استهبان یکی از شهرهای شرق (استان فارس) و مرکز شهرستان استهبان است. این شهر در سرشماری نفوس و مسکن (سال ۱۳۹۵)، جمعیتی برابر با ۳۶۴۱۰ تن داشت.[۱] استهبان به شهر انجیر معروف است و با بیش از ۲۴ هزار هکتار سطح زیر کشت، بزرگترین انجیرستان دیم جهان را دارد.[۳]
پیشینه
در گذشته، نام این شهر اصطهبانات بوده است که در آبان ۱۳۵۳ خورشیدی به نام کنونی آن، یعنی استهبان تغییر کرده است.[۴] استهبان به نامهای دیگری مانند اصبهبذات؛ اصطبهان؛ استنبات، سَوُنات وصابونات خوانده شده است.
در واقع کمابیش در منابع متعدد تاریخی و جغرافیایی نامی از سرزمین استهبان آورده شده است، فارسنامه ناصری گوید که نام این شهر استهبانات بوده که پس از استیلای عرب به اصطهبانات تغییر یافته است.[۵] حدودالعالم با استناد از المسالک و الممالک اصطخری شهر را اصطهبان و همچنین اصطهجان مینامد، ابن بلخی در فارسنامه خود به اصطهبان اشاره دارد ولی نزهةالقلوب آن را اصطهبانان ذکر میکند، ابن حوقل و مقدسی نیز در کتب خود اصطهبانات را آوردهاند.
منابع فوق حاکی است که در طول ده سده شکل بیانی آن ثابت مانده و فقط از لحاظ نوشتن دچار تغییری جزئی گردیده است، این امر نشان میدهد در طول سالهای بسیار اصالت این واژه حفظ شده و تغییر نکرده است.
مردم این شهر، استهبان را صابونات نیز مینامند.
وجه تسمیه
استهبان واژهای پهلوی از عبارت سته + بان، به معنای نگهبان شهر است.[۶]
محصول اصلی کشاورزی این شهر انجیر و زعفران است. در منابع، به محصولات دیگری از جمله: گندم، حبوبات، پنبه، زیتون و میوههای دیگری همچون گردو، بادام و انار و انگور اشاره شده است. زعفران این شهر از نظر عطر و طعم زبانزد و دارای کیفیت منحصر به فردی است اما در بازار تجارت زعفران به علت نداشتن رنگ کافی، شناخته شده نمیباشد.