Αν του Μονμορανσύ

Αν του Μονμορανσύ
Ο Αν του Μονμορανσύ, πορτρέτο του Λεονάρ Λιμοζέν, 1556, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι.
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Anne de Montmorency (Γαλλικά)
Γέννηση	15  Μαρτίου 1493[1][2] Σαντιγί[3]
Θάνατος	12  Νοεμβρίου 1567[1][2][3] Παρίσι[3]
Αιτία θανάτου	πεσών σε μάχη
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Γαλλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	διπλωμάτης στρατιωτικός πολιτικός ιστορικός της τέχνης[4]
Οικογένεια
Σύζυγος	Μαγδαληνή της Σαβοΐας[5]
Τέκνα	Ερρίκος Α΄ του Μονμορανσύ Φραγκίσκος του Μονμορανσύ Κάρολος του Μονμορανσύ-Νταμβίλ Γουλιέλμος του Μονμορανσύ-Τορέ[6] Gabriel de Montmorency Ελεονόρα του Μονμορανσύ[6] Ιωάννα ντε Μονμορανσύ Catherine de Montmorency Marie de Montmorency
Γονείς	Γουλιέλμος του Μονμορανσύ και Anne Pot
Αδέλφια	Άννα ντε Μονμορανσύ Philippe de Montmorency Louise de Montmorency
Οικογένεια	Οίκος του Μονμορανσύ
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Στρατάρχης της Γαλλίας/στρατός ξηράς
Πόλεμοι/μάχες	Πόλεμος της Συμμαχίας του Καμπραί
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	πρέσβης υπουργός Grand Master of France (1526–1558)[7]
Βραβεύσεις	Στρατάρχης της Γαλλίας
Υπογραφή
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Ο Αν δούκας του Μονμορανσύ (γαλλικά: Anne de Montmorency) 1493-1567, ήταν Γάλλος στρατιωτικός, πολιτικός και διπλωμάτης. Διετέλεσε κοντόσταυλος, ομότιμος και στρατάρχης της Γαλλίας. Αυτός ο εξαιρετικά ισχυρός άντρας, σύμβολο της Γαλλικής Αναγέννησης, ήταν στενός φίλος των βασιλέων Φραγκίσκου Α' και Ερρίκου Β'. Έλαβε μέρος και διακρίθηκε στους Ιταλικούς πολέμους και στους Θρησκευτικούς πολέμους του βασιλείου της Γαλλίας.^[8]

Πορτρέτο του Αν του Μονμορανσύ 1533-1536, Κορνήλιος της Λυών, Μουσείο Καλών Τεχνών, Βοστώνη.

Βιογραφία

Ο Αν του Μονμορανσύ γεννήθηκε στο Σαντιγί (Ουάζ) στις 15 Μαρτίου 1493. Ο πατέρας του Γουλιέλμος του Μονμορανσύ (1453 - 1531) ήταν υπεύθυνος οικονομικών, κυβερνήτης πολλών βασιλικών κάστρων και συνόδευσε τον βασιλιά Κάρολο Η' στην πρώτη ιταλική εκστρατεία. Ο οίκος του Μονμορανσύ ήταν ήδη αυτή την εποχή ένας από τους πιο ισχυρούς του βασιλείου: είχε πολύ εκτεταμένα εδάφη, πολλά φέουδα και ήταν πολύ κοντά στη βασιλική οικογένεια. Από τη μητέρα του ο Αν κληρονόμησε το κάστρο του Ροσπό, στα νότια της Κυανής Ακτής.

Ανάδοχός του ήταν η βασίλισσα Άννα της Βρετάνης, η οποία τού έδωσε το μικρό της όνομα. Μεγάλωσε στο κάστρο του Αμπουάζ με τον μελλοντικό βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκο Α' και έτσι είχε αναπτύξει προσωπική φιλία με τον βασιλιά. Ο Φραγκίσκος Α΄ άκουγε πάντα προσεκτικά τις συμβουλές τού Αν τού Μονμορανσύ, τόσο σε στρατιωτικά όσο και καλλιτεχνικά θέματα.^[9]

Η βασιλεία του Φραγκίσκου Α'

Συμμετείχε σε αρκετές μάχες, όπως στη μάχη της Ραβέννας (1512) και τη μάχη του Μαρινιάνο (1515). Οι στρατηγικές του ικανότητες αναδείχθηκαν κατά την υπεράσπιση της Μεζιέρ (1521), την οποία υπεράσπισε με τον ιππότη Πιέρ Τεράιγ ντε Μπαγιάρ, και κατά την κατάληψη της Νοβάρα (1522), στον Ιταλικό πόλεμο του 1521–1526, οπότε και έλαβε το αξίωμα του στρατάρχη της Γαλλίας.

Έφιππος ανδριάντας στο κάστρο του Σαντιγί.

Στη μάχη της Παβίας το 1525 αιχμαλωτίσθηκε μαζί με τον βασιλιά, απελευθερώθηκε με λύτρα και παραβρέθηκε ως διαπραγματευτής στη Συνθήκη της Μαδρίτης (1526), με την οποία έληξε ο έκτος ιταλικός πόλεμος, πρώτη αναμέτρηση ανάμεσα στον Φραγκίσκο Α' και τον Κάρολο Ε'. Για να τον ευχαριστήσει, ο βασιλιάς του πρόσφερε το κάστρο του Φερ-αν-Τερντενουά για τον γάμο του με τη Μαντλέν της Σαβοΐας, κόρη του Ρενέ της Σαβοΐας και εξαδέρφη του βασιλιά, γάμο από τον οποίο απέκτησε έξι παιδιά. Στη συνέχεια, ο Αν του Μονμορανσύ έλαβε τον τίτλο του Μεγάλου Αυθέντη της Γαλλίας και κυβερνήτη του Λανγκεντόκ, το οποίο ενίσχυσε περαιτέρω την εξουσία του στο Βασίλειο της Γαλλίας.Το 1532, χρίστηκε ιππότης του αγγλικού Τάγματος της Περικνημίδας, μία από τις σπάνιες περιπτώσεις εκτός από εκείνες ορισμένων Γάλλων βασιλιάδων ή αυτοκρατόρων.

Το 1536, κατά τον Όγδοο ιταλικό πόλεμο, ο Αν του Μονμορανσύ οργάνωσε αποτελεσματικά την υπεράσπιση της Προβηγκίας εναντίον του Καρόλου Ε', γεγονός που το 1538 του απέφερε το αξίωμα του κοντόσταυλου της Γαλλίας, που ήταν τότε η υψηλότερη διάκριση: υπεύθυνος για τη γενική διοίκηση των στρατευμάτων σε απουσία του βασιλιά. Παντού, ο κοντόσταυλος αντιπροσώπευε τον βασιλιά και έφερε το σπαθί του. Το 1541, παρά τις στρατιωτικές του επιτυχίες, θεώρησε ότι οι συγκρούσεις στην Ιταλία (Ιταλικοί πόλεμοι) έπρεπε να λήξουν και, έχοντας και μια ιδιωτική εχθρότητα με την ερωμένη του βασιλιά Αν ντε Πισελέ, έπεσε στη δυσμένεια του Φραγκίσκου Α' που ήθελε να συνεχίσει τον πόλεμο. Μέχρι το θάνατο του βασιλιά, στις 31 Μαρτίου 1547, δεν εμφανίστηκε ξανά στη βασιλική αυλή.^[10]

Η βασιλεία του Ερρίκου Β'

Επιστολή του Μονμορανσύ στον Αντώνιο της Ναβάρρας ζητώντας ενισχύσεις εναντίον του Καρόλου Ε', 1552.

Ο Ερρίκος Β', ο οποίος διαδέχθηκε τον πατέρα του Φραγκίσκο Α' το 1547, τον αποκατέστησε στην εξουσία, τον ονόμασε «σύντροφό μου», του έδωσε βασιλικές εύνοιες, τις οποίες όμως έπρεπε να μοιραστεί με τους Γκιζ. Το 1551 ονομάσθηκε δούκας και ομότιμος της Γαλλίας.

Κατέστειλε σκληρά την εξέγερση του Μπορντώ, μια αγροτική εξέγερση κατά των βασιλικών φόρων, αλλά δεν μπόρεσε να εμποδίσει τον Φραγκίσκο του Γκιζ να προκαλέσει νέες συγκρούσεις με την Ισπανία, τόσο με τον Κάρολο Ε' όσο και με τον διάδοχό του στον θρόνο της Ισπανίας Φίλιππο Β'. Κατά τη διάρκεια της πρώτης σύγκρουσης το 1552 κατέλαβε το Μετς αλλά το 1557 ηττήθηκε και συνελήφθη στη μάχη του Σαιν-Κεντέν (Ιταλικός Πόλεμος (1551–1559)). Όταν ελευθερώθηκε, συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην ολοκλήρωση της Συνθήκης του Κατώ-Καμπρεζί το 1559 που έθεσε οριστικό τέλος στους Ιταλικούς πολέμους.

Η βασιλεία του Φραγκίσκου Β'

Κατά τη σύντομη βασιλεία του δεκαπεντάχρονου Φραγκίσκου Β', ο δούκας Φραγκίσκος του Γκιζ ήταν η δεσπόζουσα στρατιωτική μορφή και ο Μονμορανσύ αντιμετωπίστηκε με αδιαφορία από τη βασιλική αυλή. Αναγκάστηκε να παραδώσει τον τίτλο του Μεγάλου Αυθέντη της Γαλλίας στον δούκα Φραγκίσκο του Γκιζ, αλλά απονεμήθηκε στον γιο του ο τίτλος του στρατάρχη της Γαλλίας ως «αποζημίωση». Κουρασμένος και απογοητευμένος αποσύρθηκε για κάποιο διάστημα.

Οι Θρησκευτικοί πόλεμοι

Με την άνοδο στο θρόνο του Καρόλου Θ' το 1560, ο Μονμορανσύ επέστρεψε στην εξουσία. Ωστόσο, αντιτάχθηκε στη μετριοπαθή πολιτική της Αικατερίνης των Μεδίκων στην αρχή των Θρησκευτικών πολέμων και καθώς προτεσταντικοί κύκλοι άρχισαν να επηρεάζουν τον νέο βασιλιά, ο Ρωμαιοκαθολικός Μονμορανσύ εγκατέλειψε τη βασιλική αυλή.

Τον Απρίλιο του 1661, δημιούργησε ένα είδος Τριανδρίας με τον παλιό εχθρό του δούκα Φραγκίσκο του Γκιζ και τον στρατάρχη της Γαλλίας Σαιν-Αντρέ, μια ένωση για την υπεράσπιση του Καθολικισμού.^[11] Συνελήφθη κατά τη διάρκεια της μάχης του Ντρε (1562), έκανε ειρήνη με τον ανιψιό του Ουγενότο Γκασπάρ ντε Κολινί, συμβάλλοντας στην υπογραφή του διατάγματος του Αμπουάζ (1563).

Ο Αν του Μονμορανσύ στο Λούβρο.

Ακόμη και στο αποκορύφωμα των θρησκευτικών πολέμων, αν και φανατικός Καθολικός ο ίδιος, έσωσε αρκετούς Προτεστάντες καλλιτέχνες από την εκτέλεση μεσολαβώντας για συγχώρεσή τους από τον βασιλιά.

Το τέλος

Στις 10 Νοεμβρίου 1567, σε ηλικία 74 ετών, ο Μονμορανσύ οδήγησε τον βασιλικό στρατό στη νίκη του Σαιν-Ντενί κατά των Ουγενότων. Κατά τη μάχη του Σαιν-Ντενί περικυκλώθηκε αλλά, αν και τραυματισμένος στο πρόσωπο, αρνήθηκε να παραδοθεί. Τότε τραυματίστηκε θανάσιμα με έναν πυροβολισμό. Πέθανε στο Παρίσι δύο μέρες αργότερα, στις 12 Νοεμβρίου 1567.^[12]

Πλούσιος μαικήνας

Το κάστρο του Εκουάν.

Ο Αν του Μονμορανσύ ήταν ένας από τους πλουσιότερους ευγενείς της Γαλλίας. Αγαπούσε τις τέχνες και προστάτευε καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες. Μεταξύ των προστατευόμενων συγκαταλέγονται οι Μπερνάρ Παλισί και Ζαν Μπυλάν, ο τελευταίος επιμελητής και συντηρητής του κάστρου του Σαντιγί και του κάστρου του Εκουάν, και ο κεραμίστας Μασεό Αμπακέν, που εργάστηκε επίσης στο κάστρο του Εκουάν.

Το κάστρο του Εκουάν συμβολίζει τον ίδιο τον Αν του Μονμορανσύ: στρατηγικό και επιβλητικό φρούριο, αλλά και παλάτι υψηλής τέχνης, εμπνευσμένο από τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά έργα της Ιταλίας. Υπήρξε μεγάλος συλλέκτης έργων τέχνης και, όπως και ο Φραγκίσκος Α', έδωσε μεγάλη προσοχή στην αναβίωση των τεχνών κατά τη Γαλλική Αναγέννηση.^[13]

Οικογένεια

Μυμφεύτηκε τη Μαγδαληνή της Σαβοΐας, κόρη του Ρενέ κόμη του Βιλάρ & Τέντε, και είχε τέκνα:

• Φραγκίσκος (1530–1579), διαδέχθηκε τον πατέρα του ως δούκας τού Μονμορανσύ.
• Ερρίκος Α΄ (1534–1614), διαδέχθηκε τον μεγαλύτερο αδελφό του ως δούκας τού Μονμορανσύ.
• Κάρολος (1537–1612), ναύαρχος της Γαλλίας, δούκας του Μονμορανσύ.
• Γαβριήλ (1541–1562), σκοτώθηκε στη μάχη τού Ντρε.
• Γουλιέλμος (1547-1593).
• Ελεονόρα (απεβ. 1557), παντρεύτηκε τον Φρανσουά ντε Λα Τουρ ντ'Ωβέρν, υποκόμη του Τυρέν (σκοτώθηκε το 1557 στη μάχη τού Σαιν-Κεντίν). Γονείς τού
  • Ερρίκου ντε Λα Τουρ ντ'Ωβέρν, δούκα τού Μπουγιόν.
• Ιωάννα (1528–1596), παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο Γ΄ ντε Λα Τρεμουάλ, δούκα του Τουάρ.
• Αικατερίνη (1532–1624), παντρεύτηκε τον Ζιλμπέρ ντε Λεβί, δούκα τού Βανταντούρ και είχε απογόνους. Προ-προ-γιαγιά της Ανν-Ζενεβιέβ ντε Λεβί.
• Μαρία.
• Άννα.
• Λουίζα.
• Μαγδαληνή.

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 121165804. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 11899686X. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2015.
3. «Anne, First Duke of Montmorency»
4. «Dictionary of Art Historians» (Αγγλικά) montmercya. Ανακτήθηκε στις 23  Απριλίου 2022.
5. p2571.htm#i25705. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
6. Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
7. Anselm de Guibours: «Histoire généalogique et chronologique de la maison royale de France» Firmin-Didot Frères. Παρίσι. 1890. σελ. 129.
8. . «herodote.net/Anne de Montmorency (1493-1567)Au_service_de_quatre_rois». 
9. . «boutiquesdemusees.fr/en/museum-guide/anne-de-montmorency-un-homme-de-la-renaissance». 
10. . «gallica.bnf.fr/ark:/le connétable anne de montmorency». 
11. . «histoirefrance.net/biographie/montmorency». 
12. . «historica.fandom.com/wiki/Anne_de_Montmorency». 
13. . «francearchives.fr/Anne de Montmorency».