Μπερνάρ Παλισί

Μπερνάρ Παλισί
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Bernard Palissy (Γαλλικά)
Γέννηση	1510 (περίπου)[1] Lacapelle-Biron[2] ή Αζέν[3]
Θάνατος	1589[4][5][6] ή 1590[3] Βαστίλη[7]
Αιτία θανάτου	κάθειρξη[7] και κακοποίηση[7]
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία[8]
Θρησκεία	Προτεσταντισμός (από 1546)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά[4]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	χημικός κεραμουργός[9] φυσικός γεωγράφος γεωλόγος συγγραφέας[10] γλύπτης[9]
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματος	αίρεση
Σχετικά πολυμέσα

Ο Μπερνάρ Παλισί (γαλλικά: Bernard Palissy) (περ. 1510 - περ. 1589), στα ελληνικά αναφέρεται και ως Μπερνάρ Παλισύ, ήταν Γάλλος Ουγενότος αγγειοπλάστης, ζωγράφος, υαλογράφος, μηχανικός υδραυλικής και συγγραφέας. Ανήκει στη Γαλλική Αναγεννησιακή Σχολή.^[11]

Είναι γνωστός για τα λεγόμενα «ρουστίκ κεραμικά» του, συνήθως μεγάλες οβάλ πιατέλες διακοσμημένες με μικρά ανάγλυφα ζώα, ένας τύπος πήλινων σκευών καλυμμένων με έγχρωμα μολυβδούχα υαλώματα. Απομιμήσεις και αναπαραγωγές του στυλ του συνέχισαν να γίνονται στη Γαλλία μέχρι το 1800 περίπου, και στη συνέχεια αναβίωσαν τον 19ο αιώνα.

Ο Παλισί είναι επίσης γνωστός για τη συνεισφορά του στις φυσικές επιστήμες και είναι διάσημος για την ανακάλυψη αρχών γεωλογίας, υδρολογίας και απολιθωμάτων. Καταδιώχθηκε ως Ουγενότος, φυλακίστηκε για την πίστη του κατά τη διάρκεια των ταραχών των Γαλλικών Θρησκευτικών Πολέμων και καταδικάστηκε σε θάνατο. Πέθανε από κακομεταχείριση στη Βαστίλη το 1589 ή το1590.

Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο Αναγέννησης του κάστρου του Εκουάν.

Βιογραφία

Πήλινο σκεύος, 1580-1600,Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου, Λονδίνο

Έργο του Μπερνάρ Παλισί, 1550

Ο Μπερνάρ Παλισί γεννήθηκε πιθανότατα στο Αζέν (Λοτ-ε-Γκαρόν) γύρω στο 1510. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Σαιντόνζ. Κατάγονταν από φτωχή οικογένεια, ο πατέρας του ήταν υαλογράφος, και αν και η εκπαίδευσή του δεν περιλάμβανε ελληνικά ή λατινικά, μυήθηκε στις πρακτικές επιστήμες, την γεωμετρία και την έρευνα.

Το 1539, αφού έμαθε την τέχνη της υαλογραφίας από τον πατέρα του και ταξίδεψε σε πολλά μέρη της Γαλλίας και στις Κάτω Χώρες αποκτώντας νέες γνώσεις, εγκαταστάθηκε ως αγρονόμος και αγγειοπλάστης στη Σαιντ, κοντά στη Λα Ροσέλ, παντρεύτηκε και απέκτησε παιδιά. Άρχισε την έρευνα για το λευκό σμάλτο, το οποίο κατάφερε να αναπτύξει σταδιακά από το 1545. Οι πρώιμες έρευνές του περιγράφονται στο έργο Περί της Τέχνης της γης.^[12]

Το 1546, μεταστράφηκε στον Προτεσταντισμό. Είχε πλούσιους προστάτες και από το 1548, μπήκε στην υπηρεσία του κοντόσταυλου της Γαλλίας Αν του Μονμορανσύ, τον οποίο ακολούθησε για τη διακόσμηση του κάστρου του Εκουάν.

Το 1559 φυλακίσθηκε για θρησκευτικούς λόγους στη Σαιντ. Η φυλάκισή του προκάλεσε κύμα διαμαρτυριών μεταξύ των οποίων και του Λουδοβίκου Α΄ του Κοντέ, έτσι, το 1563 μεταφέρθηκε στο Μπορντώ αλλά το εργαστήριό του καταστράφηκε. Σώθηκε από τη φυλακή με τη μεσολάβηση του προστάτη του Αν του Μονμορανσύ, ο οποίος υπέβαλε αναφορά στη βασιλομήτορα και έλαβε από τον βασιλιά την εντολή να τον απελευθερώσει. Την ίδια χρονιά, εκτύπωσε το έργο Αληθινή Συνταγή στη Λα Ροσέλ.^[13]

Ανδριάντας του Μπερνάρ Παλισί στο Λούβρο, ανάμεσα στους 86 Επιφανείς Άνδρες της Γαλλίας.

Γύρω στο 1565, διορίσθηκε «εφευρέτης της ρουστικής κεραμικής στην υπηρεσία του βασιλιά και της βασιλομήτωρος^[14]» και άρχισε να εργάζεται στο Παρίσι. Από τα τέλη του 1566 έως το 1570, με βοηθούς δύο από τους γιους του, διακόσμησε τον κήπο του Κεραμεικού δημιουργώντας μια «ρουστίκ σπηλιά» για την Αικατερίνη των Μεδίκων.

Το 1572, προστατευόμενος της Αικατερίνης των Μεδίκων, επέζησε της νύχτας του Αγίου Βαρθολομαίου καταφεύγοντας στο Σεντάν. Το 1575, επιστρέφοντας στο Παρίσι, έδωσε δημόσιες διαλέξεις με θέμα τη φυσική ιστορία, που δημοσίευσε ως Θαυμαστοί Λόγοι το 1580, οι οποίες ήταν πολύ δημοφιλείς, αποκαλύπτοντας το συγγραφικό ταλέντο του και τις επιστημονικές του γνώσεις. Έτσι, αναδείχθηκε ως δημιουργός της νεότερης αγρονομίας και πρωτοπόρος της πειραματικής μεθόδου.^[15]

Τον Δεκέμβριο του 1586 συνελήφθη πάλι ως Ουγενότος, με εντολή της Καθολικής Ένωσης και τον Ιούνιο του 1587 καταδικάστηκε σε εξορία, αλλά παρέμεινε στο Παρίσι. Συνελήφθη και πάλι τον Μάιο του 1588, καταδικάστηκε σε θάνατο, άσκησε έφεση και είδε την ποινή του να μετατρέπεται σε ισόβια κάθειρξη. Φυλακίστηκε αρχικά στην Κονσιερζερί και πέθανε στη Βαστίλη το 1589 (ή το 1590), «από πείνα, κρύο και κακομεταχείριση».^[16]

Από το γάμο του απέκτησε έξι παιδιά, τρία αγόρια και τρία κορίτσια.

Τέχνη

Πιατέλα ρουστίκ, 1575–1600

Τα κεραμεικά του Παλισί είναι ωοειδή ή στρογγυλά πιάτα, κανάτες, σαλτσιέρες, διακοσμημένα με φυτά και ζώα (κυρίως φίδια, σαύρες βατράχους) και αλληγορικές και μυθολογικές σκηνές. Μερικά έργα του απομιμούνται τα νερά του μαρμάρου. Μερικά κομμάτια ήταν αναπαραγωγές αντικειμένων από κορυφαίους Γάλλους μεταλοτεχνίτες του 16ου αιώνα όπως ο Φρανσουά Μπριό. ^[17]

Ο Παλισί μάλλον δεν χρησιμοποιούσε τον κεραμικό τροχό του αγγειοπλάστη. Τα πιο γνωστά του έργα φαίνεται πως πιέζονταν σε καλούπι και το φινίρισμα γινόταν με πλάσιμο ή ο επίθετος διάκοσμος χυνόταν σε ανάγλυφο. Οι αυθεντικές του παραγωγές δεν φέρουν καμία υπογραφή ή σήμα.

Αργότερα, τον 17ο αιώνα οι μήτρες του χρησιμοποιήθηκαν πάλι και κατασκευάστηκαν πήλινα αγαλματίδια με μολυβδούχο υάλωμα. Τον 19ο αιώνα, μεταξύ 1840 και 1870 κατασκευάστηκαν αντίγραφα.^[18]

Συγγραφικό έργο

• Αρχιτεκτονική και διάταξη του ρουστίκ σπηλαίου του κυρίου Αν του Μονμορανσύ, 1562. Είναι πιθανό ότι αυτό το σπήλαιο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
• Αληθινή συνταγή με την οποία όλοι οι άντρες της Γαλλίας θα μπορούν να μάθουν να πολλαπλασιάζουν και να αυξάνουν τους θησαυρούς τους: Στοιχείο: όσοι δεν είχαν ποτέ γνώση των γραμμάτων θα είναι σε θέση να μάθουν μια απαραίτητη φιλοσοφία για όλους τους κατοίκους της γης. Το αντικείμενο αυτού του βιβλίου είναι ο σχεδιασμός ενός απολαυστικού κήπου. Αναφέρεται το σχέδιο και η διάταξη της πιο απόρθητης πόλης - φρουρίου που έχει ακούσει ποτέ ο άνθρωπος, Λα Ροσέλ, 1563.^[19]
• Θαυμάσιος λόγος για τη φύση τόσο των φυσικών όσο και των τεχνητών νερών και των σιντριβανιών, Παρίσι, 1580. Αυτό το έργο αναφέρεται στον κύκλο του νερού και την τροφοδότηση των πηγών από τις βροχοπτώσεις.
• Στο Περί της Τέχνης της γης, καταγράφει τον μακρύ αγώνα του για την κατασκευή γαλλικού σμάλτου (οι Ιταλοί έχουν ήδη κατακτήσει τέλεια αυτήν την τεχνογνωσία) χωρίς ωστόσο να αποκαλύπτει τίποτα από την τεχνική του.
• Ασχολήθηκε επίσης με τον ρόλο των ορυκτών αλάτων στη ζωή των φυτών και στη μελέτη των απολιθωμάτων (διάφορα έργα για τα απολιθώματα).

Παραπομπές

1. «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
2. «Palissy, Bernard» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη. Ανακτήθηκε στις 14  Δεκεμβρίου 2016.
3. Collectie Boijmans Online. 13991. Ανακτήθηκε στις 19  Απριλίου 2024.
4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 120417891. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
5. «AGORHA» (Γαλλικά) 5354. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
6. «Artcyclopedia» (Αγγλικά) palissy_bernard. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
7. Ανακτήθηκε στις 17  Νοεμβρίου 2020.
8. artist list of the National Museum of Sweden. 12  Φεβρουαρίου 2016. 23878d6a-10bf-4095-b6c2-347e51616139. Ανακτήθηκε στις 28  Φεβρουαρίου 2016.
9. The Fine Art Archive. 160057. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
10. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
11. . «strangescience.net/palissy». 
12. . «artsy.net/article/artsy-editorial-renaissance-artist-cast-live-snakes-frogs-lizards-ceramics». 
13. . «cour-de-france.fr/histoire-et-fonction/finances-et-gestion-territoriale/ouvrages-avant-1800/article/recepte-veritable-par-laquelle-tous-les-hommes-de-la-france». 
14. του βασιλιά Καρόλου Θ΄ της Γαλλίας. και της μητέρας του Αικατερίνης των Μεδίκων
15. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα, τομ. 48, σελ. 32
16. . «museepalissy.net/en/museum/article/bernard-palissy-grand-artisan-of-works-of-the-earch». 
17. . «metmuseum.org/art/collection/Platterlast quarter 16th century». 
18. . «britannica.com/biography/Bernard-Palissy». 
19. . «gallica.bnf.fr/Recepte véritable par laquelle tous les hommes de la France pourront apprendre à multiplier et augmenter leurs thrésors : Palissy... Palissy, Bernard (1510-1589)».