Τα Πεμόνια είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Αποκορώνου στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Απέχουν 29 χιλιόμετρα από τα Χανιά και είναι κτισμένα σε υψόμετρο 210 μ.[1] στους πρόποδες των Λευκών Ορέων. Η οικονομία του χωριού είναι κυρίως αγροτική, με καλλιέργειες ελιών και αμπελιών, ενώ υπάρχουν και δύο βιοτεχνίες κατασκευής επίπλων.[2]
Ιστορικά στοιχεία
Η αρχαιότερη μνεία στο χωριό γίνεται το 1536, με το όνομα Pomogna. Ο Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 αναφέρει πέντε χωριά με το όνομα Pamonia, στην επαρχία Αποκορώνου, τα Pamonia Gharigho, Pamonia Barbarigo,Pamonia Polani, Pamonia Barozzi και Pamonia Zane. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρονται τα Pomonia de Polani et Callafati, με 144 κατοίκους, τα Pomonia de Mr Anto Zangarol, με 162 κατοίκους, τα Pomonia de ma Zuana Barozzi, με 389 κατοίκους, και τα Pomonia de mr Francesco Pollani, με 103 κατοίκους. Συνολικά σε αυτά τα χωριά κατοικούσαν 34 προνομιούχοι. Στην απογραφή του Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 αναφέρονται οι οικισμοί Pomogna Zane, Pomogna Polani και Pomogna Barozzi.[1]
Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 αναφέρεται ως Πεμόνια και σε αυτό κατοικούσαν 25 χριστιανικές και 10 μουσουλμανικές οικογένειες.[1] Θεωρείται ότι η αυξημένη παρουσία μουσουλμάνων στο χωριό οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιοι Βενετοί άρχοντες της περιοχής δεν ήθελαν να χάσουν την περιουσία τους και έτσι εξισλαμίστηκαν. Η προφορική παράδοση του χωριού αναφέρει ότι η συμπεριφορά τους ήταν ιδιαίτερα εριστική.[2]
Το 1881 τα Πεμόνια ανήκαν στον δήμο Φρε και σύμφωνα με την απογραφή είχαν αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, με 367 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 453 κατοίκους και ανήκαν στον ίδιο δήμο. Το 1920 αναφέρεται ως έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[1] Τα Πεμόνια το 1925 ορίστηκαν έδρα κοινότητας μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση το 1997, όταν προσαρτήθηκε στον δήμο Φρε.[3]
Σε πλάτωμα λόφου εντός του χωριού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, στο εσωτερικό του οποίου σώζονται τοιχογραφίες.[4] Κτήτορας του ναού αναφέρεται σε επιγραφή να είναι ο μοναχός Λαυρέντιος.[1]
Στο χωριό επίσης υπάρχει και ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου. Η εκκλησία γιορτάζει κάθε 15 Αυγούστου και συνήθως γίνεται 2ήμερο πανηγύρι στο χωριό.
Παραπομπές
↑ 1,01,11,21,31,41,5Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 624.
↑ 2,02,1«Φρες». www.apokoronas.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2020.
↑«Πεμόνια (Χανίων)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
