۹). https://ino.ir/index.jsp?fkeyid=&siteid=1&pageid=1628&newsview=99 https://ino.ir/index.jsp?fkeyid=&siteid=1&pageid=1628&newsview=99. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |وبگاه= وجود دارد (کمک)
3. New Translation Prompts Debate on Islamic Verse - New York Times
4. «Biography of Laleh Bakhtiar, Ph.D. | The Sublime Quran». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۰۸.
5. «Complete Biography of Laleh Bakhtiar, Ph.D. | The Sublime Quran». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۰۸.
6. «Laleh Bakhtiar | The Online Books Page». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۶ فوریه ۲۰۱۷.
7. Neil MacFarquhar, New Translation Prompts Debate on Islamic Verse, The New York Times, March 25, 2007.
8. Noreen S. Ahmed-Ullah (April 10, 2007). "A new look at a holy text". Chicago Tribune. Retrieved July 8, 2011.
9. "Late Laleh Bakhtiar". Women's Islamic Initiative in Spirituality and Equality. August 18, 2009. Retrieved September 21, 2021.
10. Aslan, Reza (November 20, 2008). "How To Read the Quran". Slate. Retrieved July 8, 2011.
11. "Laleh Bakhtiar: I Follow the Religion of Love". Muslim American Leadership Alliance. Retrieved November 26, 2021.
12. Ardalan, Davar (July 25, 2018). "My Mother Was a Pilgrim In Search of Thirst". Retrieved November 26, 2021.
13. "Biography". Sufi Enneagram. Retrieved September 21, 2021. Dr. Laleh Bakhtiar, Ph.D. [sic]
14. Ardalan, Iran Davar (2010). My Name Is Iran: A Memoir. Henry Holt and Company. p. 147.
15. Hammond, Joseph (November 9, 2021). "AI technology resurrects the voice of Laleh Bakhtiar". The Washington Post. Retrieved November 10, 2021.
16. Ted Gangi; Josh Yonis (eds.). "FWAA All-America Since 1944: The All-Time Team" (PDF). p. 15. Archived from the original (PDF) on 2019-03-04. Retrieved 2021-11-28.
17. Leslie Scrivener, Furor over a five-letter word, Toronto Star, October 21, 2007
18. Noreen S. Ahmed-Ullah (April 10, 2007). "A new look at a holy text". Chicago Tribune. Retrieved July 8, 2011.

پیوند به بیرون

• وبگاه بختیار در باب ترجمه قرآن وی