شهر کَهنوج مرکز شهرستان کهنوج و یکی از شهرهای جنوب شرق ایران است. جمعیت شهر کهنوج بنابر سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران ۵۲۶۲۴نفر بوده‌است.
نام کهنو (ج) را به معنای کَهن نو (قنات نو) دانسته‌اند. قنات اصلی این آبادی، قنات شیخ‌آباد بوده و قنات نو پرآب در کنار قلعه قدیمی که به «کلات» مشهور بوده واقع شده و باعث پیشرفت این آبادی شده؛ کهنوج از دو واژه (کهن) و (نو) (قنات نو) تشکیل شده‌است. در مرکز این شهر قلعه ضرغام وجود دارد که هسته اولیه تشکیل این شهرستان بوده‌است. در حال حاضر قسمتی از قلعه ضرغام باقی مانده‌است، و در مجاورت شهرک ولیعصر واقع شده‌است.
شهر کهنوج از شمال با جیرفت و عنبرآباد از جنوب به منوجان، از شرق به قلعه گنج و رودبار جنوب و از غرب به فاریاب و رودان در استان هرمزگان محدود میشود. همچنین کهنوج به دلیل قرار گرفتن در مسیر اصلی زاهدان به بندرعباس و همچنین کرمان به بندرعباس از موقعیت مهمی برخوردار است.
چهار شهرستان فاریاب، قلعه گنج، رودبار جنوب و منوجان از شهرستان کهنوج جدا شده‌اند و به مرور از بخش به شهرستان تبدیل گشته‌اند.
به این پنج شهرستان { رودبار جنوب - منوجان - کهنوج - فاریاب - قلعه گنج } پنج گنج گفته میشود .
آب و هوای کهنوج گرم و خشک است و این شهر تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی نسبتاً معتدل و تا حدودی سرد دارد. نسیم مطبوعی که شب‌ها می‌وزد خنک است و به «شوباد»، یعنی بادِ شب معروف است. این واژه، یعنی شوباد نام خود را به اسم بسیاری از مغازه‌ها و ساختمان‌ها نیز داده‌است؛ به‌طوری‌که سینمای شهرستان کهنوج به سینما «شوباد» معروف است و در محوطه پارک بزرگ شهر و نزدیک به دریاچه پارک قرار دارد. همچنین نیروگاه سیکل ترکیبی این شهر نیز شوباد نام دارد. کمترین دمای ثبت شده در شهر کهنوج تاکنون، ۲٫۴- درجه سانتیگراد زیرصفر بوده است.
وجود کوه‌های نسبتاً مرتفع در ارتفاع متوسط۲۰۰۰ متر در جنوب غربی، شمال، شمال غربی و شمال شرقی که همانند دیواری اطراف آن را فراگرفته‌است. ارتفاعات این منطقه دنبالهٔ رشته کوه‌های زاگرس و کوه‌های پراکنده مرکزی است که از شمال به جنوب از ارتفاعات شهرستان می‌توان، کوه‌های جبال بارز در شمال شرقی را نام برد. همچنین می‌توان کوه‌های کلمرز و گرم و کوه شهری و کوه شاه نیز نام برد؛ که ارتفاع متوسط آن‌ها به ۲۰۰۰متر می‌رسد به دلیل نفوذ توده‌های گرافیتی در بخشی از این ارتفاعات معادن کرومیت ایجاد شده‌است.
بزرگترین کارخانه تیتانیوم کشور است که در شهرستان کهنوج (۲۵ کیلومتری محور کهنوج- بندرعباس) واقع شده است.
از آثار تاریخی این شهر:
طبیعت زیبا و رودخانه گشکندر بعد از زیارت بی بی طیبه
کهنوجی ها به گویش رودباری تکلم می کنند که به بلوچی و بندری شباهت دارد.[۵]
جمعیت این شهر در سرشماری سال ۱۳۹۵ ، برابر با ۵۲،۶۲۴ نفر بوده است.
همچنین گیاهی خودرو به نام شُلَک به صورت پخته و سرخ شده، بسیار خوشمزه و مقوی است که بیشتر در گندم زارها زمینهای کشاورزی و دشتها یافت میشود.
همچنین شهرستان کهنوج و شش شهرستان همجوارش،در زمستان بار اصلی محصولات صیفی و سبزیجات کشور را تامین می کنند.
همچنین شهرستان کهنوج غذای خوشمزه ی دیگری را هم درست می کند که کهنوجی ها آن را رَنگینَک نامیده اند . این غذای خوشمزه با خرما و شکر و .... درست می شود .
|تاریخ=
گویش رودباری
|شابک=
|محقق=
|سال=
استان کرمان