Phạm Quang Vĩnh (sinh ngày 15 tháng 8 năm 1944) là họa sĩ người Việt Nam, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực điện ảnh, ông từng dàn dựng cho nhiều bộ phim điện ảnh như Bến không chồng, Chuyện của Pao.
Phạm Quang Vĩnh sinh ngày 15 tháng 8 năm 1944 tại Từ Liêm, Hà Nội,[1] ông có 8 anh chị em, bố ông là họa sĩ Phạm Hậu, cụ từng học tại Trường Mỹ thuật Đông Dương sau này là một trong những giảng viên đầu tiên của Trường Mỹ thuật Công nghiệp.[2][3]
Phạm Quang Vĩnh là học viên khóa Mỹ thuật đầu tiên của Trường trung cấp Mỹ nghệ (1959 – 1962).[1] Năm 1962, trường Sân khấu Điện ảnh có các chuyên gia từ Liên Xô sang mở lớp đào tạo Họa sĩ thiết kế phim truyện và các học sinh được huy động từ nhiều trường, Phạm Quang Vĩnh là một trong số học viên của khóa 1.[4][5] Ông tốt nghiệp vào năm 1965.[1]
Năm 1964, họa sĩ Phạm Quang Vĩnh về công tác tại Hãng phim truyện Việt Nam, trong cùng năm ông tham gia sản xuất bộ phim Biển Lửa, với vai trò trợ lý cho họa sĩ Lê Thanh Đức.[4]
Năm 1967, họa sĩ Phạm Quang Vĩnh bắt đầu thành công với vai trò họa sĩ chính trong phim "Biển gọi".[5] Tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 1, Biển gọi là một trong các bộ phim truyện nhận được Bông sen bạc.[6] Sau này ông đoạt giải Bông sen vàng cho hạng mục thiết kế mỹ thuật phim truyện nhựa, với hai bộ phim điện ảnh “Hoàng Hoa Thám” và Truyện cổ tích cho tuổi mười bảy tại Liên hoan phim quốc gia năm 1988.[4]
Tại các kỳ tổ chức giải Cánh diều của Hội Điện ảnh Việt Nam, Phạm Quang Vĩnh vinh dự nhận được 3 giải thiết kế mỹ thuật cho các phim "Tiếng cồng định mệnh" và "Hàng xóm" năm 2005; "Hà Nội, Hà Nội" năm 2006 và "Mùa hè lạnh" năm 2012.[5]
Mặc dù là một họa sĩ điện ảnh gạo cội, nhưng Phạm Quang Vĩnh chưa từng có dịp hợp tác với các đạo diễn nổi bật cùng thời như Hải Ninh, Đặng Nhật Minh.[4]
Ông kết hôn với nữ diễn viên Diệu Thuần, cả hai cùng tham gia bộ phim Ngày ấy bên sông Lam, bộ phim đầu tiên bà đóng chính còn ông là họa sĩ thiết kế cho bộ phim.[7] Hai ông bà có hai người con đều theo lĩnh vực nghệ thuật.[8]
Năm 1993, Phạm Quang Vĩnh được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.
Từ năm 1993 đến 2005, Phạm Quang Vĩnh đã dành được 9 giải Huy chương vàng và bạc từ các giải thưởng điện ảnh lớn nhỏ. Thành tích của ông đã vượt quá tiêu chí xét danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, tuy nhiên ông vẫn bị đánh trượt 2 lần.[39]
Sau khi ông và một số nghệ sĩ có thành tích cao bị loại bỏ khỏi danh sách năm 2005 đề nghị xét lại, hội đồng xét duyệt Nhà nước đã thẩm định lại và cuối cùng ông được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 2007. Ông là người duy nhất trong các nghệ sĩ phản đối kết quả ban đầu được nhà nước phong tặng đợt này.[40][41]
Trong tháng 6 năm 2016, chương trình chiếu phim với chuyên đề "Người thổi hồn cho các tác phẩm điện ảnh”, do Viện phim Việt Nam tổ chức dành riêng để tôn vinh các đóng góp của Phạm Quang Vĩnh, chương trình được tổ chức tại rạp phim Khánh Ngọc, Hà Nội. Tại đây các bộ phim nổi tiếng, từng giành các giải thưởng lớn được chiếu lại miễn phí cho khán giả.[42] Đây là lần đầu tiên một Họa sĩ thiết kế được Viện phim Việt Nam tôn vinh.[43]
{{Chú thích web}}