PROFILBARU.COM

Многія яўрэі ў Івацэвіцкім раёне былі забітыя падчас карнай аперацыі нацыстаў «Прыпяцкія балоты», якая праводзілася з 19 ліпеня па 31 жніўня 1941 года^[1]. Усяго толькі ў гэтым раёне атрад СС забіў не менш за 2 000 яўрэяў, у тым ліку і ў вёсках Вулька, Выганашчы і Гліна^[2].

5 жніўня 1941 года забітыя яўрэі з мястэчка Вялікая Гаць — больш за 400 прадстаўнікоў народа і 18 чалавек мясцовых актывістаў. Карнікі на конях акружылі населены пункт, а затым сагналі на базарную плошчу ўсё яўрэйскае насельніцтва. Мужчын аддзялілі ад старых, жанчын і дзяцей. Мужчынам абвясцілі, што іх накіруюць на працу, пабудавалі ў калону, пад канвоем адвялі на ўскраіну вёскі і расстралялі ля равоў. Затым расстралялі жанчын, старых і дзяцей. Усяго ў вёсцы былі забітыя звыш 400 яўрэяў. Юнак Рубаха Шымель падчас расстрэлу пас коней, яго схапілі на наступны дзень двое мясцовых паліцэйскіх і расстралялі па ўласнай ініцыятыве^[1].

За час акупацыі практычна ўсе яўрэі Івацэвіцкага раёна былі забітыя, а нешматлікія выратаваныя ў большасці ваявалі пасля ў партызанскіх атрадах. Самыя масавыя забойствы яўрэяў раёна адбыліся ў Быцені (2000 чалавек)^[3]^[4], Івацэвічах^[5], Косаве, Целяханах^[6], Святой Волі, Мерачоўшчыне і Рудні (Быценскі сельсавет) (980 чалавек)^[4]^[7].

Было створана 7 гета:

у Быцені (лета 1941 — 25.12.1942), закатаваныя і забітыя ад 2000 да 3000 чалавек,
у Івацэвічах (лета 1941 — 11.08.1942), закатаваныя і забітыя больш за 1000 чалавек,
у Косаве (канец чэрвеня 1941 — 25.08.1942), закатаваныя і забітыя прыкладна 4500 чалавек,
у Целяханах (ліпень 1941 — 07.08.1941), забітыя каля 2000 чалавек,
у Мерачоўшчыне (1941 — 25.08.1942), забітыя 300 чалавек^[4],
у Рудні (1941 — 25.07.1942), забітыя каля 2000 чалавек^[8],
у Святой Волі (1941 — сакавік 1942), забітыя некалькі сотняў^[9]^[10]^[4]^[2].

У Івацэвіцкім раёне тры чалавекі былі ўдастоены ганаровага звання «Праведнік народаў свету» ад ізраільскага мемарыяльнага інстытута «Яд ва-Шэм» «у знак глыбокай удзячнасці за дапамогу, аказаную яўрэйскаму народу ў гады Другой сусветнай вайны»:

Русецкія Яўхім і Юлія^[11],
Каконь Нічыпар^[12].

Помнікі ахвярам Катастрофы ўстаноўлены ва ўрочышчы Ялава і ва ўрочышчы Мерачоўшчына каля Косава, у Святой Волі, Быцені, Целяханах і ў Рудні.

Крыніцы

↑ ^а ^б А. Литвин. Убийцы Архівавана 4 сакавіка 2016., газета «Беларусь сегодня», 03.12.2003
↑ ^а ^б М. Ринский. Из рода Пекеров Архівавана 5 сакавіка 2016.
↑ «Памяць. Iвацэвіцкi раён» 1997, с. 253, 278-287.
↑ ^а ^б ^в ^г Свидетельствуют палачи 2010, с. 147.
↑ «Памяць. Iвацэвіцкi раён» 1997, с. 274—275.
↑ «Памяць. Iвацэвіцкi раён» 1997, с. 254, 318-323.
↑ Холокост на территории СССР 2011, с. 877—878.
↑ Холокост на территории СССР 2011, с. 878.
↑ Холокост на территории СССР 2011, с. 892.
↑ Яд Вашем. Проект увековечения имен евреев. Брестская область Архівавана 2 чэрвеня 2016.
↑ Яд Вашем. История спасения. Русецкие Ефим и Юлия Архівавана 8 ліпеня 2015.
↑ Яд Вашем. История спасения. Коконь Никифор Архівавана 8 ліпеня 2015.

Літаратура

Холокост на территории СССР. Энциклопедия / Гл. ред. И. А. Альтман. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: РОССПЭН, 2011. — 1143 с. — ISBN 978-5-8243-1463-2.
Свидетельствуют палачи. Уничтожение евреев на оккупированной территории Беларуси в 1941—1944 гг. / Составители В. И. Адамушко, И. П. Герасимова, В. Д. Селеменев. — 2-е издание. — Мн.: НАРБ, 2010. — 199 с. — ISBN 978-985-6372-67-7.
В.П. Касько, Г.К. Кисялёў, У.М. Макар i iнш. (рэдкал.), М.В. Банасевіч, В.П. Касько i iнш.(укладальнікi). «Памяць. Iвацэвіцкi раён». — Мн.: «БЕЛТА», 1997. — 496 с. — ISBN 985-6302-06-4.