Urtarrilaren 16
Urtarrilaren 16 a gregoriotar egutegiaren urteko hamaseigarren eguna da. 349 egun falta dira urtea amaitzeko, 350 egun bisurteetan .
Gertaerak
Columbia espaziontzia.
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Lexuri eta Markel/Marzel/Martxel.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1803 – Pablo Gorosabel , gipuzkoar legegilea, historialaria eta politikaria (h. 1868 ).
1843 – Rafaela Ibarra , bilbotar beata (h. 1900 ).
1879 – Benigno Belaustegigoitia , bizkaitar futbolaria (h. 1946 ).
1885 - Juana Aiestaran Mendiluze , EAJko militantea eta Oiartzungo Emakume Abertzale Batzako lehendakaria (h. 1954 ).
1891 – Antonio Lizartza , nafar karlista (h. 1974 ).
1898 – Pedro Biritxinaga , bizkaitar kirol masaje-emailea (h. 1958 ).
1911 – Roger Lapébie , lapurtar txirrindularia, 1937ko Frantziako Tourreko irabazlea (h. 1996 ).
1914 – Jose Antonio Garate , gipuzkoar kazetaria (h. 2003 ).
1915 – Xavier Bueno , nafar margolaria (h. 1979 ).
1920 – Marcelino Bilbao , Euzko Gudarostearen eta CNTren Isaac Puente batailoiako tenientea (h. 2014 ).
1921 – José Arribas , euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 1989 ).
1923 – Esteban Etxebarria , bizkaitar futbolaria (h. 1987 ).
1927 – José María Benito del Valle , Ekin eta ETAren sortzaileetako bat (h. 2011 ).
1937 – Koxme Lizaso , gipuzkoar bertsolaria (h. 2013 ).
1938 – José Luis Almandoz , gipuzkoar arraunlaria (h. 2013 ).
1939 – Juan Cruz Labeaga Mendiola , arabar apaiz eta ikertzailea.
1959 – Mikel Hernández Abaitua , euskal idazlea, Batxilergoko Euskal Hizkuntza eta Literaturako katedraduna eta Euskal Filologian doktorea.
1960 – Sabin Bilbao , bizkaitar futbolari ohia.
1961 –
1966 – Ana Beltrán , Nafarroako Alderdi Popularraren presidentea, Zaragozan .
1969 – Josema López , gipuzkoar futbolari ohia.
1970 – Mikel Roteta , gipuzkoar futbolari ohi eta entrenatzailea.
1971 – Armando Ribeiro , bizkaitar futbolari ohia.
1973 –
1977 – Iban Malo , gipuzkoar aktorea.
1978 – Koldo Gil , nafar txirrindulari ohia.
1982 – Amaia Lujambio , nafar biologo eta atleta ohia.
1988 – Lander Lasa , gipuzkoar saskibaloi jokalaria.
1990 – Jon Ander Pérez , arabar futbolaria.
1991 – Irati Santiago , gipuzkoar zinema ekoizlea.
1992 – Alexander Vallejo , arabar futbolaria.
1995 –
2003 – Endika Buján , bizkaitar futbolaria.
Mundua
1409 – Renato Anjoukoa , Napoliko eta Aragoiko erregea (h. 1480 ).
1558 – Jakobe Badengoa , Badengo printzesa (h. 1597 ).
1655 – Bernard de Montfaucon , frantziar monje beneditarra, idazle eta paleografoa (h. 1741 ).
1675 – Louis de Rouvroy (Saint-Simongo dukea) , frantziar militar, diplomazialari eta idazlea (h. 1755 ).
1728 – Niccolò Piccinni , italiar musikagilea (h. 1800 ).
1749 – Vittorio Alfieri , italiar antzerkigile eta poeta (h. 1803 ).
1820 – Johannes Rebmann , alemaniar misiolaria (h. 1876 ).
1821 – John C. Breckinridge , Ameriketako Estatu Batuetako 14. presidenteordea (h. 1875 ).
1831 – Jovan Ristic , Serbiako lehen ministroa (h. 1899 ).
1836 – Frantzisko II.a Bi Sizilietakoa , Bi Sizilietako erregea (h. 1894 ).
1838 – Franz Brentano , alemaniar filosofo eta psikologoa (h. 1917 ).
1846 – Eugène Carrière , Fin de siècle garaiko frantziar margolari inpresionista (h. 1906 ).
1847 – Kálmán Mikszáth , hungariar eleberrigile, kazetari eta politikaria (h. 1910 ).
1851 – William Hall-Jones , Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1936 ).
1855 – Eleanor Marx , aktibista politikoa eta autore marxista (h. 1898 ).
1868 – Armin Otto Leuschner , estatubatuar astronomoa (h. 1953 ).
1882 – Margaret Wilson , estatubatuar eleberrigilea (h. 1973 ).
1884 – Jules Supervielle , uruguaiar frantziar olerkaria (h. 1960 ).
1896 – Maria Ossowska , poloniar soziologo eta filosofo soziala (h. 1974 ).
1900 – Edith Frank , judu alemaniar errefuxiatua, Otto Franken emaztea eta Margot Frank eta Anne Franken ama (h. 1945 ).
1901 –
1902 – Eric Liddell , eskoziar korrikalari, errugbi jokalari eta misiolaria (h. 1945 ).
1905 – Ernesto Halffter , espainiar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (h. 1989 ).
1908 – Ethel Merman , estatubatuar aktore eta abeslaria (h. 1984 ).
1911 –
1917 –
1918 - Inga Fischer-Hjalmars , suediar fisikari, farmazialari eta humanista, kimika kuantikoan aitzindaria (h. 2008 ).
1920 –
1924 – Katy Jurado , mexikar aktorea (h. 2002 ).
1928 –
1931 – Johannes Rau , Alemaniako presidentea (h. 2006 ).
1932 – Dian Fossey , estatubatuar zoologoa, gorilei buruz egindako ikerketengatik ezaguna (h. 1985 ).
1933 – Susan Sontag , estatubatuar idazlea (h. 2004 ).
1934 – Marilyn Horne , estatubatuar mezzosopranoa.
1938 – José Manuel Villabella , espainiar saiakeragile eta eleberrigilea.
1939 – Jean Van Hamme , belgikar eleberrigile eta komikigilea.
1942 – Nicole Fontaine , frantses politikaria, Europako Legebiltzarrako presidentea (h. 2018 ).
1944 – Jill Tarter , estatubatuar astronomoa eta SETIko zuzendaria.
1945 – Wim Suurbier , herbeheretar futbolari eta entrenatzailea (h. 2020 ).
1946 – Marja Leinonen , finlandiar hizkuntzalari, itzultzaile eta irakaslea (h. 2019 ).
1948 – John Carpenter , estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari, musikagile eta ekoizlea.
1949 – Barbara Balzerani , Brigada Gorriak talde armatu komunistako buruzagia eta idazlea (h. 2024 ).
1951 – Gemma Lienas , kataluniar idazlea da eta ekintzaile feminista.
1952 – Fuad II.a Egiptokoa , Egiptoko azken erregea.
1954 – Morten P. Meldal , daniar kimikaria, 2022ko Kimikako Nobel Saria .
1957 – Ricardo Darín , argentinar aktorea.
1959 – Sade Adu , britainiar-nigeriar musikagile eta abeslaria.
1960 – Luis de Guindos , PPko espainiar politikaria.
1962 – Bethan Gwanas , galeseraz soilik idazten duen galestar idazlea.
1963 – Carlos Xavier , portugaldar futbolari ohia.
1967 –
Andrea James , estatubatuar film-ekoizle, zuzendari, blogari eta transgeneroen eskubideen aldeko ekintzailea.
Alberto Puig , kataluniar motoziklismoko pilotu ohia.
Dolores Serrano , espainiar musikagilea, piano-jotzailea eta irakaslea.
1968 – Mònica Terribas , kataluniar kazetaria.
1972 – Radivoje Manić , serbiar futbolari ohia.
1974 –
Mónica García Gómez , espainiar mediku anestesiologoa eta politikaria, Espainiako Gobernuko Osasun ministroa.
Kate Moss , britainiar top-modela.
1975 –
Ayako Fuchigami , japoniar politikaria, Japoniako prefektura bateko asanblakide hautatutako lehen pertsona transgeneroa.
Nozomi Yamago , japoniar futbolari ohia.
1976 – America Vera-Zavala , txiletar eta perutar jatorriko suediar politikari eta idazle politikoa.
1979 –
Aaliyah , estatubatuar abeslari, aktore eta modeloa (h. 2001 ).
Mélanie Joly , kanadar abokatua, politikaria eta estatistikaria.
1980 –
Noura Erakat , estatubatuar-palestinar ekintzailea, unibertsitateko irakaslea, legelaria eta giza eskubideen abokatua.
Lin-Manuel Miranda , estatubatuar musikagilea, kanta-idazlea, antzerkigilea, raperoa eta aktorea.
Yuki Tsuchihashi , japoniar futbolari ohia.
1981 – Marta Roure , andorratar abeslaria, Eurovision Abesti Lehiaketan katalanez abestu zuen lehen artista.
1982 – Su Garrido Pombo , galiziar abeslaria eta musikagilea.
1983 - Marta Marrero , kanariar tenislaria, padel jokalaria eta enpresaburua.
1984 – Sergio Pardilla , espainiar txirrindularia.
1985 – Pablo Zabaleta , euskal jatorriko argentinar futbolari ohia.
1986 –
1988 – Iñaki Gómez Goroztieta , mexikar-kanadar atleta, ibilketan aditua.
1990 – Owen Wright , australiar surflaria.
Heriotzak
Euskal Herria
1895 – Juan Jose Telleria Aiesta , beasaindar musikagilea (j. 1857 ).
1906 – Felipe Arrese Beitia , euskal idazlea (j. 1841 ).
1916 – Juan Bautista Bilbao , bizkaitar idazlea (j. 1887 ).
1928 – Manuel Martinez de Ubago , nafar arkitektoa (j. 1869 ).
1937 – Eladio Zilbeti , nafar politikaria, EAE-ANV alderdiaren bultzatzailea eta Osasuna futbol klubaren sortzaileetako bat, fusilatua (j. 1898 ).
1945 – Jesús Carrera , gipuzkoar buruzagi politiko, sindikalista eta gudaria, Alcalá de Henares (j. 1911 ).
1953 – Santiago Cunchillos Manterola , nafar legegizona eta itzultzailea (j. 1882 ).
1980 – Karlos Saldise , Amnistiaren Aldeko Batzordetako gipuzkoar kidea, Gerra zikinaren biktima (j. 1947 ).
1986 – Jean Cassou , Euskal Herrian jaiotako frantziar idazlea, Parisen (j. 1897 ).
1988 – Tomás Garicano , nafar militar eta politikaria, Madrilen (j. 1910 ).
2002 – Ignazio Urkixo , bizkaitar euskaltzalea eta diplomatikoa (j. 1907 ).
2005 – Edurne Garitazelaia , bizkaitar euskaltzalea, Arrigorriagan bertako herritarrei euskara klaseak eman zizkien lehen emakumea (j. 1926 ).
2006 - Pilar Arostegi , gasteiztar agirizaina, Gasteizko Udal Artxiboko lehenengo emakumezko artxibozaina (j. 1944 ).
2015 –
2016 – Sotero Lizarazu , euskal txirrindularia (j. 1919 ).
Mundua
309 – Martzelo I.a , Aita santua .
1263 – Shinran , japoniar erlijio-gizon budista (j. 1173 ).
1391 – Muhammad V.a ibn Jusuf , Granadako emirra (j. 1338 ).
1678 – Madeleine de Souvré, Sabléko markesa , frantziar idazlea (j. 1599 ).
1794 – Edward Gibbon , britainiar historialaria, Tazitoren garaitik izan den garrantzitsuena askoren ustez (j. 1737 ).
1866 – Phineas Quimby , estatubatuar sendagilea (j. 1802 ).
1883 – Matilde Díez , espainiar antzerki-aktorea (j. 1818 ).
1886 – Amilcare Ponchielli , italiar musikagilea (j. 1834 ).
1891 – Léo Delibes , frantziar musikagilea (j. 1836 ).
1901 – Arnold Böcklin , suitzar margolari sinbolista (j. 1827 ).
1912 – Georg Heym , alemaniar olerkari espresionista (j. 1887 ).
1942 –
1947 – Piotr Krasnov , errusiar jeneral kosako tsarista (j. 1869 ).
1948 – Augusto Weberbauer , alemaniar naturalista, botanikari eta unibertsitateko irakaslea, XX. mendeko botanikari garrantzitsuenetakoa (j. 1871 ).
1950 – Gustav Krupp von Bohlen und Halbach , alemaniar diplomazialari eta enpresaburua (j. 1870 ).
1957 – Arturo Toscanini , italiar orkestra-zuzendaria (j. 1867 ).
1958 – Sofía Casanova , galiziar kazetaria, korrespontsala eta idazlea (j. 1861 ).
1962 –
1967 – Robert J. Van de Graaff , estatubatuar fisikaria (j. 1901 ).
1971 – Philippe Thys , belgikar txirrindularia (j. 1890 ).
1979 – Fred Elizalde , euskal jatorriko filipinar musikagile eta orkestra-zuzendaria (j. 1907 ).
1980 – Benjamín Palencia , espainiar margolaria (j. 1894 ).
1982 – Ramón José Sender , espainiar idazlea (j. 1901 ).
2000 – Dionisio Gamallo , galiziar idazlea (j. 1914 ).
2001 – Laurent-Désiré Kabila , Kongoko Errepublika Demokratikoko presidentea (j. 1939 ).
2004 – Kalevi Sorsa , Finlandiako lehen ministroa (j. 1930 ).
2005 – Agustín González , espainiar aktorea (j. 1930 ).
2009 – Andrew Wyeth , estatubatuar margolaria (j. 1917 ).
2012 –
2016 – Palmira Julia Tello , espainiar errepublikaren aldeko propagandista eta milizianoa (j. 1920 ).
2017 – Eugene Cernan , estatubatuar astronauta eta militarra (j. 1934 ).
2020 – Christopher Tolkien , J. R. R. Tolkienen semea eta honen lan askoren argitaratzailea (j. 1924 ).
2021 – Phil Spector , estatubatuar musika ekoizle, musikari eta abesti egilea (j. 1939 ).
2022 –
2023 –
Jaiak eta urteurrenak
Jaieguna, ondoko herrietan:
Kanpo estekak
Urtarrilaren 15 | Urteko egutegi | Urtarrilaren 17