Νέδουσα Μεσσηνίας

Συντεταγμένες: 37°8′31.999″N 22°13′55.999″E

Νέδουσα Καλαμάτας
Νέδουσα Καλαμάτας Νέδουσα Καλαμάτας
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Πελοποννήσου
Περιφερειακή Ενότητα	Μεσσηνίας
Δημοτική Ενότητα	Καλαμάτας
Δημοτική Κοινότητα	Νέδουσας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοπόννησος
Νομός	Μεσσηνίας
Υψόμετρο	701 μέτρα
Έκταση	19.802
Πληθυσμός
Μόνιμος	86
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Μεγάλη Αναστάσοβα
Ταχ. κώδικας	241 00
Τηλ. κωδικός	2721

Η Νέδουσα (παλαιότερα, Μεγάλη Αναστάσοβα ή Μεγάλη Αναστασίτσα) είναι χωριό του Βορειοδυτικού Ταϋγέτου, στη Μεσσηνία. Στην Επανάσταση του 1821 έπαιξε σημαντικό ρόλο. Εκεί γεννήθηκε ο ήρωας του 1821, Νικηταράς (Νικήτας Σταματελόπουλος).

Από 1-1-2011 μετά την εφαρμογή του Νόμου Καλλικράτης, αποτελεί Κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Καλαμάτας, του Δήμου Καλαμάτας, στην Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας.^[1]

Θέση

Βρίσκεται στη βόρεια υδρολογική λεκάνη του ποταμού Νέδοντα και είναι χτισμένη αριστερά και δεξιά του Μεγαλοαναστασοβίτικου ρέματος ή ρέματος της Νέδουσας. Συναντάμε το χωριό, 5 χιλιόμετρα περίπου, μετά την παράκαμψη της 82ης Εθνικής Οδού, Σπάρτης - Καλαμάτας - Πύλου, στο 17ο χιλιόμετρο, σε υψόμετρο 701 μέτρων.^[2]

Η αρχική θέση του οικισμού ήταν διαφορετική από αυτή που βρίσκεται σήμερα. Συγκεκριμένα βρισκόταν λίγο πιο πάνω από εκεί που είναι χτισμένη σήμερα, στη θέση Βυθισμένα, κοντά στο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας. Αυτό προκύπτει από τα αρχαία ερειπωμένα κτίσματα, καθώς και άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν εκεί. Κατά πάσα πιθανότητα οι κάτοικοι λόγω των κατολισθήσεων αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν τη θέση αυτή και να εγκατασταθούν στη σημερινή θέση. Ορισμένες όμως οικογένειες εγκατέλειψαν την περιοχή αυτή και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, που είναι το σημερινό χωριό Πηγές και δημιούργησαν τον συνοικισμό της Μικρής Αναστάσοβας.

Έκταση και πληθυσμός

Η Κοινότητα Νέδουσας έχει έκταση 19 802 στρέμματα. Η εξέλιξη του πληθυσμού από το 1928 μέχρι το 2011^[3] είναι η ακόλουθη:

Κοινότητες/Δ. διαμερίσματα	Στρέμματα	1928	1940	1951	1981	1991	2001	2011	2021
Μεγ.Αναστάσοβα (Νέδουσα)	19802	509	591	514	180	206	158	130	126

Ιστορία

Στην Επανάσταση του 1821 έπαιξε σημαντικό ρόλο, αφού φιλοξένησε πολλούς κατοίκους της Μεσσηνίας, που καταδιώχτηκαν από τον Ιμπραήμ. Εκεί γεννήθηκε ο Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς.

Είναι γνωστή για το αυθεντικό αγροτικό δρώμενο Ευετηρίας, που τελείται την Καθαρά Δευτέρα, με στοιχεία από την αρχαία διονυσιακή λατρεία.^[4] Είναι γνωστή επίσης για τα δύο παραδοσιακά μουσικά όργανα και έναν μοναδικό σκοπό (πατινάδα), που ηχούν και που υπάρχουν στο χωριό, τα οποία προέρχονται από την αρχαιότητα, το τύμπανο από δέρματα ζώων και η καλαμένια φλογέρα (τσαφαράκι).

• Από την 1-1-2011 με την εφαρμογή του Νόμου Καλλικράτης αποτελεί Κοινότητα της Δημοτικής Ενότητας Καλαμάτας, του Δήμου Καλαμάτας, με έδρα του Δήμου, την Καλαμάτα.^[5]
• Από 1-1-1999 έως 31-12-2010, με την εφαρμογή του Νόμου Καποδίστριας αποτελούσε Τοπικό Διαμέρισμα του Δήμου Καλαμάτας.
• Από 31-8-1912 έως 31-12-1998 αποτελούσε αυτόνομη Κοινότητα της Επαρχίας Καλαμών, του Νομού Μεσσηνίας.
• Από 28-12-1836 έως 30-8-1912 αποτελούσε συνοικισμό του Δήμου Αλαγωνίας, της Επαρχίας Καλαμών, του Νομού Μεσσηνίας.
• Το 1927, μετονομάστηκε από Μεγάλη Αναστάσοβα σε Νέδουσα, με Βασιλικό Διάταγμα, το οποίο δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 306Α - 22/12/1927.^[6]
• Από τον 13ο αιώνα περίοδο της Φραγκοκρατίας μέχρι 27-12-1836, αποτελούσε συνοικισμό των Πισινών Χωριών της Επαρχίας Μυστρά (Λακεδαίμονος).
• Από τον 8ο μ.Χ. αιώνα μέχρι το 13ο μ.Χ. αιώνα αποτελούσε συνοικισμό των Κουτσαβών και ανήκε διοικητικά στη Μεσσηνία.

Αξιοθέατα

• Η ιστορική Μονή Μαρδακίου (ή Μαρδατσίου).
• Ο Ενοριακός Ιερός Ναός της Αγίας Αικατερίνης.
• Η Χορηγόσκαλα. Τόπος ηρωισμού & θυσίας Ελληνίδων γυναικών του Μοριά, που δεν δέχτηκαν να πέσουν στα χέρια των Τουρκοαιγυπτίων, αλλά προτίμησαν να γκρεμιστούν μαζί με τα παιδιά τους από τα βράχια.
• Το Πέτρινο Μονότοξο Γεφύρι του Παντελικού.
• Ο Νερόμυλος του Αναστάση Καραμπάτου (Χούφτιαρη), δίπλα από το γεφύρι του Παντελικού.
• Ο Νερόμυλος του Παναγιώτη Θεοδωρακάκη (Καλόγερου), στη τοποθεσία Κούβελος.
• Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε το αναρριχητικό πάρκο στο φαράγγι που πλησιάζει προς το χωριό.
• Η προτομή και το σπίτι που γεννήθηκε ο Νικηταράς.
• Τα πέτρινα εξωκλήσια των Αγίων Νεομαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, της Αγίας Τριάδας, Αγία Μαυρας , Αγίου Γεωργίου και η Εκκλησια . των Αγίων Ταξιαρχών μες στη σπηλιά στην είσοδο του χωριού.
• Η τοποθεσία της Μογγονιάς στη Πέρα Μεριά του χωριού, με τον αιωνόβιο πλάτανο και το τρεχούμενο νερό.
• Ο γερο-πλάτανος στη θέση Καμίνια, που στο εσωτερικό του χωράει έως και δέκα άτομα.

Παραπομπές

1. «E-GO.GR - ΝΕΔΟΥΣΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ». 
2. «BUK.GR - ΝΕΔΟΥΣΑ». 
3. «ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2011 (ΦΕΚ 630Β - 20/03/2013, σελ. 288)» (PDF). 
4. «TERRABOOK - ΝΕΔΟΥΣΑ». 
5. «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ = ΝΕΔΟΥΣΑ (ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΟΒΑ)». 
6. «ΦΕΚ 306Α - 22/12/1927» (PDF). 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Νέδουσα