Алена Масла

Алена Масла
Алена Сцяпанаўна Масла
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	14 красавіка 1967(1967-04-14) (57 гадоў)
Месца нараджэння	Мілашова, Павяцкі сельсавет, Мёрскі раён, Віцебская вобласць, БССР, СССР
Грамадзянства	Беларусь
Альма-матар	факультэт журналістыкі БДУ
Месца працы	Раніца Туризм и отдых^[d] Качели^[d] Переходный возраст^[d] Мастацкая літаратура Бярозка
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	празаік
Кірунак	казкі
Мова твораў	беларуская
Прэміі	Залаты купідон (2010)

Алена Масла (14 красавіка 1967, в. Мілашова, Мёрскі раён, Віцебская вобласць, Беларусь) — беларуская пісьменніца-казачніца, журналіст.

Біяграфія

Нарадзілася ў сям’і настаўнікаў-філолагаў. Друкавацца пачала з 10 гадоў, дэбютавала ў часопісе «Бярозка», у якім выходзілі і шматлікія яе наступныя публікацыі^[1]. Таксама публікавалася ў газ. «Чырвоная змена». Школу закончыла з залатым медалём^[2].

Скончыла факультэт журналістыкі БДУ. Працавала пераважна ў СМІ для дзяцей — у газеце «Піянер Беларусі» («Раніца»), рэдактарам аддзела часопіса «Качели», галоўным рэдактарам газеты «Переходный возраст»^[3] і часопіса «Бярозка» (2009—2011). У 2005 г. выйшла яе першая кніга.

У 2006—2009, пасля 2011—2014 гг. — загадчыца рэдакцыі дзіцячай літаратуры выдавецтва «Мастацкая літаратура»^[4].

Член рэдкалегіі часопіса «Вясёлка»

Творчасць

Алена Масла піша казкі для дзяцей і падлеткаў. Друкавалася ў часопісах «Маладосць», «Дзеяслоў», «Вясёлка», газеце «Літаратура і мастацтва» і інш.. З’яўляецца аўтарам кніг і шэрагу публікацый у перыёдыцы на тэму развіцця беларускай дзіцячай літаратуры^[4].

У 2011 годзе распачала праект «Мілашоўска-Мілашаўскіх чытанняў» падчас 100-гадовага юбілею Нобелеўскага лаўрэата, паэта і перакладчыка Чэслава Мілаша. Праект прадугледжвае адметныя літаратурныя і гістарычныя мерапрыемствы, якія праводзяцца як на Міёршчыне, так і ў Віцебску, Мінску, Літве^[2]. З сакавіка 2022 года вядзе аўтарскую рубрыку «Кніжная паліца», у якой расказвае пра беларускія кнігі для дзяцей з асабістай хатняй бібліятэкі^[5].

Удзельніца канферэнцыі славістаў у Швецыі, шведскай цырымоніі ўзнагароджання прэміяй Астрыд Ліндгрэн, «круглых сталоў» па праблемах дзіцячай літаратуры і кнігавыдання на Міжнародных кніжных кірмашах у Мінску, Львове, Вільнюсе, сябра журы літаратурных прэмій імя Янкі Маўра, імя Цёткі^[2].

Па казцы Алены Масла «Лагодны воўк» у 2018 годзе на «Беларусьфільме» зняты мультфільм «Лагодны воўк» (рэжысёр Наталля Дарвіна-Хаткевіч).

Таксама па казцы «Мяне завуць Лахнэска» ў 2019 годзе «Беларусьфільм» выпусціў мультфільм «Прыгажун і пачвара» (рэжысёр Наталля Дарвіна-Хаткевіч).

Творы Алены Масла перакладзены на украінскую, сербскую мовы.

Членства ў складзе журы ў літаратурных конкурсах

• 2009 год — ў складзе журы літаратурнага конкурсу імя Янкі Маўра
• 2013 год — ў складзе журы літаратурнага конкурсу імя Янкі Маўра^[6][7]
• 2016 год — ў складзе журы літаратурна-мастацкай прэміі імя Цёткі^[8]
• 2018 год — ў складзе журы літаратурна-мастацкай прэміі імя Цёткі^[9]

Узнагароды

• Кнігі Алены Масла «Таямніца закінутай хаты» (2005 год) і «Вандроўка з божымі кароўкамі» (2007 год) паводле рэйтынгу газеты «Наша ніва» адзначаны сярод лепшых кніг года.
• 2006 год — Дыплом чытацкіх сімпатый (па выніках запытаў у бібліятэках)
• 2007 год — па выніках конкурсу водгукаў «Лепшая беларуская кніга» (Беларуская бібліятэчная асацыяцыя) пісьменніца адзначана Пасведчаннем чытацкіх сімпатый^[10].
• 2010 год — Лаўрэат літаратурнай прэміі «Залаты купідон» у намінацыі «Дзіцячая літаратура», за зборнік казак «Першая прыгажуня».
• 2013 год — «Бібліязважанне» (па выніках запытаў у бібліятэках)
• 2014 год, чэрвень — на конкурсе культурніцкіх ідэй кампаніі «Будзьма беларусамі!» стала адной з пераможцаў за свой праект «Мілашоўска-мілашаўскія чытанні». Сутнасцю прапанаванага праекта стала серыя літаратурна-відовішчных і адукацыйных мерапрыемстваў на Мёршчыне, з мэтай пошуку інвестараў для стварэння на базе Мілашоўскай школы літаратурнага музея і дзіцячай бібліятэкі^[11].
• 2015 год — п’еса Алены Масла «Каляды з хроснай» па выніках конкурсу драматургіі «Новая назва» (арганізатар — «Беларускі рэспубліканскі тэатр юнага гледача») была адзначана, як найцікавая сярод п’ес для дзяцей ^[12].
• 2019 год — Лаўрэат Міжнароднай літаратурнай прэміі Біянкі у намінацыі «Казка», за кнігу «Балотныя прыгоды. Цікавінкі ад Бульбінкі і Журавінкі»^[13].

Бібліяграфія

Кнігі

• «Рождество у крёстной» (бел.: «Каляды з хроснай») (2005, выд. «Речь»). Галоўныя героі кнігі — дзяўчынка Віка і яе любімая хросная — выдумшчыцы і добрыя душы — то фабрыку па вытворчасці сняжынак уладкоўваюць, то запрашаюць усіх ахвотнікаў скаціцца на горных лыжах прама з акна сваёй кватэры. А аднойчы разам з навакольнымі дзецьмі зляпілі снежнага каня, які, надзеўшы чароўны шалік, ператварыўся ў сапраўднага Пегаса. Навагоднія падарункі для дзяцей і сталых, так і сыплюцца з неба, спраўджваюцца ўсе патаемныя мары. Віка вучыцца быць чараўніцай, стварае цуды і робіць добрыя ўчынкі^[14]. Кніга перавыдана ў 2012 г. (выд. «Мастацкая літаратура»)^[15][16], у 2013 (выд. «Мастацкая літаратура»; на рус. мове), у Кіеве (2013, на ўкр. мове, накл. 6 тыс. экз.), у Санкт-Пецярбургу (2014, накл. 7 тыс. экз., выд. «Речь»)^[17]. Агульный наклад склаў каля 20 тысяч.
• «Таямніца закінутай хаты» (2005, выд. «Мастацкая літаратура»)^[17]. Зборы аўтарскіх казак. Кніга ўключана у праграму пазашкольнага чытання для пяцікласнікаў^[2].
• «Вандроўка з божымі кароўкамі» (2006, выд. «Мастацкая літаратура») — хлопчык Данік, разам з божымі кароўкамі Ірыскай і Хлебным Мякішам, выпраўляецца ў незвычайную вандроўку. Наперадзе Даніка чакаюць сустрэчра з грозным чараўніком, знаёмства з прынцэсай Чысцюляй і жыхарамі Краіны Паветраных Замкаў, а таксама подзвігі, вартыя сапраўднага рыцара^[18].
• «Першая прыгажуня» (2010, выд. «Літаратура і Мастацтва»)^[19] — гісторыя пра дзявочы турнір прыгажосці^[20].
• «Як пані Чаротная на госці ў Палангу бегала» (2010, выд. «Мастацкая літаратура») — Пані Чаротная (камышовая жабка, галоўная гераіня твора), распавядае ўнукам прыгоды часоў сваёй маладосці: як падарожнічала з роднага пруда ў Палангу, да цёткі і перажыла шэраг прыгодаў^[21].
• «Пацучок Фэлік падарожнічае» (2013, «Выдавецкі дом «Звязда»») — галоўны герой кнігі пацучок Фэлік адпраўляецца з дому ў дарогу. Пад час падарожжа знаёміцца з пацукамі Анфіскай і Ларыскай, а таксама каштуе сапраўднага жыцця: у рэстаран схадзіў, на моднай вечарынцы пабываў, на джыпе пакатаўся і іншых ласункаў жыцця пакаштаваў. Нават удзельнічаў у шопінгу. Пры гэтым паводзіў сябе прыстойна і хораша. А ў канцы вяртаецца дахаты з нявестай Ларыскай^[22].
• «Мяне завуць Лахнэска» (2016, выд. «Адукацыя i выхаванне») — маленькi дыназаўрык Лахнэска ўцякла з роднага возера таму, што яе дражнiлi за нестандартную знешнасць і памеры. У сажалцы яна сустрэла апалонiка Апалона, незадаволенага тым, што ён маленькi. Яны суцяшаюць адно аднаго i дапамагаюць зразумець сапраўдную сваю прыгажосць^[23]. У 2019 годзе твор перакладзены на сербскую мову (пераклад — Даяна Лазарэвіч, Сербія)^[24].
• «Балотныя прыгоды. Цікавінкі ад Бульбінкі і Журавінкі» (2019, выд. «Пачатковая школа») — аўтар знаёміць дзяцей у займальнай форме з асаблівасцямі ўтварэння балот, іх відамі і значнасцю для прыроды, апавядае пра іх жывёльны і раслінны свет. Галоўныя героі кнігі — цікаўны і дасведчаны хлопчык Бульбінка разам з дзяўчынкай Журавінкай — падарожнічаюць па балотных абшарах, наведваюць хатку баброў, высветляюць, чаму ласі скідаюць рогі і ці можа выдра працаваць карэспандэнткай. Таксама ў кнізе можна знайсці кулінарныя рэцэпты, а яшчэ — займальную гульню па матывах казачнага падарожжа. Кніга для дзецей дашкольнага і малодшага школьнага ўзросту^[25].
• «Барыс Аракчэеў. Бэз малюецца на шчасце» / [укладанне А. Аракчэева, А. Масла] (2019, выд. «Мастацкая літаратура», сер. ЖЗЛБ) — у кнізе сабраны матэрыял пра знакамітага мастака, аднаго з заснавальнікаў сучаснай беларускай школы жывапісу, заслужанага дзеяча мастацтваў Рэспублікі Беларусь Барыса Аракчэева.
• «Адкрыцці стагоддзяў» (2020, выд. «Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі») — з кнігі можна даведацца, што зрабілі для развіцця ракетабудаўніцтва і асваення космасу выхадцы з беларускіх земляў, а таксама пра электрычнасць, водаправод, камп’ютар, сацыяльныя сеткі, караблі, аўтамабілі, радыё, інтэрнэт...^[26].

Публікацыі

• Масла, А. Адказнасьць перад будучыняй, або Развагі на «дзіцячую» тэму // Дзеяслоў : часопіс. — Мн.: 2005, студзень. — № 14.
• Масла, А. Дарогу адолее той, хто ідзе // Дзеяслоў : часопіс. — Мн.: 2012, сакавік. — № 58.
• Масла, А. Салідарнасць — адна з нашых галоўных мэтаў // Новы Час : газета. — Мн.: 29 лістапада 2013. — В. 366. — № 45. — С. 9, 19. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016.
• Масла, А. Філасофія любові // Полымя : часопіс. — Мн.: РВУ «Звязда», 2015. — В. 1029. — № 7. — С. 130—136. Архівавана з першакрыніцы 4 ліпеня 2017.
• Масла, А. Шклянка, поўная напалову, або Спроба дыягностыкі працэсаў у беларускай дзіцячай літаратуры // Дзеяслоў : часопіс. — Мн.: 2016, чэрвень. — В. 82. — № 3. — С. 262—270.

Сцэнарыі

• м/ф «Лагодны воўк» (2018, кінастудыя «Беларусьфільм»)^[27]. Мультфільм стаў лепшай анімацыяй на кінафестывалі «Лістапад — 2018»^[2].

Зноскі

1. Сушкевіч К.. Елена Масло (руск.). Женщины Беларуси. Femina.by (5 снежня 2011). Архівавана з першакрыніцы 24 красавіка 2015. Праверана 22 кастрычніка 2013.
2. Алена Басікірская. Добрыя гісторыі — у кнігах пісьменніцы-казачніцы з Мілашова Алены Масла (нявызн.). Міёрскі навіны (12 сакавіка 2019). Праверана 17 сакавіка 2019.
3. Алена Масла (нявызн.). Kamunikat.org. Праверана 14 красавіка 2013.
4. Алена Масла (нявызн.)(недаступная спасылка). Арт.С. Архівавана з першакрыніцы 27 ліпеня 2013. Праверана 14 красавіка 2013.
5. Як гучыць беларускае слова ў дзіцячых кнігах? Разглядаем «Кніжную паліцу» Алены Масла (нявызн.). Рэдакцыя газеты «Медыцынскі веснік» (2 красавіка 2022). Праверана 3 студзеня 2023.
6. Абвешчаны літаратурны конкурс "Экслібрыс" імя Янкі Маўра (нявызн.). СБП (27 снежня 2012). Архівавана з першакрыніцы 1 кастрычніка 2013. Праверана 22 сакавіка 2013.
7. Сцебурака У.. Алена Масла: “Дзіцячая кніга павінна даваць чытачу адчуванне добразычлівасці свету” (нявызн.). СБП (28 сакавіка 2012). Архівавана з першакрыніцы 10 сакавіка 2016. Праверана 15 верасня 2013.
8. А. Масла. Уганараваны пераможцы літаратурнай прэміі Цёткі (нявызн.). Sputnik (4 мая 2016). Праверана 10 лютага 2018.
9. Абвешчана журы прэміі Цёткі 2018 (нявызн.). interfax.by (29 студзеня). Праверана 10 лютага 2018.(недаступная спасылка)
10. Алена Масла (нявызн.). Родныя вобразы (8 жніўня 2009). Праверана 14 красавіка 2013.(недаступная спасылка)
11. 14.Масла Алена — “Мілашоўска-мілашаўскія чытанні” (нявызн.). Віншуем пераможцаў конкурсу культурніцкіх ідэй!. Будзьма беларусамі! (3 чэрвеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 22 жніўня 2018. Праверана 18 чэрвеня 2013.
12. Вынікі конкурсу драматургіі “Новая назва” (нявызн.)(недаступная спасылка). БРТЮГ (31 снежня 2015). Архівавана з першакрыніцы 15 лютага 2016. Праверана 11 лютага 2016.
13. Премия Бианки 2019 (руск.)(недаступная спасылка). Единая информационная система учёта библиотечных фондов Московской области (5 чэрвеня 2019). Архівавана з першакрыніцы 9 чэрвеня 2019. Праверана 10 чэрвеня 2019.
14. Дар’я Латышава Халоднай зімой грэе кніга // Літаратура і мастацтва : газета. — Мн.: РВУ «Звязда», 22 студзеня 2016. — В. 4854. — № 3. — С. 15. Архівавана з першакрыніцы 18 верасня 2017.
15. Масла, А. Каляды з хроснай: Праўдзівая гісторыя і крышачку чарадзейства (нявызн.). Новые поступления. Вілейская гарадская дзіцячая бібліятэка (11 сакавіка 2013). Архівавана з першакрыніцы 22 кастрычніка 2013. Праверана 22 кастрычніка 2013.
16. Алена Масла «Каляды з хроснай» (нявызн.). Лаборатория Фантастики (18 кастрычніка 2013). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 22 кастрычніка 2013.
17. Масло Елена. Рождество у крёстной. Правдивые истории и немножко волшебства (нявызн.). Выдавецтва «Речь» (18 кастрычніка 2013). Архівавана з першакрыніцы 16 снежня 2013. Праверана 22 кастрычніка 2013.
18. Сёння Дзень народзінаў адзначае Алена Масла (нявызн.). Kamunikat.org. Праверана 14 красавіка 2013.
19. Алена Масла. Казка пра Караля, які страшна любіў пісаць (нявызн.). Наша ніва (21 кастрычніка 2012). Праверана 14 красавіка 2013.
20. В. Пруднікава. От классики до беллетристики. Топ-10 книг минской выставки (руск.). Культура. БелаПАН (12 лютага 2011). Праверана 14 красавіка 2013.
21. Якія казкі чытаюць у XXІ стагоддзі? (нявызн.) (25 сакавіка 2011). Праверана 14 красавіка 2013.(недаступная спасылка)
22. Карлюкевіч А. М. И в подземелье — своя жизнь (Масла А. С., «Пацучок Фэлік падарожнічае»)(руск.) // Вечерний Минск : газета. — Мн.: 2013-06-13. — В. 12527. — № 24. — С. 21. Архівавана з першакрыніцы 21 студзеня 2017.
23. Людміла Рублеўская. Вокруг и около сказок (нявызн.). СБ. Беларусь сегодня (15 снежня 2016). Праверана 13 сакавіка 2019.
24. Дајана Лазаревић. Зовем се Лохнесси (серб.). Интернет часопис «Табла» (21 красавіка 2019). Праверана 22 красавіка 2019.
25. Балотныя прыгоды. Цікавінкі ад Бульбінкі і Журавінкі (нявызн.)(недаступная спасылка). biblio.by (3 студзеня 2019). Архівавана з першакрыніцы 3 красавіка 2019. Праверана 3 красавіка 2019.
26. Аліна Буяшова. Дзе жывуць цуды? (нявызн.). Літаратура і мастацтва (2 жніўня 2020). Праверана 5 жніўня 2020.
27. Лагодны воўк (нявызн.)(недаступная спасылка). Мінскі міжнародны кінафестываль «Лістапад». Архівавана з першакрыніцы 14 лістапада 2018. Праверана 7 лістапада 2018.

Літаратура

• Смірнова Д. Месца казкі ў жыцці сучаснай літаратуры // Літаратура і мастацтва : газета. — Мн.: 26 чэрвеня 2020. — В. 5080. — № 24. — С. 16.

Спасылкі

• Масла Алена Сцяпанаўна Архівавана 6 жніўня 2014.. Біяграфія на сайце «Пачатковая школа» Мін. адукацыі РБ
• Недзіцячыя пытанні для дзіцячай пісьменніцы Архівавана 10 сакавіка 2016.
• Елена Масло Архівавана 24 красавіка 2015.. Інтэрв’ю для сайта Femina.by
• Сказочница: ребенок живет в каждом, но некоторые его надежно прячут (руск.). Sputnik Беларусь (19 сакавіка 2016). Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2016. Праверана 21 сакавіка 2016.
• Пятроўская Т.. Казкі для дзяцей і для дарослых: чароўныя творы Алены Масла (нявызн.). газ. «Звязда» (24 мая 2017). Праверана 24 снежня 2022.