Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı

Norveç Nobel İnstitutu Norveç Nobel Komitəsinə Nobel Sülh Mükafatını alanların seçilməsində və illik mükafatın Osloda təşkilində kömək edir.

Sülh üzrə Nobel mükafatı hər il Norveç Nobel Komitəsi tərəfindən "millətlər arasındakı qardaşlıq, daimi orduların ləğvi və ya azaldılması və sülh qurultaylarının keçirilməsi və təşviqi üçün ən çox və ya ən yaxşı işlər görmüş şəxsə" təqdim edilir.[1] Nobelin vəsiyyətinə əsasən, mükafat Norveç Nobel Komitəsi tərəfindən idarə olunur və Norveç Parlamenti tərəfindən seçilmiş beş nəfərdən ibarət komitə tərəfindən verilir.[2]

Hər laureatbir bir medal, bir diplom və illər ərzində dəyişən miqdarda pul mükafatı alır.[3] Bu mükafat kimya, fizika, ədəbiyyat, sülh və fiziologiya və ya tibb sahələrində insanlığa əlamətdar töhfələr verənlərə təqdim edilən Alfred Nobelin 1895-ci ildəki vəsiyyəti əsasında təsis edilmiş beş Nobel mükafatından biridir.[4]

Ümumi baxış

Sülh Mükafatı hər il Osloda, Norveç Kralının iştirakı ilə, 10 dekabrda Nobelin ölümünün ildönümündə təqdim olunur və Stokholmda təqdim edilməyən yeganə Nobel mükafatıdır.[5] Digər mükafatlardan fərqli olaraq Sülh Mükafatı ara-sıra bir şəxsdən çox bir təşkilata verilir (məsələn, Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi üçqat laureat).

Nobel Sülh Mükafatı ilk dəfə 1901-ci ildə Frederik Passi və Anri Dünana verildi, onların bölüşdükləri mükafat pulu 150.782 İsveç kronu təşkil edirdi (bu məbləğ 2008-ci ildə 7.731.004 krona bərabər idi).

  • 1962-ci ildə Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatı olan Laynus Polinq iki dəfə şəriksiz şəkildə Nobel mükafatına layiq görülən yeganə şəxsdir; 1954-cü ildə Kimya üzrə Nobel mükafatını aldı.[6]
  • 2014-cü ildə 17 yaşında Sülh üzrə Nobel mükafatına layiq görülən Məlalə Yusəfzay ən gənc laureatdır.[6]
  • Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatı olan ilk qadın Bertha von Zuttner idi (1905). 106 Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatından 17-si qadındır.[6]
  • Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi humanitar fəaliyyətinə görə üç dəfə mükafata layiq görülərək ən çox Sülh üzrə Nobel mükafatlarını alan laureat olmuşdur.[6]
  • Üç Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatı mükafatlandırıldıqları vaxt həbsdə idilər: Karl von Ossiyetski, Aun San Su Çji və Lyu Syaobo.[6]

Mübahisə

Bu mükafat Nobel mükafatlarının ən mübahisəli hesab olunur; bir neçə seçimin tənqid edilməsi[7][8] və 19 dəfə mükafatın verilməməsinə görə.

  • Beş dəfə namizəd olmasına baxmayaraq, Mahatma Qandi heç vaxt bu mükafatı qazanmadı. 1948-ci ildə öldürülməsindən sonra komitə ölümündən sonra ona mükafatın təltif edilməsini düşündü, lakin buna qarşı qərar verdi və və bunun əvəzinə həmin il "uyğun yaşayan namizədin olmaması" izahatı ilə mükafat heç kimə verilmədi.[9]
  • 1961-ci ildə namizədliyini irəli sürdükdən sonra laureat elan olunmasından bir neçə ay əvvəl vəfat edən Daq Hammarşeld ölümündən sonra laureat olan yeganə şəxs oldu.[10]
  • 1973-cü ildə Le Dık Tho Nobel sülh mükafatından imtina edib. İmtinaya səbəb kimi isə Vyetnamda hələ də əsl sülhün əldə olunmadığını əsas gətirib.[6]

Laureatlar

2020-ci ilə kimi Sülh üzrə Nobel mükafatı 107 şəxs və 28 təşkilata verildi. On yeddi qadın Sülh üzrə Nobel mükafatını (digər mükafatlardan daha çox).[11] Yalnız iki alıcı bu sahə üzrə birdən çox mükafat qazandı: Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi üç dəfə (1917, 1944 və 1963) və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı iki dəfə (1954 və 1981). 19 il Sülh üzrə Nobel mükafatı verilmədi. Le Dık Tho 1973-cü ildə mükafatdan imtina edən yeganə şəxs idi.[12] O, Henri Kissinger ilə 1973-cü il bu mükafata layiq görüldü, ancaq bu cür "burjua sentimentalizmlərinin" onun üçün olmadığını və Paris Sülh Sazişlərinə tam əməl olunmadığını əsas gətirərək mükafatdan imtina etdi.

İl Laureat Ölkə Əsaslanma
1901 Anri Dünan  İsveçrə Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin təsis edilməsindəki roluna görə[10][13]
Frederik Passi  Fransa "Parlamentlərarası Birliyin əsas qurucularından biri və eyni zamanda ilk Ümumdünya Sülh Konqresinin əsas təşkilatçısı olduğuna görə"[10][13]
1902 Eli Dükommen  İsveçrə "Beynəlxalq Sülh Bürosunun ilk fəxri katibi vəzifəsinə görə"[10][14]
Albert Qoba "Parlamentlərarası Birliyin ilk baş katibi vəzifəsinə görə"[10][14]
1903 Uilyam Krimer  Böyük Britaniya "Parlamentlərarası Birliyin 'ilk atası' olaraq roluna görə"[10][15]
1904 Beynəlxalq Hüquq İnstitutu  Belçika "Qeyri-rəsmi bir qurum olaraq beynəlxalq hüquq elminin ümumi prinsiplərini formalaşdırma səylərinə görə"[10][16]
1905 Berta fon Zutner  Avstriya "Silahlarınızı aşağı salın!" əsərinə və mükafatın yaranmasına töhfə verdiyi töhfələrinə görə[10][17]
1906 Teodor Ruzvelt  ABŞ "Rus-Yapon müharibəsini sona çatdırmaq üçün müvəffəqiyyətli vasitəçiliyi və Haaqa məhkəməsinə ilk işini təqdim edərək arbitraj maraqlarına görə"[10][18]
1907 Ernesto Teodoro Moneta  İtaliya "İtaliya sülh hərəkatının əsas lideri kimi fəaliyyətinə görə"[10][19]
Lui Reno  Fransa "Aparıcı Fransız beynəlxalq hüquqşünası olaraq və Haaqa Daimi Arbitraj Məhkəməsinin üzvü kimi fəaliyyətinə görə"[10][19]
1908 Klas Arnoldson  İsveç "İsveç Sülh və Arbitraj Liqasının qurucusu olaraq fəaliyyətinə görə"[10][20]
Fredrik Bayer  Danimarka "Regional əməkdaşlığın bərkidilməsi üçün Skandinaviya parlamentlərarası ittifaqının yaradılmasına görə"[10][20]
1909 Ogüst Beyernar  Belçika "İki Haaqa konfransındaki nümayəndəliyinə və Parlamentlərarası Birliyin aparıcı lideri olduğuna görə"[10][21]
Pol D'Esturnel de Konstan  Fransa "Fransa və qonşu ölkələr arasında arbitraj haqqında müqavilələrə görə"[10][21]
1910 Beynəlxalq Sülh Bürosu  İsveçrə "Müxtəlif ölkələrin sülh cəmiyyətləri arasında əlaqə rolunu oynadığına görə"[22][23]
1911 Tobias Asser  Niderland "Arbitraj Məhkəməsinin üzvü olması və Beynəlxalq Şəxsi Hüquq Konfransı təşəbbüskarı olduğuna görə"[10][24]
Alfred German Frid  Avstriya "Alman Sülh Cəmiyyətinin qurucusu olaraq fəaliyyətlərinə görə"[10][24]
1912 Eliu Rut  ABŞ "Beynəlxalq arbitraja güclü marağına və dünya məhkəməsi planına görə"[10][25]
1913 Anri Lafonten  Belçika "Beynəlxalq Sülh Bürosunun rəhbəri olaraq fəaliyyətlərinə görə"[10][26]
1914 Birinci Dünya müharibəsi səbəbindən mükafat verilmədi.
1915
1916
1917 Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi  İsveçrə "Birinci Dünya müharibəsinin tərəflərdəki çox sayda hərbi əsirlərin hüquqlarını, o cümlədən ailələri ilə əlaqə qurma hüquqlarını qorumaq üçün böyük bir vəzifəni yerinə yetirdiyinə görə"[10][27]
1918 Birinci Dünya müharibəsi səbəbindən mükafat verilmədi.
1919 Vudro Vilson  ABŞ "Millətlər İttifaqıın yaradılmasındaki həlledici roluna görə"[10][28]
1920 Leon Burjua  Fransa "1899 və 1907-ci ildəki Haaqa konfranslarında iştirakına və digər fəaliyyətlərinə görə"[10][29]
1921 Hjalmar Branting  İsveç "Millətlər Liqasındakı fəaliyyətinə görə"[10][30]
Kristina Lous Lange  Norveç "Norveç Nobel Komitəsinin birinci katibi" və "Parlamentlərarası Birliyin baş katibi" olaraq fəaliyyətlərinə görə"[10][30]
1922 Frityof Nansen "Rusiyada qıtlığa qarşı mübarizə aparan milyonlarla insana kömək etdiyinə"və "Kiçik Asiya və Trakyada qaçqınlar üçün həyata keçirdiyi fəaliyətlərinə görə"[31][32]
1923 Mükafat verilmədi
1924
1925 Cozef Ostin Çemberlen  Böyük Britaniya "Lokarno sazişləri üzrə fəaliyyətlərinə görə"[10][33]
Çarlz Daues  ABŞ "Adını daşıyan plana verdiyi töhfələrə görə"[10][33]
1926 Aristid Braynd  Fransa "Lokarno sazişləri ilə əlaqəli işlərinə görə"[10][34]
Qustav Ştrezeman  Almaniya
1927 Ferdinand Büisson  Fransa "Fransız-Alman populyar barışığına verdiyi töhfələrə görə"[10][35]
Lüdviq Kvidde  Almaniya
1928 Mükafat verilmədi
1929 Frenk Kelloq  ABŞ "Brian-Kelloq paktının danışıq tərəfdaşı"[10][36]
1930 Natan Söderblom  İsveç "Kilsələri yalnız ekumenikal birlik üçün deyil, həm də dünya sülhü üçün işə cəlb etmə təşəbbüslərinə görə"[10][37]
1931 Ceyn Addams  ABŞ "Sosial islahat işlərinə və Qadınların Beynəlxalq Sülh və Azadlıq Liqasına rəhbərliyinə görə"[10][38]
Nikolas Batler "Brian-Kelloq paktını tanıtmasına" və "Amerika sülh hərəkatının daha quruluş yönümlü hissəsinin lideri kimi fəaliyyətinə görə"[10][38]
1932 Mükafat verilmədi
1933 Ralf Encell  Böyük Britaniya "Böyük illüziyanın müəllifi və Millətlər İttifaqının tərəfdarı və eyni zamanda bütövlükdə sülh üçün nüfuzlu bir publisist və pedaqoq olduğuna görə"[39]
1934 Artur Henderson "Millətlər İttifaqı ilə əlaqəli fəaliyyətlərinə, xüsusilə də tərksilah təşəbbüslərinə görə"[10][40][41]
1935 Karl fon Oseski  Almaniya "Almaniyanın yenidən silahlanmasına qarşı apardığı mübarizəyə görə"[10][42]
1936 Karlos Saavedra Lamas  Argentina "Paraqvay və Boliviya arasındakı Cako müharibəsinə son qoymasında vasitəçiliyinə görə"[10][43]
1937 Robert Sesil  Böyük Britaniya Millətlər İttifaqı ilə əlaqəli fəaliyyətlərinə görə[10][44]
1938 Beynəlxalq Nansen Təşkilatı Millətlər İttifaqı Qaçqınlara kömək fəaliyyətlərinə görə[45]
1939 IBirinci Dünya müharibəsi səbəbindən mükafat verilmədi.
1940
1941
1942
1943
1944 Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi  İsveçrə "Müharibə illərində bəşəriyyət naminə gördüyü böyük işə görə"[46][47]
1945 Kordell Hall  ABŞ "Ev təcridçiliyinə qarşı apardığı mübarizəyə, Amerika qitələrində sülh bloku yaratma səylərinə və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı üçün gördüyü işlərə görə"[48]
1946 Emili Qrin Bolç "Əvvəllər Tarix və Sosiologiya professoru; Qadınların Beynəlxalq Sülh və Azadlıq Liqası fəxri Beynəlxalq prezidenti"[49]
Con Mott "Beynəlxalq Missionerlər Şurasının sədri; Ümumdünya Gənc Kişilər Xristian Dərnəkləri Birliyinin prezidenti"[49]
1947

Cəmiyyət xidmətində Dostlar Şurası və Cəmiyyət xidmətində Amerika Dostlar Komitəsi[50][51]

"Başqalarına şəfqət və onlara kömək etmək istəyi"[50]
1948 "Uyğun yaşayan namizədin olmaması" səbəbindən mükafat verilmədi."[9]
1949 Con Boyd Orr  Böyük Britaniya "Həkim; Alimentar Politoloq; Görkəmli təşkilatçı və Ümumi Qida və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının direktoru; Milli Sülh Şurası və Dünya Sülh Təşkilatları Birliyinin prezidenti."[52]
1950 Ralf Banç  ABŞ "Harvard universitetinin professoru; 1948-ci ildə Fələsdində aradüəldən idi."[53]
1951 Leon Juo  Fransa "Avropa Şurası Beynəlxalq Komitəsinin prezidenti, Beynəlxalq Azad Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının vitse-prezidenti, BƏT Şurasının üzvü, BMT nümayəndəsi"[54]
1952 Albert Şveytser  Fransa "Həyata hörmət üçün... Fərdlər, millətlər və irqlər arasında davamlı bir sülhün təməllərini təbliğinə görə"[55]
1953 Corc Marşall  ABŞ "Amerika Qırmızı Xaç Komitəsinin baş prezidenti; Keçmiş dövlət katibi və müdafiə naziri; BMT nümayəndəsi; Marşal Planının yaradıcısı."[56]
1954 Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı  BMT "1951-ci ildə BMT tərəfindən təsis edilmiş beynəlxalq yardım təşkilatı"[57]
1955 Mükafat verilmədi
1956
1957 Lester Pirson  Kanada "Kanadanın xarici işlər üzrə keçmiş dövlət katibi; Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasının 7-ci sessiyasının keçmiş prezidenti";[58] "Süveyş böhranının sona çatmasınadaki roluna və Yaxın Şərq məsələsini Birləşmiş Millətlər Təşkilatı vasitəsi ilə həll etmə təşəbbüsünə görə."[10]
1958 Jorj Pir  Belçika "Dominik Təriqətində ata; Qaçqınlar üçün yardım təşkilatının rəhbəri"[59]
1959 Filip Noel-Beyker  Böyük Britaniya "Parlament üzvü; beynəlxalq sülh və əməkdaşlıq üçün ömürlük əzmkar fəal"[60]
1960 Albert Lutuli  Cənubi Afrika Respublikası "Afrika milli konqresinin prezidenti,"[61] "Cənubi Afrikada aparteidlə mübarizədə ən ön cəbhədə idi."[10]
1961 Daq Hammarşeld  İsveç "BMT baş katibi,"[62] təşkilatı gücləndirdiyinə görə "mükafatlandırıldı."[10]
1962 Laynus Polinq  ABŞ "üvə silahı sınaqlarına qarşı həyata keçirdiyi kampaniyaya görə"[63]
1963 Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi  İsveçrə BQXK-nın 100 illik mövcudluğunda insan hüquqlarının qorunmasında göstərdikləri fəaliyyətlərə görə.[64]
Qırmızı Xaç Cəmiyyətləri Liqası
1964 Martin Lüter Kinq  ABŞ Qaradərililərin bərabərliyi uğrundakı fəaliyyətlərinə görə.[65]
1965 BMT Uşaq Fondu  BMT "BMT tərəfindən təsis edilmiş beynəlxalq yardım təşkilatı; Millətlər və dünya arasındakı qardaşlığ"ın möhkəmlənməsində fəal roluna görə" [66]
1966 Mükafat verilmədi
1967
1968 Rene Kassen  Fransa "Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin sədri"[67]
1969 Beynəlxalq Əmək Təşkilatı  BMT "Sülh infrastrukturu" yaratmaq və millətlərarası qardaşlığın gücləndirməsindəki fəalıqlarına görə.[68]
1970 Norman Borlouq  ABŞ "Beynəlxalq Qarğıdalı və Buğda Təkmilləşdirmə Mərkəzinin üzvü;"[69] "xüsusilə Asiya və Latın Amerikasında qida istehsalına təsir göstərən "yaşıl inqilab"a verdiyi töhfələrə görə."[10]
1971 Villi Brandt  Qərbi Almaniya "Almaniya Federativ Respublikasının kansleri; Şərqlə Qərb arasındakı gərginliyin azalmasına yol açan konkret təşəbbüslərin tanınması üçün."[70]
1972 Mükafat verilmədi
1973 Henri Kissincer  ABŞ "Vyetnam müharibəsində atəşkəs əldə olunması və Amerika qüvvələrinin çıxarılması məqsədi güdən 1973-cü il Paris sazişinə görə"[10][71]
Le Dık Tho  Vyetnam
1974 Şon Makbrayd  İrlandiya "Beynəlxalq Sülh Bürosunun prezidenti; Namibiya Komissiyasının sədri."[72] "İnsan hüquqlarının vəziyyətinin monitorinqinin beynəlxalq mexanizmlərinin yaradılmasına görə."[10]
Eysaku Sato  Yaponiya "Yaponiyanın Baş naziri,"[72] "Yaponiya üçün nüvə seçimindən imtina etdiyinə və regional barışıq üçün səylərinə görə"[10]
1975 Andrey Saxarov  SSRİ "İnsan hüquqları, tərksilah və bütün millətlər arasında əməkdaşlıq uğrunda mübarizəsinə görə"[73]
1976 Betti Vilyams  Böyük Britaniya "Şimali İrlandiya Sülh Hərəkatının (sonradan Sülh İnsanları Birliyi adlandırıldı) qurucusu"[74]
Meyrid Korriqan
1977 Beynəlxalq Əfv "Vicdan məhbuslarının insan hüquqlarını qoruduqlarına görə"[10][75]
1978 Ənvər Sadat  Misir "Kemp-Devid müqaviləsinə görə"[76]
Menaxem Begin  İsrail
 Polşa
1979 Tereza Ana  Hindistan "Xeyriyyəçilik Missionerlərinin Qurucusu"
"Əzab çəkən insanlığa kömək etməkdəki fəaliyyətlərinin tanınması üçün"[77]
1980 Adolfo Peres Eskivel  Argentina "İnsan hüquqları lideri;"[78] "ölkəsini (Argentina) idarə edən hərbi xunta ilə mübarizə aparmaq üçün zorakı olmayan insan hüquqları təşkilatları təsis etdi."[10]
1981 Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı  BMT "1951-ci ildə ABŞ tərəfindən təsis edilmiş beynəlxalq yardım təşkilatı."[79]
1982 Alva Myurdal  İsveç "Birləşmiş Millətlər Təşkilatının tərksilah danışıqlarında göstərdikləri möhtəşəm faəliyyətlərinə görə, hər ikisi də mühüm rol oynamış və beynəlxalq səviyyədə tanınmışdır"[80][81]
Alfonso Robles  Meksika
1983 Lex Valensa  Polşa "Solidarnostun qurucusu; insan hüquqları uğrunda təşviqatçı"[82]
1984 Desmond Tutu  Cənubi Afrika Respublikası "Cənubi Afrika Kilsələr Şurasının baş katibi, Yohannesburq yepiskopu; Aparteidlə mübarizədə göstərdiyi cəsarət və qəhrəmanlığına görə."[83]
1985 Nüvə Müharibəsi Əleyhinə Dünya Həkimləri Hərəkatı  ABŞ Avtoritetiv informasiya və atom müharibəsinin fəlakətli nəticələri barədə marifləndirici fəaliyyətlərinə görə."[84]
1986 Eli Vizel  ABŞ "Prezidentin Holokost Komissiyasının sədri"[85]
1987 Oskar Sançes  Kosta-Rika "Mərkəzi Amerikada sülh danışıqlarının təşəbbüskarı."[86]
1988 BMT Sülhməramlı Qüvvələri  BMT "Birləşmiş Millətlər Təşkilatının fundamental prinsiplərindən birini həyata keçirmək üçün mühüm töhfələr verən səylərinə görə"[87][88]
1989 XIV Dalay Lama  Hindistan "Tibetin azad edilməsi uğrunda apardığı mübarizədə ardıcıl olaraq zorakılığın tətbiq edilməsinə qarşı çıxmışdır. Bunun əvəzinə, xalqının tarixi və mədəni irsini qorumaq üçün tolerantlığa və qarşılıqlı hörmətə əsaslanan dinc həll yollarını müdafiə etmişdi."[89][90]
1990 Mixail Qorbaçov  SSRİ Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının Baş katibi və Sovet İttifaqının Prezidenti, "bu gün beynəlxalq birliyin mühüm hissələrini xarakterizə edən sülh prosesindəki aparıcı roluna görə"[91]
1991 Aun San Su Çji  Myanma "Demokratiya və insan hüquqları uğrunda qeyri-zorakı mübarizəsinə görə"[92]
1992 Riqoberta Mençu  Qvatemala "Yerli xalqların hüquqlarına hörmət əsasında sosial ədalət və etno-mədəni uzlaşma fəaliyyətlərinin tanınması üçün"[93]
1993 Nelson Mandela  Cənubi Afrika Respublikası "Aparteid rejiminin dinc yolla ləğvi və yeni demokratik Cənubi Afrikanın əsasını qoymaq uğrundakı fəaliyyətlərinə görə"[94]
Frederik Villem de Klerk
1994 Yasir Ərəfat  Fələstin "Hər iki tərəfdən böyük cəsarət tələb edən və Yaxın Şərqdə qardaşlıq yolunda yeni bir inkişaf üçün geniş imkanlar açan siyasi aktın şərəfinə."[95]
İshaq Rabin  İsrail
Şimon Peres  İsrail
1995 Cozef Rotblat  Polşa "Nüvə silahının beynəlxalq siyasətdəki rolunu azaltmaq və uzun müddətdə bu silahların aradan qaldırılması səylərinə görə"[96]
Elm və dünya işləri üzrə Paquaş konfransları  Kanada
1996 Karlos Filipe Ximenes Belo  Şərqi Timor "Şərqi Timordakı münaqişənin ədalətli və sülh yolu ilə həlli yolundakı işlərinə görə."[97]
Jose Ramos-Horta  Şərqi Timor
1997 Piyadalar Əleyhinə Minaların Qadağan Olunması üzrə Beynəlxalq Hərəkat  İsveçrə "piyadalar əleyhinə minaların qadağan edilməsi və təmizlənməsi üzrə fəaliyyətlərinə görə"[98]
Codi Vilyams  ABŞ
1998 Con Hyüm  İrlandiya "Şimali İrlandiyadakı münaqişənin sülh yolu ilə həll edilməsi üzrə səylərinə görə"[99]
Devid Trimbl  Böyük Britaniya
1999 Sərhədsiz Həkimlər  İsveçrə "Təşkilatın bir neçə qitədə həyata keçirdikləri humanitar fəaliyyətlərinin tanınması üçün"[100]
2000 Kim De Çjun  Cənubi Koreya "Cənubi Koreyadakı və ümumiyyətlə Şərqi Asiyadakı demokratiya və insan hüquqları, xüsusilə Şimali Koreya ilə sülh və barışıq üçün etdiyi fəaliyyətə görə"[101]
2001 Birləşmiş Millətlər Təşkilatı  BMT "Daha mütəşəkkil bir dünya yaratmaq və dünya sülhünün möhkəmlənməsinə verdiyi töhfələrinə görə."[102]
Kofi Annan, Photo: Harry Wad Kofi Annan  Qana
2002 Cimmi Karter  ABŞ "Beynəlxalq münaqişələrin sülh yolu ilə həlli, demokratiyanın və insan hüquqlarının möhkəmləndirilməsi, habelə iqtisadi və sosial inkişafın təşviqi sahəsində onillərdir dəvam edən fəaliyyətlərinə görə."[103]
2003 Şirin Ebadi  İran "Demokratiya və insan hüquqları uğrunda səylərinə görə. Xüsusilə qadın və uşaq hüquqları uğrunda mübarizəyə fokuslanmışdı."[104]
2004 Vanqari Maatai  Keniya "Davamlı inkişafa, demokratiyaya və sülhə verdiyi töhfələrinə görə"[105]
2005 Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentlik  BMT "Nüvə enerjisinin hərbi məqsədlər üçün istifadəsinin qarşısını almaq və nüvə enerjisinin dinc məqsədlər üçün ən etibarlı şəkildə istifadə edilməsini təmin etmək səylərinə görə"[106]
Məhəmməd Əl-Baradei  Misir
2006 Məhəmməd Yunus  Banqladeş "Yoxsullar üçün iqtisadi və sosial imkanları inkişaf etdirdiklərinə görə."[107]
Qremin Bankı
2007 İqlim Dəyişikliyi üzrə Beynəlxalq Mütəxəssislər Komissiyası  BMT "İnsan fəaliyyətinin yaratdığı qlobal iqlim dəyişikliyinin nəticələrinin öyrənilməsi və onların mümkün qarşısının alınması üçün tədbirlərin hazırlanması görə."[108]
Albert Qor  ABŞ
2008 Marti Axtisaari  Finlandiya "Bir neçə qitədə və otuz ildən çox müddətdə beynəlxalq münaqişələrin həllində göstərdiyi səylərə görə"[109]
2009 Barak Obama  ABŞ "Beynəlxalq diplomatiyanın və xalqlar arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsindəki fövqəladə səylərinə görə"[110]
2010 Lyu Syaobo  ÇXR "Çindəki fundamental insan hüquqları uğrunda uzunsürən və qeyri-zorakı mübarizəsinə görə"[111]
2011 Elen Conson-Serlif  Liberiya "Qadınların təhlükəsizliyi uğrunda qeyri-zorakı mübarizələrinə və sülhyaratma prosesində iştirakına görə"[112]
Leyma Qbovi
Təvəkkül Karman  Yəmən
2012 Avropa İttifaqı  Avropa İttifaqı "Altmış il ərzində Avropada sülh və barışıq, demokratiya və insan haqlarının inkişafına verdiyi töhfəyə görə."[113]
2013 Kimyəvi silahların qadağan olunması təşkilatı  Niderland[114] "Kimyəvi silahların aradan qaldırmasındakı geniş təşəbbüslərinə görə."[115]
2014 Kaylaş Satyarti  Hindistan "Uşaqların və gənclərin təyziq altına alınmasına qarşı və bütün uşaqların təhsil hüququ üzrə mübarizələrinə görə"[116]
Məlalə Yusəfzay  Pakistan
2015 Tunis Milli Dialoq Kvarteti  Tunis "2011-ci ilin Yasəmən inqilabından sonra Tunisdə plüralist demokratiyanın qurulmasına verdiyi töhfəyə görə"[117]
2016 Xuan Manuel Santos  Kolumbiya "Ölkənin yarım əsrdən çox davam edən vətəndaş müharibəsinə son qoyması üzrə səylərinə görə"[118]
2017 Nüvə Silahlarının Ləğv Edilməsi üzrə Beynəlxalq Kampaniya  İsveçrə "Hər hansı bir nüvə silahının istifadəsinin fəlakətli nəticələrinə diqqəti cəlb etmək səyləri və razılaşmalar yolu ilə bu cür silahların qadağan edilməsi cəhdlərinə görə."[119]
2018 Deni Mukveqe  Konqo Demokratik Respublikası "Cinsi zorakılığın müharibələrdə və silahlı qarşıdurmalarda silah kimi istifadə edilməsinin dayandırılması üzrə səylərinə görə"[120]
Nadiya Murad  İraq
2019 Abiy Əhməd Əli  Efiopiya "Sülhə və beynəlxalq əməkdaşlığa nail olmaq üçün göstərdiyi səylərə və xüsusən qonşu Eritreya ilə sərhəd münaqişəsinin həlli ilə bağlı həlledici təşəbbüsünə görə"[121]
2020 Dünya Qida Proqramı  BMT "Aclığa qarşı mübarizədə göstərdiyi səylərə, münaqişəli bölgələrdə sülh üçün şərtlərin yaxşılaşdırılmasına verdiyi töhfələrə, aclıqdan müharibə və münaqişələrdə silah qismində istifadəsinin qarşısını almağa yönələn səylərdə başlıca qüvvə olaraq fəaliyyətinə görə"[122]
2021 Mariya Ressa  Filippin "Demokratiya və davamlı sülh üçün bir şərt olan söz azadlığını müdafiə etmək səylərinə görə"[123]
Dmitri Muradov  Rusiya
2022 Ales Belyatski  Belarus Sülh Mükafatı laureatları öz ölkələrində vətəndaş cəmiyyətini təmsil edirlər. Uzun illərdir ki, onlar hökuməti tənqid etmək və vətəndaşların fundamental hüquqlarını müdafiə etmək hüququnu təbliğ ediblər. Onlar müharibə cinayətlərini, insan hüquqlarının pozulmasını və səlahiyyətdən sui-istifadə hallarını sənədləşdirmək üçün qeyri-adi səylər göstəriblər. Onlar birlikdə sülh və demokratiya üçün vətəndaş cəmiyyətinin vacibliyini nümayiş etdirirlər.[124]
Memorial təşkilatı  Rusiya
Vətəndaş Azadlıqları Mərkəzi  Ukrayna
2023 Nərgiz Məhəmmədi  İran "İranda qadınların zülmünə qarşı mübarizəsinə və hamı üçün insan hüquqlarını və azadlığını təşviq etmək üçün apardığı mübarizəyə görə"[125]
2024 Nihon Hidankyo  Yaponiya "Nüvə silahlarından azad dünya qurmaq səylərinə görə"[126]

İstinadlar

  1. ↑ "Excerpt from the Will of Alfred Nobel". Nobel Foundation. 2013-05-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  2. ↑ "Prize Awarder for the Nobel Peace Prize". Nobel Foundation. 2013-10-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  3. ↑ "The Nobel Prize". Nobel Foundation. 2014-02-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  4. ↑ "Alfred Nobel: The Man Behind the Nobel Prize". Nobel Foundation. 2014-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  5. ↑ "The Nobel Peace Prize Award Ceremonies". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  6. ↑ 1 2 3 4 5 6 "Nobel Laureates Facts". Nobel Foundation. 2012-09-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  7. ↑ Tønnesson, Øyvind. "Controversies and Criticisms". Nobel Foundation. 2000-06-29. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  8. ↑ Murphy, Clare. "The Nobel: Dynamite or damp squib?". BBC News. 2000-10-08. 2013-09-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  9. ↑ 1 2 Tønnesson, Øyvind. "Controversies Mahatma Gandhi, the Missing Laureate". Nobel Foundation. 1999-12-01. 2018-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  10. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 Lundestad, Geir. "The Nobel Peace Prize, 1901–2000". Nobel Foundation. 2001-03-15. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  11. ↑ "Women Nobel Laureates". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  12. ↑ Rothman, Lily. "Why a Nobel Peace Prize Was Once Rejected". TIME.com. 2016-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-10-16.
  13. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1901". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  14. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1902". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  15. ↑ "The Nobel Peace Prize 1903". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  16. ↑ "The Nobel Peace Prize 1904". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  17. ↑ "The Nobel Peace Prize 1905". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  18. ↑ "The Nobel Peace Prize 1906". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  19. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1907". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  20. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1908". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  21. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1909". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  22. ↑ "Award Ceremony Speech (1910)". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  23. ↑ "The Nobel Peace Prize 1910". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  24. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1911". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  25. ↑ "The Nobel Peace Prize 1912". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  26. ↑ "The Nobel Peace Prize 1913". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  27. ↑ "The Nobel Peace Prize 1917". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  28. ↑ "The Nobel Peace Prize 1919". Nobel Foundation. 2013-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  29. ↑ "The Nobel Peace Prize 1920". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  30. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1921". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  31. ↑ Stang, Fredrik. "Award Ceremony Speech (1922)". Nobel Foundation. 2011-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-10.
  32. ↑ "The Nobel Peace Prize 1922". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  33. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1925". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  34. ↑ "The Nobel Peace Prize 1926". Nobel Foundation. 2011-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  35. ↑ "The Nobel Peace Prize 1927". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  36. ↑ "The Nobel Peace Prize 1929". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  37. ↑ "The Nobel Peace Prize 1930". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  38. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1931". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  39. ↑ "The Nobel Peace Prize 1933". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  40. ↑ "The Nobel Peace Prize 1934". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  41. ↑ "BBC News: Nobel Peace Prize medal stolen in Newcastle 3 April 2013, accessed 3 April 2013". 5 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 June 2018.
  42. ↑ "The Nobel Peace Prize 1935". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  43. ↑ "The Nobel Peace Prize 1936". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  44. ↑ "The Nobel Peace Prize 1937". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  45. ↑ Stang, Fredrik. "Award Ceremony Speech (1938)". Nobel Foundation. 2012-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  46. ↑ Jahn, Gunnar. "Award Ceremony Speech (1944)". Nobel Foundation. 2010-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  47. ↑ "The Nobel Peace Prize 1944". Nobel Foundation. 2019-03-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-21.
  48. ↑ Jahn, Gunnar. "Award Ceremony Speech (1945)". Nobel Foundation. 2011-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  49. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1946". Nobel Foundation. 2008-12-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  50. ↑ 1 2 Jahn, Gunnar. "Award Ceremony Speech (1947)". Nobel Foundation. 2011-11-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
  51. ↑ Abrams, Irwin. "The Quaker Peace Testimony and the Nobel Peace Prize". 1991. 2018-11-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-24.
  52. ↑ "The Nobel Peace Prize 1949". Nobel Foundation. 2008-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  53. ↑ "The Nobel Peace Prize 1950". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  54. ↑ "The Nobel Peace Prize 1951". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  55. ↑ "The Nobel Peace Prize 1952". Nobel Foundation. 2020-01-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-06.
  56. ↑ "The Nobel Peace Prize 1953". Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  57. ↑ "The Nobel Peace Prize 1954". Nobel Foundation. 2008-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  58. ↑ "The Nobel Peace Prize 1957". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  59. ↑ "The Nobel Peace Prize 1958". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  60. ↑ "The Nobel Peace Prize 1959". Nobel Foundation. 2008-12-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  61. ↑ "The Nobel Peace Prize 1960". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  62. ↑ "The Nobel Peace Prize 1961". Nobel Foundation. 2008-12-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  63. ↑ "The Nobel Peace Prize 1962". Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  64. ↑ "The Nobel Peace Prize 1963". Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  65. ↑ "The Nobel Peace Prize 1964". Nobel Foundation. 2008-11-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  66. ↑ "The Nobel Peace Prize 1965". Nobel Foundation. 2008-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  67. ↑ "The Nobel Peace Prize 1968". Nobel Foundation. 2008-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  68. ↑ "The Nobel Peace Prize 1969". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  69. ↑ "The Nobel Peace Prize 1970". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  70. ↑ "The Nobel Peace Prize 1971". Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  71. ↑ "The Nobel Peace Prize 1973". Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  72. ↑ 1 2 "The Nobel Peace Prize 1974". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  73. ↑ "The Nobel Peace Prize 1975". Nobel Foundation. 2008-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  74. ↑ "The Nobel Peace Prize 1976". Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  75. ↑ "The Nobel Peace Prize 1977". Nobel Foundation. 2008-12-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  76. ↑ "The Nobel Peace Prize 1978". Nobel Foundation. 2008-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  77. ↑ "The Nobel Peace Prize 1979". Nobel Foundation. 2014-10-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  78. ↑ "The Nobel Peace Prize 1980". Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  79. ↑ "The Nobel Peace Prize 1981". Nobel Foundation. 2008-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  80. ↑ "The Nobel Peace Prize 1982". Nobel Foundation. 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  81. ↑ "The Nobel Peace Prize 1982–Presentation Speech". Nobel Foundation. 2008-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-12-03.
  82. ↑ "The Nobel Peace Prize 1983". Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  83. ↑ "The Nobel Peace Prize for 1984". Nobel Foundation. 2018-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-11.
  84. ↑ "The Nobel Peace Prize 1985". Nobel Foundation. 2008-12-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  85. ↑ "The Nobel Peace Prize 1986". Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  86. ↑ "The Nobel Peace Prize 1987". Nobel Foundation. 2008-12-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  87. ↑ "The Nobel Peace Prize 1988". Nobel Foundation. 2008-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  88. ↑ "The Nobel Peace Prize 1988–Press release". Nobel Foundation. 1988-09-29. 2008-12-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-28.
  89. ↑ "The Nobel Peace Prize 1989". Nobel Foundation. 2008-12-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-12.
  90. ↑ "The Nobel Peace Prize 1989–Press release". Nobel Foundation. 1989-10-05. 2008-12-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-28.
  91. ↑ "The Nobel Peace Prize 1990". Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  92. ↑ "The Nobel Peace Prize 1991". Nobel Foundation. 2008-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  93. ↑ "The Nobel Peace Prize 1992". Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  94. ↑ "The Nobel Peace Prize 1993". Nobel Foundation. 2014-10-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  95. ↑ "Press Release- The Nobel Peace Prize 1994". Nobel Foundation. 2008-11-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  96. ↑ "The Nobel Peace Prize 1995". Nobel Foundation. 2008-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  97. ↑ "The Nobel Peace Prize 1996". Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  98. ↑ "The Nobel Peace Prize 1997". Nobel Foundation. 2008-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  99. ↑ "The Nobel Peace Prize 1998". Nobel Foundation. 2008-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  100. ↑ "The Nobel Peace Prize 1999". Nobel Foundation. 2018-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-21.
  101. ↑ "The Nobel Peace Prize 2000". Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  102. ↑ "The Nobel Peace Prize 2001". Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  103. ↑ "The Nobel Peace Prize 2002". Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  104. ↑ "The Nobel Peace Prize 2003". Nobel Foundation. 2008-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  105. ↑ "The Nobel Peace Prize 2004". Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  106. ↑ "The Nobel Peace Prize 2005". Nobel Foundation. 2008-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  107. ↑ "The Nobel Peace Prize 2006". Nobel Foundation. 2008-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  108. ↑ "The Nobel Peace Prize 2007". Nobel Foundation. 2008-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-20.
  109. ↑ "The Nobel Peace Prize 2008". Nobel Foundation. 2018-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-10.
  110. ↑ "The Nobel Peace Prize 2009". Nobel Foundation. 2009-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-10-09.
  111. ↑ "The Nobel Peace Prize 2010". Nobel Foundation. 2011-12-02 tarixində arxivləşdirilib.
  112. ↑ "The Nobel Peace Prize 2011". Nobel Foundation. 2018-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-07.
  113. ↑ "The Nobel Peace Prize 2012". Nobel Foundation. 10 October 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 October 2012.
  114. ↑ "Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons Facts". 2018-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-09.
  115. ↑ "The Nobel Peace Prize 2013" (PDF). Nobel Foundation. 2013-10-11 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-11.
  116. ↑ "The Nobel Peace Prize 2014". Nobel Foundation. 2014-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-10.
  117. ↑ "The Nobel Peace Prize 2015". Nobel Foundation. 2015-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-09.
  118. ↑ "The Nobel Peace Prize 2016". Nobel Foundation. 2016-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-10-07.
  119. ↑ "The Nobel Peace Prize 2017 – Press Release". www.nobelprize.org. 2017-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-06.
  120. ↑ "The Nobel Peace Prize 2018 – Press Release". www.nobelprize.org. 2018-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-05.
  121. ↑ "Abiy Ahmed Ali. Facts" (ingilis). The Nobel Foundation. 2019-10-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-19.
  122. ↑ "The Nobel Peace Prize 2020". NobelPrize.org (ingilis). 2020-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-09.
  123. ↑ "The Nobel Peace Prize 2021". www.nobelprize.org. 2021-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-08.
  124. ↑ "Нобелевскую премию мира — 2022 получили две организации из России и с Украины, а также белорусский правозащитник". naked-science.ru (rus). 2022-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-10-07.
  125. ↑ Helljesen, Vilde. "Iranske Narges Mohammadi får Nobels fredspris 2023". NRK (bokmal norveç). 2023-10-06. İstifadə tarixi: 2023-10-06.
  126. ↑ "The Nobel Peace Prize 2024". NobelPrize.org (ingilis). 2024-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-11.

Mənbələr

Xarici keçidlər

Vikianbarda Sülh üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı ilə əlaqəli mediafayllar var.

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!