Náírá

Náírá
ISO 4217 code	NGN
Central bank	Central Bank of Nigeria
Website	[http://cenbank.org cenbank.org]
User(s)	Nàìjíríà
Inflation	21.1%[1]
Source	2022
Subunit
^1⁄100	kobo
Symbol	₦
Plural	naira
kobo	kobo
Coins	50 kobo, ₦1, ₦2
Banknotes	₦5, ₦10, ₦20, ₦50, ₦100, ₦200, ₦500, ₦1000
Printer	Nigerian Security Printing and Minting Company Limited
Website	[http://mintnigeria.com mintnigeria.com]
Mint	Nigerian Security Printing and Minting Company Limited
Website	[http://mintnigeria.com mintnigeria.com]

Owó náírà (Àmì: ₦; Àdàpè: NGN; ) ní owó tí wón ń lò fún títà-rírà ní Nàìjíríà. Ọwọ́ náírà kan jẹ́ ọgọ́rùn-ún kọ́bọ̀.^[2] Ilé-ìfowópamọ́ Central Bank ti Nàìjíríà (CBN) nìkan ló láṣẹ láti ṣe owó síta ní Orílẹ̀-èdè Nàìjíríà.^[3][4]

Ìtàn

Nàìjíríà bẹ̀rẹ̀ sí ní lọ owó náírà ní ọjọ́ kìíní oṣù kìíní ọdún 1973,^[5] wọ́n pààrọ̀ owó Pọ́nhùn Nàìjíríà tí Nàìjíríà ń lò tẹ́lẹ̀. Owó yìí ni Pọ́nhùn kan(£1) tí a ṣe sí náírà meji.^[6] Owó tuntun náà jẹ́ owó àkọ́kọ́ tí Nàìjíríà ṣe jáde lẹ́yìn òmìnira Nàìjíríà. Owó tí Nàìjíríà ń lò kí ó tó di ìgbà náà ni Pọ́nhùn Nàìjíríà tí ìjọba a kọ́ni lẹ́rú Naijiria ṣe ní ọdun 1959, tí orúkọ Èlísábẹ́tì kejì sì wà lára rẹ̀.^[7]

Obafemi Awolowo lọ́ mú abá orúkọ "Náírà" wá, ó yọọ́ lára "Nàìjíríà" ^[8][9] ṣùgbọ́n , mínísítà tí ó ń rí sí ọ̀rọ̀ owó, Shehu Shagari ni ó gbé owó náà síta ní ọdun 1973.

Central Bank ti Nigeria sọ pé wọ́n gbìyànjú láti ṣàkóso àfikún ọdọọdún kí ó wá sílẹ̀ sí ìdá mẹ́wàá. Ní ọdún 2011, CBN fi kún owó-èlé ní ìlọ́po mẹ́fà, ó gòkè si láti 6.25% sí 12%. Ní ọjọ́ kkalnlélọ́gbọ̀n oṣù kìíní, ọdún 2012, CBN pinnu láti ṣètójú owó-èlé náà kí ó ba lè wà ní 12% àti pé kí àfikún sí oẃ níná ba lè díkù.^[10]

Ní ọjọ́ ogún oṣù kẹfà, ọdún 2016, náírà nih àǹfààní láti léfòó, lẹ́yìn tó tí wọ́n ti fi sí àhámọ́ ní ₦197 sí US$1 fún ọ̀pọ̀lọpọ̀ oṣù.

Wàhálà tó wáyé látàrí owó Nàìjíríà tuntun ṣẹlẹ̀ lójijì ní oṣù kejì ní ọdún 2023 nítorí àìtó náírà àti ìgbìyànjú àwọn ìjọba láti mú kí àwọn ará-ìlú fi tipátipá ná owó tuntun tí wọ́n ṣẹ̀ gbé jáde. Èyí sì já sí ìfi-ẹ̀họ́nú-hàn káàkiri àdúgbò ní àárín oṣù lejì, ní ọdún 2023.^[11][12][13]

Coins

Ní ọdún 1973, wọ́n gbé kọ́ìnsì wọlé, a sì ní kọ́ìnsì ní kọ́bọ̀ ¹⁄₂, 1, 5, 10 àti 25. Kọ́ìnsì ¹⁄₂ àti 1 ní wọ́n ṣe p̀lú idẹ, wọ́n sì fi kọ́pà ṣe àwọn owó ńlá. Àwọn kọ́ìnsì kọ́bọ̀ ¹⁄₂ ní wọ́n ṣe sí pẹ́pà ní ọdún náà. Ní ọdún 1991, àwọn kọ́ìnsì kékèèké bíi kọ́bọ̀ 1, 10 àti 25 ni wọ́n ṣe pẹ̀lú kọ́pà àti irin. Ní ọjọ́ kejìdínlọ́gbọ̀n oṣù kejì, ọdún 2007, wọ́n ṣe àwọn kọ́ìnsì tuntun síta bíi kọ́bọ̀ 50, ₦1 àti ₦2.^[14]

• ¹⁄₂ kọ́bọ̀^[15]
• 1 kọ́bọ̀^[16]
• 5 kọ́bọ̀^[17]
• 10 kọ́bọ̀^[18]
• 25 kọ́bọ̀^[19]
• 50 kọ́bọ̀^[20]
• 1 náírà^[21]
• 2 náírà^[22]

Banknotes

Old Nigerian currency

Ní ọjọ́ kìíní oṣù kìíní, ọdún 1973, Central Bank ti Nàìjíríà gbé kọ́bọ̀ 50, ₦1, ₦5, ₦10 àti ₦20 jáde sínú pẹ́pà: ní oṣù kẹrin ọdún 1984, wọ́n yí àwọn àwọ̀ orí owó náírà wa padà lahti dẹ́kun kíkó owó jẹ́.^[23] Ní ọdún 1991, wọ́n tẹ ₦50 jáde, wọ́n si fi kọ́ìnsìn dípò kọ́bọ̀ 50 kobo àti ₦1 ní ọdún 1991. Èyí sì tẹ̀lé ₦100 ní ọdún 1999, ₦200 ní 2000, ₦500 ní 2001 àti ₦1,000 ní ọjọ́ kejìlá oṣù kẹwàá, ọdún 2005.^[24]

Ní oṣụ̀ kejì, ọdún 2007, àwọn ẹ̀yà tuntun fún ₦5 sí ₦50 bẹ̀rẹ̀ sí ní jáde. Ní àárín ọdún 2009 nígbà tí Sanusi Lamido Sanusi di Gómìnà CBN,^[25] wọ́n ṣèyípadà àwọn ₦5, ₦10 àti ₦50 sí owó náílọ̀n.

Lórih owó ₦1,000, wọ́n ṣe kiní kan si lẹ́yìn láti má fàyè ayédèrú. Àwọn àbùdá àdámọ́ ara owó náà ni àwòrán Alhaji Aliyu Mai-Bornu àti Dr. Clement Isong, tí wọ́n jọ fìgbà kan jẹ́ gómìnà CBN.^[26]

Lórí ìtẹ̀jáde àkọ́kọ́ tí wọ́n ṣe fún ₦100 ní ọjọ́ kìíní oṣù kejìlá, ọdún 1999, àwòrán àpáta Zuma, èyí tí wọ́n sọ pé ó wà ní Agbègbè Olú-ìlú Ìjọba Àpapọ̀ Nàíjíríà lára owó náà, àmọ́ Ìpínlẹ̀ Niger gan-an ni ó wà. Wọ́n padà yọ ìtọ́ka pé Abuja ni àpáta yìí wà kúrò lára owó náà.^[27]

Ní ọdún 2012, CBN gbèrò láti ṣàtẹ̀jáde owó tuntun fún ₦5,000. Ilé-ìfowópamọ́ náà tún pinnu láti ṣèyípadà ₦5, ₦10, ₦20 àti ₦50 sí kọ́ìnsìn tó ti padà di ìwé báyìí.^[28]

Ní ọjọ́ kejìlá oṣù kọkànlá, ọdún 2014, Central Bank of Nigeria gbèrò láti ṣàtúnṣe sí ₦100 ṣàjọyọ̀ ìdásílẹ̀ Nàìjíríà fún ọgọ́rùn-ún ọdún. Owó àtijọ́ àti tuntun jọra pẹ̀lú àwòrán Olóyè Obafemi Awolowo tó wà níwájú rẹ̀, àtúnṣe tó kọ̀ wà níbè ni àwọ̀ tí wọ́n pààrọ̀, àti àkọsílẹ̀ "One Nigeria, Great Promise". Lẹ́yìn owó tuntun náà ó ní kiní kékeré kan tí ènìyàn le síkàànì tí á sì gbé wa lọ sí àyọka tí wọ́n kọ lórí ìtàn Nàìjíríà.^[29][30]

Ní ọdún 2019, ₦100 gba àbùdá àdámọ̀ tuntun nígbà tí ìbọwọ́lùwé Priscilla Ekwere Eleje, tó jé Director of Currency operations fún Central Bank of Nigeria, tó sì tún jẹ́ obìnrin àkọ́kọ́ tó máa kọ́kọ́ wà nípò náà.^[31]

Currently circulating banknotes[32]
1999–2005 series
Image		Value	Dimensions	Main colour	Description			Date of
Obverse	Reverse				Obverse	Reverse	Watermark	First printing	Issue
	[1]	₦100	151 × 78 mm	Purple and multicolour	Chief Obafemi Awolowo	Zuma Rock	As portrait(s), "CBN", value	1999	1 December 1999
	[2]	₦200		Cyan and multicolour	Sir Ahmadu Bello	Pyramid of agricultural commodity and livestock farming		2000	1 November 2000
	[3] Archived 2016-10-18 at the Wayback Machine.	₦500		Blue and multicolour	Dr. Nnamdi Azikiwe	Off-shore oil rig		2001	4 April 2001
	[4] Archived 2016-10-18 at the Wayback Machine.	₦1000		Brown	Alhaji Aliyu Mai-Bornu, Dr. Clement Isong	CBN's corporate headquarters in Abuja		2005	12 October 2005
2006 series (paper and polymer banknotes)
	[5]	₦5	130 × 72 mm	Purple	Alhaji Abubakar Tafawa Balewa	Nkpokiti dancers	Central Bank of Nigeria logo, "CBN"	2006	28 February 2007
	[6]	₦10		Red	Alvan Ikoku	Fulani milk maids
	[7] Archived 2017-07-05 at the Wayback Machine.	₦20		Green	General Murtala Mohammed	Ladi Kwali
	[8] Archived 2017-07-05 at the Wayback Machine.	₦50		Blue	Hausa, Igbo and Yoruba men and a woman	Local fishermen
Àdàkọ:Standard banknote table notice

Ọ̀wọ́n gógó Náírà ní ọdun 2023

Lẹ́yìn ìgbà tí banki àpapò yí àwọ̀ owó Náírà igba(₦200), eedegbeta(₦500) ati egberun(₦1000) po, owó Náírà ti sọ̀wọ́n.

Àwọn Ìtọ́kasí

1. "Central Bank of Nigeria - Home". Central Bank of Nigeria. Central Bank of Nigeria. Retrieved 6 August 2014. 
2. Aanu, Damilare (2018-06-19). "History Of Nigerian Naira, Symbol And Sign You Need To Know About". WITHIN NIGERIA (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). Retrieved 2022-12-20. 
3. "Legal Tender". www.cbn.gov.ng. Retrieved 2022-11-11. 
4. "Legal Tender". www.cbn.gov.ng. Retrieved 2022-12-20. 
5. "Central Bank of Nigeria:: History of The Currency". www.cbn.gov.ng. Retrieved 2022-12-20. 
6. "Central Bank of Nigeria:: History of The Currency". 
7. David (2022-09-10). "Queen Elizabeth is featured on several currencies. Now what?". The Sun Nigeria (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). Retrieved 2022-12-20. 
8. "10 interesting facts you should know about Nigerian currency". Pulse Nigeria (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). 2018-03-02. Retrieved 2021-04-17. 
9. "Central Bank of Nigeria:: History of The Currency". www.cbn.gov.ng. Retrieved 2021-04-17. 
10. "Nigeria leaves key rate at 12 pct as expected", Reuters, 31 January 2012
11. "Currency crisis in Nigeria: citizens take to the streets in protest over cash shortage". Archived from the original on 2023-02-16. Retrieved 2023-02-16.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
12. "Nigerian Currency Crisis: CBN Old Naira Notes Guidelines, President Buhari's Deadline Extension and All You Need to know". Archived from the original on 2023-02-16. Retrieved 2023-02-16.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
13. "Naira redesign: Buhari’s solution to currency crisis insufficient – Expert warns". Archived from the original on 2023-02-16. Retrieved 2023-02-16.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
14. "Nigeria: Nigeria's New Notes And Coins". This Day. 2007-02-21. http://allafrica.com/stories/200702220103.html. 
15. Central Bank of Nigeria. "Old Coins - 1973 Coins". Archived from the original on 2006-01-17. Retrieved 2007-02-26. 
16. "Welcome to the New Central Bank of Nigeria Website.". 
17. "5 Kobo, Nigeria". en.numista.com (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). Retrieved 2022-12-20. 
18. "Welcome to the New Central Bank of Nigeria Website.". cenbank.org. 
19. "Central Bank of Nigeria Website - Currency - 25 Kobo". cenbank.org. 
20. "Welcome to the New Central Bank of Nigeria Website.". cenbank.org. 
21. "Welcome to the New Central Bank of Nigeria Website.". cenbank.org. 
22. "Central Bank of Nigeria - Did You Find". cenbank.org. 
23. Àṣìṣe ìtọ́kasí: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cnd-history2
24. "Central Bank of Nigeria:: History of The Currency". www.cbn.gov.ng. Retrieved 2022-12-20. 
25. Udo, Bassey (2013-10-13). "Lamido Sanusi emerges best Central Bank gov again". Premium Times Nigeria (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). Retrieved 2022-12-20. 
26. "1000 Nigerian Naira banknote (M Bornu & Isong) - Exchange yours today". Leftover Currency (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). Retrieved 2022-12-20. 
27. "Big banknote too much for Nigeria". 29 December 1999 – via bbc.co.uk. 
28. CBN To Introduce N5000, N2000 Notes; N50, N20, N10 Coins Archived May 16, 2012, at the Wayback Machine.
29. "New ₦100 Commemorative Centenary Celebration". Archived from the original on 2015-09-08. Retrieved 2018-12-26.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
30. Nigeria new 100-naira commemorative confirmed Archived October 14, 2016, at the Wayback Machine. BanknoteNews.com February 9, 2015. Retrieved on 2015-02-13.
31. "10 Quick Facts About Priscilla Ekwere Eleje". 16 April 2019. 
32. "Central Bank of Nigeria | Home".