Ο Κάρολος Η΄ της Γαλλίας ή Κάρολος ο Ευγενικός (Γαλλική γλώσσα : Charles VIII de France, 30 Ιουνίου1470 - 7 Απριλίου1498) ήταν μονάρχης του Οίκου των Βαλουά, βασιλιάς της Γαλλίας (1483 - 1498). Διαδέχτηκε τον πατέρα του Λουδοβίκο ΙΑ' σε ηλικία 13 ετών. Μητέρα του ήταν η Καρλόττα της Σαβοΐας.[1][2] Την αντιβασιλεία ανέλαβε η μεγαλύτερη αδελφή του Άννα και ο σύζυγος της Πέτρος Β΄ της Βουρβόνης, ο ίδιος ανέλαβε την προσωπική διακυβέρνηση σε ηλικία 21 έτους (1491).[1][2] Την εποχή της αντιβασιλείας της αδελφής του σημειώθηκαν εξεγέρσεις απέναντι στην κεντρική εξουσία που έμειναν γνωστές ως "Κακός πόλεμος" (1485-1488), το αποτέλεσμα ήταν μεγάλη νίκη για τη βασιλική εξουσία.
Με ένα απίστευτο θράσος ο Κάρολος Η΄ παντρεύτηκε την Άννα της Βρετάνης, πρώτος της σύζυγος ήταν ο Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής ΑυτοκρατορίαςΜαξιμιλιανός Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Οίκο των Αψβούργων σε μια τελετή που αμφισβητήθηκε. Ο Μαξιμιλιανός Α΄ διεκδικούσε το Βασίλειο της Ουγγαρίας και απέτυχε να ολοκληρώσει τον γάμο του. Ο Κάρολος Η΄ έγινε με τον γάμο διοικητής στη Βρετάνη και μπόρεσε να ισχυροποιήσει το Γαλλικό στέμμα, έγινε ανεξάρτητο από τη Μοναρχία των Αψβούργων. Ο Ρενέ Α΄ της Νεαπόλεως είχε παραχωρήσει στον πατέρα του τα δικαιώματα του στον Θρόνο της Νεαπόλεως, ο Κάρολος Η΄ έκανε μια σειρά από παραχωρήσεις στους γείτονες και κατέκτησε εύκολα την Ιταλική χερσόνησο. Τα Ιταλικά κράτη μπόρεσαν με έναν συνασπισμό να διώξουν τον στρατό του Καρόλου αλλά οι Ιταλικοί πόλεμοι θα κυριαρχήσουν στην Ευρωπαϊκή πολιτική τα επόμενα 50 χρόνια. Ο Κάρολος Η΄ πέθανε σε ηλικία 27 ετών από ατύχημα, ενώ έτρεχε στο Κάστρο του Αμπουάζ που γεννήθηκε χτύπησε με δύναμη το κεφάλι του στην οροφή μιας πόρτας. Δεν είχε γιους και τον διαδέχθηκε ο δεύτερος ξάδελφος του Λουδοβίκος ΙΒ΄ της Γαλλίας από τον Οίκο της Ορλεάνης, έναν πλάγιο κλάδο του Οίκου του Βαλουά.
Πρώτα χρόνια
Οι νονοί του μικρού Καρόλου ήταν ο Κάρολος Β΄ του Μπουρμπόν από τον οποίο πήρε το όνομα του, η Ιωάννα της Γαλλίας (1435-1482) και ο έφηβος Εδουάρδος του Ουεστμίνστερ γιος του Ερρίκου ΣΤ΄ της Αγγλίας που βρισκόταν τότε εξόριστος στη Γαλλία.[3] Ο μικρός Κάρολος διαδέχθηκε στον θρόνο τον πατέρα του σε ηλικία 13 ετών και με ασθενή υγεία (30 Αυγούστου 1483). Οι σύγχρονοι με την εποχή του ιστορικοί τον περιγράφουν σαν ευχάριστο χαρακτήρα αλλά ακατάλληλο για τις κρατικές υποθέσεις. Σύμφωνα με τη διαθήκη του πατέρα του την αντιβασιλεία θα εξασκούσε η μεγαλύτερη αδελφή του Άννα που ο Λουδοβίκος ΙΑ΄ τη θεωρούσε ως "η λιγότερο τρελή γυναίκα στη Γαλλία", κυβέρνησε με τον σύζυγο της Πέτρο ως το 1491.[4]
Ο Κάρολος Η΄ αρραβωνιάστηκε την τρίχρονη Μαργαρίτα κόρη του μετέπειτα αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Α΄ με τη σύζυγο του Μαρία της Βουργουνδίας. Ο γάμος είχε τακτοποιηθεί από τους γονείς τους με την "Ειρήνη του Αρράς" (1482) ανάμεσα στη Γαλλία και το Δουκάτο της Βουργουνδίας. Η Μαργαρίτα πήρε προίκα για τον γάμο το Αρτουά και τη Βουργουνδία, μεγάλωσε στη Γαλλική αυλή ως μελλοντική βασίλισσα.
Ο Φραγκίσκος Β΄ της Βρετάνης πέθανε ωστόσο από πτώση από το άλογο του (1488), άφησε κληρονόμο την 11χρονη κόρη του Άννα της Βρετάνης. Η αδελφή του αντιβασίλισσα Άννα φοβήθηκε για τον γάμο που είχε τακτοποιηθεί ανάμεσα στην Άννα της Βρετάνης και τον χήρο Μαξιμιλιανό (1490), θα είχε σαν συνέπεια την απώλεια του δουκάτου. Την εποχή που ο Μαξιμιλιανός και ο πατέρας του Φρειδερίκος Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν απασχολημένοι με τον βασιλιά της Ουγγαρίας Ματθία Κορβίνο για την αμφισβητούμενη διαδοχή ο Γαλλικός στρατός εισέβαλε στη Βρετάνη.[5] Η Άννα της Βρετάνης έσπασε με τη βία τον αρραβώνα της με τον Μαξιμιλιανό και παντρεύτηκε τον Κάρολο Η΄.[6]
Η γαμήλια τελετή ανάμεσα στον Κάρολο και την Άννα της Βρετάνης έγινε τον Δεκέμβριο του 1491 στο Κάστρο του Λανζαί, η 14χρονη Άννα δυσαρεστημένη από τον γάμο έφτασε με μια συνοδεία με 2 κρεβάτια. Ο γάμος έφερε ωστόσο μιά ανεξαρτησία στον Κάρολο που κατάφερε να ασχοληθεί με τις προσωπικές του υποθέσεις, η Άννα ζούσε στο Κάστρο του Κλο-Λυσέ στο Αμπουάζ. Η ακύρωση του πρώτου του γάμου με τη Μαργαρίτα της Αυστρίας θα έπρεπε να είχε σαν συνέπεια την επιστροφή της νύφης στην οικογένεια της. Ο Κάρολος Η΄ το αρνήθηκε αρχικά ωστόσο, αργότερα επέστρεψε στην οικογένεια της με την προίκα της (1493), ο ίδιος κράτησε το Δουκάτο της Βουργουνδίας σύμφωνα με τη "Συνθήκη του Σενλίς". Στην αυλή του βασιλιά συγκεντρώθηκε ένας μεγάλος κύκλος από ποιητές, ο σημαντικότερος από αυτούς ήταν ο Πάμπλιο Φαύστο Αντρελίνι από τη Φορλί που διέδωσε την Αναγέννηση στη Γαλλία. Σε ένα προσκύνημα στα οστά του πατέρα του παρατήρησε το Όρος Αιγκύγ και διέταξε τον Αντουάν Ντεβύλ να ανέβει στην κορυφή, την τεχνική αλπική αναρρίχηση κατέγραψε αργότερα ο Φρανσουά Ραμπελαί.[7][8]
Ιταλικοί πόλεμοι
Τα Γαλλικά στρατεύματα εισέρχονται στη Φλωρεντία (17 Νοεμβρίου 1494)
Με στόχο την προστασία της Γαλλίας από εξωτερικές επιθέσεις ο Κάρολος υπέγραψε με τον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α΄ τη "Συνθήκη της Βαρκελώνης" (19 Ιανουαρίου 1493).[9] Είχε προηγηθεί η "Συνθήκη του Ετάμπ" με τους Άγγλους (3 Νοεμβρίου 1492), εξασφάλισε την ουδετερότητα τους με μεγάλες παραχωρήσεις.[10] Ο Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας τον ανάγκασε να αποσύρει τη στήριξη του στον σφετεριστή Πέρκιν Γουόρμπεκ, έστειλε αποστολή να πολιορκήσει τη Βουλώνη. Δαπάνησε όλους τους Γαλλικούς πόρους στη δημιουργία ενός μεγάλου στρατού, περιείχε ένα από τα πρώτα πολιορκητικά τρένα με πυροβολικό.
Ο Πάπας Ιννοκέντιος Η΄ (1484–1492) που βρισκόταν σε εχθρότητα με τον Φερδινάνδο Α΄ της Νεαπόλεως πρόσφερε το Βασίλειο της Νεαπόλεως στον Κάρολο Η΄, είχε διεκδικήσεις από τη γιαγιά του Μαρία του Ανζού. Την πολιτική των επεμβάσεων στα Ιταλικά κράτη συνέχισε ο διάδοχος του Πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄ (1492–1503) που ήθελε να ιδρύσει ένα νέο ανεξάρτητο κράτος στην κεντρική Ιταλία.[11] Το νέο κράτος θα είχε ανταπόκριση στο Μιλάνο περισσότερο από όλα τα υπόλοιπα Ιταλικά κράτη. Ο ηγεμόνας του ΜιλάνουΛουδοβίκος Σφόρτσα κάλεσε σε βοήθεια τον Κάρολο Η΄ (1493).[12] Ο Φερδινάνδος Α΄ πέθανε (25 Ιανουαρίου 1494), ο γιος και διάδοχος του Αλφόνσος Β΄ της Νεαπόλεως διεκδίκησε το Δουκάτο του Μιλάνου.[13][14] Ο Αλφόνσος Β΄ πίεσε τον Κάρολο Η΄ να καταλάβει το Μιλάνο με στρατό. Ο Κάρολος Η΄ πίστεψε ότι είναι ικανός να καταλάβει τη Νάπολη και αποφάσισε να επιτεθεί στην Ιταλία.
Η εισβολή του Καρόλου Η΄ στην Ιταλία τον Σεπτέμβριο του 1494 ήταν πολύ μελανή για την ιστορία της χώρας, έφτασε με 25.000 άνδρες ανάμεσα στους οποίους 8.000 Ελβετοί μισθοφόροι.[15] Έφτασε πρώτα στην Παβία (21 Οκτωβρίου 1494), κατόπιν μπήκε στην Πίζα (8 Νοεμβρίου 1494), υπέταξε τη Φλωρεντία και βάδισε νότια.[16] Έφτασε στη Νάπολη (22 Φεβρουαρίου 1495), την κατέλαβε χωρίς πολιορκία, έστειλε εξορία τον Αλφόνσο και στέφτηκε βασιλιάς της Νεαπόλεως.[17] Πολλοί στη Δημοκρατία της Φλωρεντίας θεωρούσαν την παρουσία του Γάλλου βασιλιά και του στρατού του σαν θεία αποστολή. Ο θρησκευτικός ηγέτης Τζιρόλαμο Σαβοναρόλα πίστευε ότι τον έστειλε ο θεός για να εξαφανίσει τη μεγάλη διαφθορά στην πόλη, η Φλωρεντία έγινε το επίκεντρο για την αναγέννηση της εκκλησίας. Ο πάπας Αλέξανδρος Β΄ που φοβήθηκε την επέμβαση του Γάλλου βασιλιά στα Παπικά Κράτη, συγκρούστηκε σκληρά με τον Σαβοναρόλα, τον κατηγόρησε ως αιρετικό και τον εκτέλεσε.[18]
Η μεγάλη Γαλλική δύναμη στην Ιταλική χερσόνησο ανησύχησε μεγάλους τοπικούς ηγέτες όπως ο πάπας και ο Λουδοβίκος Σφόρτσα, δημιούργησαν έναν μεγάλο αντι-Γαλλικό συνασπισμό τη "Λίγκα της Βενετίας" (31 Μαρτίου 1495). Συμμετείχαν όλα τα βόρεια Ιταλικά κράτη όπως το Δουκάτο του Μιλάνου, η Δημοκρατία της Βενετίας, το Δουκάτο της Μάντοβας, η Δημοκρατία της Φλωρεντίας, η Ισπανία και η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αποφάσισαν να παγιδεύσουν τον Κάρολο Η΄ ώστε να μην επιστρέψει στη Γαλλία. Η Λίγκα δεν κατάφερε ωστόσο τον Ιούλιο του 1495 να εμποδίσει τον Κάρολο Η΄ να φύγει από την Ιταλία.[19] Έχασαν 2.000 άνδρες, ο Κάρολος Η΄ έχασε όλα τα λάφυρα που είχε κερδίσει αλλά επέστρεψε στην πατρίδα του. Οι λίγες φρουρές που είχε αφήσει ο Κάρολος Η΄ στη Νάπολη υποτάχθηκαν σύντομα από δυνάμεις που έστειλε ο Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας (7 Ιουλίου 1495).[20] Τα επόμενα χρόνια ο Κάρολος Η΄ προσπάθησε να ανασυγκροτήσει τον στρατό του για νέα εισβολή στην Ιταλία αλλά δεν μπόρεσε χάρη στα μεγάλα του χρέη.
Θάνατος
Ο Κάρολος Η΄ πέθανε από ατύχημα περίπου δυόμιση χρόνια μετά την επιστροφή του στη Γαλλία, ενώ βιαζόταν να παρακολουθήσει ένα παιχνίδι τένις χτύπησε με δύναμη το κεφάλι του σε ένα υπέρθυρο του πύργου του Αμπουάζ.[21] Με την επιστροφή του από το παιχνίδι στις 2 τα μεσάνυχτα έπεσε σε κόμμα και πέθανε 9 ώρες αργότερα.[22] Ο Κάρολος Η΄ άφησε το βασίλειο της Γαλλίας καταχρεωμένο και διαλυμένο, μπόρεσε ωστόσο να αφήσει πολλά Γαλλικά στοιχεία στην Ιταλική Αναγέννηση. Τα παιδιά του πέθαναν όλα σε βρεφική ηλικία πριν από τον ίδιο και τον διαδέχθηκε ο δεύτερος ξάδελφος του Λουδοβίκος Β΄ της Γαλλίας. Η Άννα επέστρεψε στη Βρετάνη και προσπάθησε ξανά να κάνει το Δουκάτο ανεξάρτητο από το Γαλλικό στέμμα. Ο Λουδοβίκος Β΄ σαν αντίδραση χώρισε την άτεκνη σύζυγο του Ιωάννα της Γαλλίας (1464-1505) και παντρεύτηκε την Άννα.[23]
Οικογένεια
Με τη σύζυγο του Άννα της Βρετάνης απέκτησε :
Κάρολος Ορλάνδος, Δελφίνος της Γαλλίας (11 Οκτωβρίου 1492 - 16 Δεκεμβρίου 1495), τάφηκε στον Καθεδρικό ναό του Τουρ.[24]
Κάρολος, Δελφίνος της Γαλλίας (8 Σεπτεμβρίου 1496 - 2 Οκτωβρίου 1496), τάφηκε στον Καθεδρικό ναό του Τουρ.[26]
Φραγκίσκος, Δελφίνος της Γαλλίας (Ιούλιος 1497), πέθανε λίγες ώρες μετά τη γέννηση του και τάφηκε στον Καθεδρικό ναό του Τουρ.[26]
Άννα της Γαλλίας (20 Μαρτίου 1498), πέθανε τη μέρα που γεννήθηκε και τάφηκε στον Καθεδρικό ναό του Τουρ.[26]
Στην τηλεοπτική σειρά του 2011 "Βοργίας" τον Κάρολο Η΄ υποδύεται ο Γάλλος ηθοποιός Μιτσέλ Μιλέρ, στο Γαλλο-Γερμανικό δράμα "Βοργίας" ο Σίμον Λαρβαρόν. Σύμφωνα με την υπόθεση του έργου έπαιζε τένις με τον Καίσαρα Βοργία, όταν άφηνε το παιχνίδι χτύπησε με δύναμη το κεφάλι του στο υπέρθυρο μιάς πόρτας.
↑Hare, Christopher (1907). The high and puissant princess Marguerite of Austria, princess dowager of Spain, duchess dowager of Savoy, regent of the Netherlands. Harper & Brothers. σσ. 43–44
