Әнәк

Әнәк
Дәүләт	Россия
Административ-территориаль берәмлек	Пучы авыл җирлеге[1]
Халык саны	282 (2010)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек	140 метр
Почта индексы	423730 һәм 423739

Әнәк — Татарстан Республикасының Актаныш районындагы торак пункт. Әлегә муниципаль статусы — авыл (федераль классификатор буенча).

Халык саны — 257 тирәсендә. Почта индексы — 423730.

Тарих

Шулай ук карагыз: Әнәк тарихы.

Актаныштан 49 чакрым көньяк- көнбатыштарак, Казан – Уфа юлы буенда урнашкан. Биредә электән фин – угыр кабиләсе вәкилләре яшәгән^{[чыганагы?]}. Татарлар XVII йөз ахырында XVIII йөз башында килеп төпләнә^{[чыганагы?]}. Алар типтәрләр һәм вотчиналы башкортларга бүленә, ясаклы татарлар да була^{[чыганагы?]}. Марилар инешнең аргы ягында яши, зиратлары Әнәк ягында була. Бу кардәшләр гадәте – канунына каршы килә, аларда авыл белән каберлекне су бүлергә тиеш түгел. Димәк, мариларны күченергә мәҗбүр иткәннәр^{[чыганагы?]}.

Е. Пугачев явында авылдан 63 ясаклы татар старшиналары Үмәткол Тәфкилев җитәкләгән төркемдә катнаша.

1884 елда игенчеләр 1878 дисәтинә җир бирелсә, 1913 елда ул 1143 дисәтинәгә кала. Мәчете 1848 елга кадәр салына.

1931 елда “8 Март” хуҗалыгы оештыралар, 3 елдан аңа барлык 74 гайлә  дә кереп бетә. Эреләндерү дәверендә “Үзәк” хуҗалыгына (хәзерге Нур Баян исемендәге ҖЧҖ) кушалар. Язмышлары Пучы белән тыгыз бәйләнештә бара, бер үк вакыйгаларны бергә кичерәләр. 1959-1960 елларда барлыкка килгән Нефтьчеләр бистәсе авылга кушыла.

2007 елда “Әнәк” ҖЧҖ үзе аерым мөтәкыйль көн күрә башлый, июнь аенда районның 18 процент җирен биләгән “Әнәк” агрофирмасы төзегәч, аның үзәгенә әверелә. Фирма белән Иске Җияш егете, бөтен эшчәнлеге Пучы җирлеге белән бәйләнгән Фарис Фәтхиев  уңышлы җитәкчелек итә. Авыл бу гасырга яңарып, яшәреп, бөтен яктан да бөтәеп керде. Заманча йортлар, иҗтимагый үзәк, мәчет калкып чыкты. Урамы асфальтка төрелде. Озак еллар хуҗалык рәисе булып эшләгән Шәрип ага Шәймиевның йорты  музейга әйләндерелде.

Илне фашист басып алучыларыннан сакларга 77 яугир чакырыла, 31 е кире туган якка әйләнеп кайта алмый.

Демография

Халык саны
1795	1870	1884	1906	1913	1920	1926	1938	1949	1958	1970	1979	1989	2002	2010
152	532	587	670	695	595	354	382	247	240	219	143	80	106	257

Төп милләтләр (1989 елгы җанисәп буенча): татарлар.

Климат

Тәүлек буена һаваның уртача температурасы
Гый	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Ел
-11.5 °C	-11.2 °C	-6 °C	3.9 °C	13.1 °C	18.7 °C	20.4 °C	17.6 °C	11.9 °C	4 °C	-5.3 °C	-10.8 °C	3.7 °C

Климат уртача континенталь. Кёппен-Гейгер климатлар классификациясе буенча климатның коды: Dfb^[2]. Уртача еллык һава температурасы 3.7 °C.^[3]

Шәрип Шәймиев музей-йорты

Шәхесләр

• Нур Баян (1905-1945), шагыйрь.
• Рахмай Хисмәтуллин (1934-2004), язучы.

Шәймиевләр:

• Мәдәния Ильясова (1939), РФ халык мәгарифе отличнигы, ТР атказанган сәүдә хезмәткәре, Чаллының мактаулы гражданы.
• Минтимер Шәймиев (1937), ТР беренче президенты.

Фәрдиевләр:

• Илшат Фәрдиев (1960), ТР сәясәт-хуҗалык эшлеклесе.
• Ринат Фәрдиев (1956―2008), Зәй районы башлыгы (1999―2008).
• Феликс Фәрдиев (1953), хуҗалык эшлеклесе.

Мәдәният

«Бабайда кунакта», мемориаль комплекс–ял паркы

Минтимер Шәймиев бюсты

• «Бабайда кунакта», мемориаль комплекс–ял паркы.
  • Шәрип Шәймиев музей-йорты
  • Минтимер Шәймиев бюсты

Искәрмәләр

1. ОКТМО
   https://wikidata.org/wiki/Track:P764https://wikidata.org/wiki/Track:Q4330203
2. World Map of the Köppen-Geiger climate classification, Institute for Veterinary Public Health, University of Veterinary Medicine Vienna
3. NASA Surface meteorology and Solar Energy Data Set, RETScreen International

Чыганаклар

• Татарская энциклопедия, Институт Татарской энциклопедии (ИТЭ) Академии наук РТ.