Heiz

Heiz
Hordeum vulgare
Rummatadur Cronquist
Riezad :	Plantae
Skourrad :	Magnoliophyta
Kevrennad :	Liliopsida
Urzhad :	Poales
Kerentiad :	Poaceae
Genad :	Hordeum
Anv skiantel
Hordeum vulgare L.
D'ar vevoniezh e tenn ar pennad-mañ.

Greun heiz

Heiz (Hordeum vulgare) zo un ed implijet dreist-holl evit ar magadurez, ha d'ober malt. Ur blantenn eus ar c'herentiad Poaceae eo. Gant 560 000 km² ez eo ar pevare ed gounezet ar muiañ er bed^[1]. Dont a ra diwar an heiz gouez (Hordeum spontaneum) ha diploid eo eveltañ. Dre ma c'hall an daou spesad parañ an eil gant an egile e vezont alies gwelet evel daou isspesad. An disheñvelder pouezusañ etrezo eo rachis bresk ar stumm gouez.

Istor

Heiz gouez a gaver e lec'hiennoù eus dibenn Henoadvezh ar maen er Reter-Nesañ, e-pad ar Natoufian met ar stumm-feurm kentañ a vez kavet e Siria. Unan eus an edoù gounezet kentañ e oa an heiz, asambles gant Triticum monococcum hag Triticum dicoccon^[2].

Pouezus e oa an heiz en Henegipt ma veze implijet d'ober bara ha bier.

Kementadoù

Er bloaz 2021 ez eus bet kenderc'het 145 623 914,47 tonenn a heiz er bed war 48 941 020 ha, eleze un askorad a 29,75 c'hantolz dre hektar^[3].

Setu amañ listenn ar broioù o deus kenderc'het muioc'h eget ur milion a donennoù heiz er bloaz 2021

Ar gounit heiz e 2016
Rusia 17 995 908 Aostralia 15 648 581  Frañs 11 321 320  Alamagn 10 411 100 Ukraina 9 437 020 Spagn 9 275 920 Rouantelezh-Unanet 6 961 000 Kanada 6 848 137 Turkia 5 750 000 Arc'hantina 4 036 130 Danmark 3 462 170  Polonia 2 961 650 Iran 2 814 264  Maroko 2 780 345 Stadoù-Unanet 2 562 030	Kazakstan 2 366 805 Etiopia 2 350 000  Sina 2 000 000 Roumania 1 981 030  Republik Tchek 1 749 130  Hungaria 1 711 630  India 1 660 000  Iwerzhon 1 506 410 Azerbaidjan 1 116 729  Italia 1 091 970 Belarus 1 077 000 Sveden 1 060 400 Finland 1 045 500 Mec'hiko 1 032 812

Daveoù

• (en) 'Barley mild mosaic bymovirus'. Kavet : 06/09/2023.
• (en) 'Integrated Taxonomic Information System /Hordeum'. Kavet : 06/09/2023.
• Er pennad-mañ ez eus testennoù tennet eus 11vet embannadur an Encyclopædia Britannica, ur vammenn a zo en domani foran.

Notennoù

1. [1]
2. (it) Saltini, Antonio (1996). I semi della civiltà. Frumento, riso e mais nella storia delle civiltà umane. Firenze : Nuova Terra Antica, 1996, 2010 (ISBN 978-88-96459-01-0)
3. (en) 'Food and Agriculture Organization of the United Nations'. Kavet : 06 GWengolo 2023..

Sellit ouzh ar ger heiz er
wikeriadur, ar geriadur frank.